Micardisplus 80 mg - 12,5 mg

BIJLAGE I
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
1
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
2.
KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
Elke tablet bevat 40 mg telmisartan en 12,5 mg hydrochloorthiazide.
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
Elke tablet bevat 80 mg telmisartan en 12,5 mg hydrochloorthiazide.
Hulpstoffen met bekend effect
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
Elke tablet bevat 112 mg lactosemonohydraat, overeenkomend met 107 mg watervrije lactose.
Elke tablet bevat 169 mg sorbitol (E420).
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
Elke tablet bevat 112 mg lactosemonohydraat, overeenkomend met 107 mg watervrije lactose.
Elke tablet bevat 338 mg sorbitol (E420).
Voor de volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek 6.1.
3.
FARMACEUTISCHE VORM
Tablet.
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
Rood met witte, langwerpige tablet met twee lagen, 5,2 mm groot, gegraveerd met het bedrijfslogo en
de code ‘H4’.
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
Rood met witte, langwerpige tablet met twee lagen, 6,2 mm groot, gegraveerd met het bedrijfslogo en
de code ‘H8’.
4.
4.1
KLINISCHE GEGEVENS
Therapeutische indicaties
Behandeling van essentiële hypertensie.
MicardisPlus is als combinatiepreparaat (40 mg telmisartan/12,5 mg hydrochloorthiazide (HCTZ) en
80 mg telmisartan/12,5 mg HCTZ) geïndiceerd voor gebruik bij volwassenen bij wie de bloeddruk
onvoldoende gereguleerd kan worden met telmisartan alleen.
4.2
Dosering en wijze van toediening
Dosering
De vaste doseringscombinatie dient te worden ingenomen door patiënten bij wie de bloeddruk
onvoldoende gereguleerd kan worden met telmisartan alleen. Individuele titratie met beide
componenten afzonderlijk wordt aanbevolen, alvorens over te gaan op de vaste doseringscombinatie.
2
Indien het vanuit klinisch oogpunt is aangewezen, kan direct overstappen van de monotherapie naar de
vaste combinaties worden overwogen.
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg kan eenmaal per dag worden toegediend aan patiënten bij wie de
bloeddruk onvoldoende gereguleerd kan worden met Micardis 40 mg
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg kan eenmaal per dag worden toegediend aan patiënten bij wie de
bloeddruk onvoldoende gereguleerd kan worden met Micardis 80 mg
Ouderen
Aanpassing van de dosering is niet nodig.
Nierinsufficiëntie
Periodieke controle van de nierfunctie is aanbevolen (zie rubriek 4.4).
Leverinsufficiëntie
Bij patiënten met lichte tot matige leverinsufficiëntie mag de dosering niet hoger zijn dan éénmaal
daags een tablet MicardisPlus 40 mg/12,5 mg. De vaste doseringscombinatie is gecontra-indiceerd bij
patiënten met ernstige leverinsufficiëntie. Thiazidediuretica dienen met voorzichtigheid te worden
gebruikt bij patiënten met een slechte leverfunctie (zie rubriek 4.4).
Pediatrische patiënten
De veiligheid en werkzaamheid van de vaste doseringscombinatie bij kinderen en jongvolwassenen
jonger dan 18 jaar zijn niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar.
Wijze van toediening
De tabletten van de vaste doseringscombinatie zijn bedoeld voor éénmaal daagse orale toediening en
dienen ingenomen te worden met vloeistof, met of zonder voedsel.
Te nemen voorzorgen voorafgaand aan gebruik of toediening van het geneesmiddel
MicardisPlus dient in een gesloten blisterverpakking bewaard te worden vanwege de hygroscopische
eigenschap van de tabletten. Tabletten dienen vlak voor toediening uit de blisterverpakking te worden
genomen (zie rubriek 6.6).
4.3
Contra-indicaties
Overgevoeligheid voor de werkzame stoffen of voor een van de in rubriek 6.1 vermelde
hulpstoffen.
Overgevoeligheid voor andere sulfonamide afgeleide stoffen (aangezien HCTZ een van
sulfonamiden afgeleid geneesmiddel is).
Tweede en derde trimester van de zwangerschap (zie rubrieken 4.4 en 4.6).
Cholestasis en galwegobstructies.
Ernstige leverinsufficiëntie.
Ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 30 ml/min).
Refractaire hypokaliëmie, hypercalciëmie.
Het gelijktijdig gebruik van telmisartan/HCTZ met aliskiren-bevattende geneesmiddelen is gecontra-
indiceerd bij patiënten met diabetes mellitus of nierinsufficiëntie (GFR < 60 ml/min/1,73 m
2
) (zie
rubrieken 4.5 en 5.1).
4.4
Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik
Zwangerschap
Therapie met angiotensine II-receptorantagonisten moet niet gestart worden tijdens zwangerschap.
Patiënten die een zwangerschap plannen moeten omgezet worden op een alternatieve
antihypertensieve therapie met een bekend veiligheidsprofiel voor gebruik tijdens zwangerschap,
tenzij het voortzetten van de angiotensine II-receptorantagonisttherapie noodzakelijk wordt geacht.
Als zwangerschap wordt vastgesteld dient de behandeling met angiotensine II-receptorantagonisten
3
onmiddellijk te worden gestaakt, en moet, indien nodig, met een alternatieve therapie begonnen
worden (zie rubrieken 4.3 en 4.6).
Leverinsufficiëntie
Telmisartan/HCTZ mag niet worden gegeven aan patiënten met cholestasis, galwegobstructies of
ernstige leverinsufficiëntie (zie rubriek 4.3) aangezien telmisartan grotendeels met de gal wordt
uitgescheiden. Het is te verwachten dat deze patiënten een lagere hepatische klaring voor telmisartan
hebben.
Daarnaast dient telmisartan/HCTZ met voorzichtigheid te worden gebruikt bij patiënten met een
slechte leverfunctie of een progressieve leveraandoening, aangezien kleine veranderingen in de vocht-
en elektrolytenbalans een hepatisch coma kunnen veroorzaken. Er is geen klinische ervaring met
telmisartan/HCTZ bij patiënten met leverinsufficiëntie.
Renovasculaire hypertensie
Er bestaat een verhoogd risico op ernstige hypotensie en nierinsufficiëntie wanneer patiënten met
bilaterale renale arterie stenose of stenose van de arterie van een enkel functionerende nier behandeld
worden met geneesmiddelen die het renine-angiotensine-aldosteronsysteem beïnvloeden.
Nierinsufficiëntie en niertransplantatie
Telmisartan/HCTZ mag niet worden gebruikt door patiënten met ernstige renale dysfunctie
(creatinineklaring < 30 ml/min) (zie rubriek 4.3). Er is geen ervaring met het toedienen van
telmisartan/HCTZ bij patiënten met een recente niertransplantatie. De ervaring met telmisartan/HCTZ
bij patiënten met milde tot matige renale insufficiëntie is beperkt, en daarom wordt periodieke controle
van kalium, creatinine en urinezuur serumspiegels aanbevolen. Thiazidediuretica geassocieerde
azotemie kan voorkomen bij patiënten met nierinsufficiëntie.
Intravasculaire hypovolemie
Symptomatische hypotensie, vooral na de eerste dosering, kan voorkomen bij patiënten die een
volume- en/of natriumdepletie hebben door therapie met een sterk werkzaam diureticum, een zoutarm
dieet, diarree of braken. Dergelijke condities dienen voor toediening van telmisartan/HCTZ
gecorrigeerd te worden.
Dubbele blokkade van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem (RAAS)
Er is bewijs dat bij gelijktijdig gebruik van ACE-remmers, angiotensine II-receptorantagonisten of
aliskiren het risico op hypotensie, hyperkaliëmie en een verminderde nierfunctie (inclusief acuut
nierfalen) toeneemt. Dubbele blokkade van RAAS door het gecombineerde gebruik van ACE-
remmers, angiotensine II-receptorantagonisten of aliskiren wordt daarom niet aanbevolen (zie
rubrieken 4.5 en 5.1).
Als behandeling met dubbele blokkade absoluut noodzakelijk wordt geacht, mag dit alleen onder
supervisie van een specialist plaatsvinden en moeten de nierfunctie, elektrolyten en bloeddruk
regelmatig worden gecontroleerd.
ACE-remmers en angiotensine II-receptorantagonisten dienen niet gelijktijdig te worden ingenomen
door patiënten met diabetische nefropathie.
Overige condities met stimulatie van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem
Bij patiënten, wiens vasculaire tonus en nierfunctie voornamelijk van de activiteit van het renine-
angiotensine-aldosteronsysteem afhankelijk zijn (b.v. patiënten met ernstige decompensatio cordis of
onderliggende nierziekten, inclusief stenose van de nierarterie) is de behandeling met geneesmiddelen
die dit systeem beïnvloeden geassocieerd met acute hypotensie, hyperazotemie, oligurie, of in
zeldzame gevallen, acuut nierfalen (zie rubriek 4.8).
Primair aldosteronisme
Patiënten met primair aldosteronisme reageren in het algemeen niet op antihypertensiva die hun
werking uitoefenen door inhibitie van het renine-angiotensine systeem. Het gebruik van
telmisartan/HCTZ wordt daarom niet aanbevolen.
4
Aorta en mitralisklep stenose, obstructieve hypertrofe cardiomyopathie
Zoals geldt voor andere vasodilatatoren is voorzichtigheid geboden bij patiënten die lijden aan aorta-
of mitralisstenose, of obstructieve hypertrofe cardiomyopathie.
Metabole en endocriene effecten
Therapie met thiaziden kan de glucosetolerantie verslechteren, terwijl hypoglykemie kan voorkomen
bij diabetische patiënten die behandeld worden met insuline of antidiabetica samen met telmisartan.
Daarom moet worden overwogen om bij deze patiënten de bloedglucose goed in de gaten te houden;
indien geïndiceerd kan een aanpassing in de dosering van insuline of antidiabetica noodzakelijk zijn.
Een latente diabetes mellitus kan zich gedurende therapie met thiaziden manifesteren.
Een verhoging van cholesterol- en triglyceridenspiegels is geassocieerd met de therapie met thiaziden;
bij een dosering van 12,5 mg in het geneesmiddel, zijn echter minimale of geen effecten gemeld.
Hyperurikemie kan voorkomen of een uitgesproken jicht kan worden versneld bij sommige patiënten
die met thiaziden worden behandeld.
Verstoorde elektrolytenbalans
Zoals geldt voor alle patiënten die met thiazidediuretica worden behandeld, dient periodieke bepaling
van serumelektrolyten te worden uitgevoerd op geschikte tijdsintervallen.
Thiaziden, inclusief hydrochloorthiazide, kunnen een verstoorde vocht- of elektrolytenbalans
(inclusief hypokaliëmie, hyponatriëmie en hypochloremische alkalose) veroorzaken.
Waarschuwingssignalen van een verstoorde vocht- of elektrolytenbalans zijn droge mond, dorst,
asthenie, lethargie, sufheid, rusteloosheid, spierpijn of krampen, spiervermoeidheid, hypotensie,
oligurie, tachycardie en gastro-intestinale stoornissen zoals misselijkheid en braken (zie rubriek 4.8).
-
Hypokaliëmie
Hoewel zich hypokaliëmie kan ontwikkelen bij het gebruik van thiazidediuretica, kan de gelijktijdige
behandeling met telmisartan de diureticageïnduceerde hypokaliëmie verminderen. De kans op
hypokaliëmie is het grootst in patiënten met levercirrose, in patiënten met een versnelde diurese, in
patiënten met een inadequate orale inname van elektrolyten en in patiënten die worden behandeld met
corticosteroïden of adrenocorticotroop hormoon (ACTH) (zie rubriek 4.5).
-
Hyperkaliëmie
Omgekeerd, vanwege antagonisme van angiotensine II (AT1)-receptoren door het telmisartan in het
geneesmiddel, kan hyperkaliëmie optreden. Hoewel klinisch significante hyperkaliëmie niet is
gedocumenteerd voor telmisartan/HCTZ, zijn onder andere nierinsufficiëntie en/of hartfalen en
diabetes mellitus risicofactoren voor de ontwikkeling van hyperkaliëmie. Kaliumsparende diuretica,
kaliumsupplementen of kaliumbevattende zoutvervangers dienen met voorzichtigheid te worden
gebruikt met telmisartan/HCTZ (zie rubriek 4.5).
-
Hyponatriëmie en hypochloremische alkalose
Er is geen bewijs dat telmisartan/HCTZ diureticageïnduceerde hyponatriëmie vermindert of voorkomt.
Chloridedeficiëntie is doorgaans mild en vereist normaliter geen behandeling.
-
Hypercalciëmie
Thiaziden kunnen de urinaire calciumexcretie verminderen en een intermitterende en lichte stijging
van het serumcalcium veroorzaken in afwezigheid van bekende stoornissen in het
calciummetabolisme. Een kenmerkende hypercalciëmie kan wijzen op een verborgen
hyperparathyroïdie. De behandeling met thiaziden dient te worden gestaakt voor het uitvoeren van
onderzoek op de bijschildklierfunctie.
-
Hypomagnesiëmie
Voor thiaziden is aangetoond dat zij de urinaire excretie van magnesium kunnen verhogen, wat kan
resulteren in hypomagnesiëmie (zie rubriek 4.5).
5
Etnische verschillen
Zoals bij alle andere angiotensine II-receptorantagonisten is telmisartan ogenschijnlijk minder effectief
in de bloeddrukverlaging in negroïde patiënten, mogelijk vanwege de hogere prevalentie van lage
reninespiegels in de negroïde hypertensieve populatie.
Overigen
Zoals geldt voor alle antihypertensieve middelen kan een te grote daling in de bloeddruk in patiënten
met ischemische cardiopathie of ischemische cardiovasculaire aandoeningen resulteren in een
myocardinfarct of een beroerte.
Algemeen
Overgevoeligheidsreacties op HCTZ kunnen optreden in patiënten met of zonder voorgeschiedenis
van allergie of bronchiaal astma, maar zijn waarschijnlijker bij patiënten met deze voorgeschiedenis.
Exacerbatie of activering van een systemische lupus erythematodes is gemeld bij het gebruik van
thiazidediuretica, waaronder HCTZ.
Er zijn gevallen van fotosensibiliteitsreacties gerapporteerd bij gebruik van thiazidediuretica (zie
rubriek 4.8). Als zich een fotosensibiliteitsreactie voordoet tijdens de behandeling, wordt aangeraden
de behandeling te staken. Als een volgende toediening van het diureticum toch noodzakelijk wordt
geacht, dan wordt aangeraden de blootgestelde huid te beschermen tegen zonlicht en kunstmatige
UVA-straling.
Choroïdale effusie, acute myopie en afgesloten kamerhoekglaucoom
Hydrochloorthiazide, een sulfonamide, kan een idiosyncratische reactie veroorzaken, resulterend in
choroïdale effusie met gezichtsvelddefect, acute tijdelijke myopie en acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom. Symptomen omvatten acute aanval van afgenomen visuele scherpte of oculaire
pijn, meestal optredend binnen uren tot weken na de start van de inname van het geneesmiddel.
Onbehandeld acuut afgesloten kamerhoekglaucoom kan tot permanent verlies van het
gezichtsvermogen leiden. De primaire behandeling is het zo snel mogelijk staken van de behandeling
met hydrochloorthiazide. Overwogen dient te worden of snelle medische of chirurgische behandeling
nodig is als de intraoculaire druk niet onder controle is. Een van de risicofactoren voor het
ontwikkelen van acuut afgesloten kamerhoekglaucoom kan zijn een voorgeschiedenis van
sulfonamide- of penicilline-allergie.
Niet-melanome huidkanker
Er is een verhoogd risico op niet-melanome huidkanker (NMSC) [basaalcelcarcinoom (BCC) en
plaveiselcelcarcinoom (SCC)] bij blootstelling aan een toenemende cumulatieve dosis HCTZ
waargenomen bij twee epidemiologische onderzoeken op basis van het Deense Nationaal
Kankerregister. De fotosensibiliserende werking van HCTZ zou kunnen werken als een mogelijk
mechanisme voor NMSC.
Patiënten die HCTZ innemen moeten worden geïnformeerd over het risico op NMSC en moet worden
geadviseerd hun huid regelmatig te controleren op nieuwe laesies en verdachte huidlaesies
onmiddellijk te melden. Er dienen mogelijke preventieve maatregelen zoals beperkte blootstelling aan
zonlicht en uv-stralen en, in het geval van blootstelling, afdoende bescherming aan de patiënten te
worden aanbevolen om het risico op huidkanker tot een minimum te beperken. Verdachte huidlaesies
moeten onmiddellijk worden onderzocht, mogelijk met inbegrip van histologisch onderzoek van
biopsieën. Het gebruik van HCTZ bij patiënten die eerder NMSC hebben gehad moet mogelijk ook
worden heroverwogen (zie ook rubriek 4.8).
Lactose
Elke tablet bevat lactose. Patiënten met zeldzame erfelijke aandoeningen als galactose-intolerantie,
algehele lactasedeficiëntie of glucose-galactose malabsorptie, dienen dit geneesmiddel niet te
gebruiken.
Sorbitol
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten bevatten 169 mg sorbitol per tablet.
6
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten bevatten 338 mg sorbitol per tablet. Patiënten met erfelijke
fructose-intolerantie mogen dit geneesmiddel niet innemen/toegediend krijgen.
Elke tablet bevat minder dan 1 mmol natrium (23 mg) per tablet, dat wil zeggen dat het in wezen
‘natriumvrij’ is.
4.5
Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie
Lithium
Reversibele verhogingen van serum-lithiumconcentraties en toxiciteit zijn gemeld gedurende
gelijktijdige toediening van lithium en ACE-remmers. Zeldzame gevallen zijn ook gemeld met
angiotensine II-antagonisten (inclusief telmisartan/HCTZ). Gelijktijdige toediening van lithium en
telmisartan/HCTZ wordt niet aangeraden (zie rubriek 4.4). Indien de combinatie noodzakelijk blijkt,
wordt aangeraden de serumlithiumspiegel nauwlettend te volgen gedurende het gelijktijdige gebruik.
Geneesmiddelen die worden geassocieerd met kaliumverlies en hypokaliëmie (bv. andere kaliuretische
diuretica, laxantia, corticosteroïden, ACTH, amfotericine, carbenoxolon, penicilline G, salicylzuur en
zijn derivaten)
Indien deze middelen gelijktijdig met de HCTZ-telmisartan combinatie worden voorgeschreven, wordt
aangeraden de serum-kaliumspiegels in de gaten te houden. Deze middelen kunnen het effect van
HCTZ op het serumkalium versterken (zie rubriek 4.4).
Geneesmiddelen die het serumkalium kunnen verhogen of hyperkaliëmie kunnen induceren (bv. ACE-
remmers, kaliumsparende diuretica, kaliumsupplementen, zoutvervangers die kalium bevatten,
cyclosporine of andere geneesmiddelen zoals heparine natrium).
Indien deze geneesmiddelen gelijktijdig met de HCTZ-telmisartan combinatie worden
voorgeschreven, wordt aangeraden de serum-kaliumspiegels in de gaten te houden. Gebaseerd op de
ervaring met het gebruik van andere geneesmiddelen die het renine-angiotensine systeem remmen, kan
het gelijktijdig gebruik van de bovengenoemde geneesmiddelen leiden tot verhogingen in het
serumkalium en wordt daarom niet aangeraden (zie rubriek 4.4).
Geneesmiddelen die worden beïnvloed door stoornissen in het serumkalium
Periodieke controle van het serumkalium en ECG wordt aanbevolen wanneer telmisartan/HCTZ
tegelijkertijd wordt toegediend met geneesmiddelen die worden beïnvloed door stoornissen in het
serumkalium (bv. digitalisglycosiden, antiaritmica) en de volgende geneesmiddelen die het torsades de
pointes induceren (waaronder enkele antiaritmica), omdat hypokaliëmie een factor is die kan leiden tot
torsades de pointes.
-
klasse Ia antiaritmica (bv. kinidine, hydrokinine, disopyramide)
-
klasse III antiaritmica (bv. amiodaron, sotalol, dofelitide, ibutilide)
-
enkele antipsychotica: (bv. thioridazine, chloorpromazine, levomepromazine, trifluoperazine
cyamemazine, sulpiride, sultopride, amisulpride, tiapride, pimozide, haloperidol, droperidol)
-
overige: (bv. bepridil, cisapride, difemanil, erytromycine i.v., halofantrine, mizolastine,
pentamidine, sparfloxacine, terfenadine, vincamine i.v.)
Digitalisglycosiden
Thiazidegeïnduceerde hypokaliëmie of hypomagnesiëmie werken het optreden van digitalis-
geïnduceerde aritmie in de hand (zie rubriek 4.4).
7
Digoxine
Wanneer telmisartan gecombineerd werd toegediend met digoxine, werd een mediane toename van de
digoxinepiekplasmaconcentratie (49%) en -dalconcentratie (20%) waargenomen. Bij het initiëren, het
aanpassen en het stoppen van telmisartan dient de digoxinespiegel gecontroleerd te worden, om de
spiegel binnen het therapeutisch bereik te houden.
Andere antihypertensiva
Telmisartan kan het hypotensieve effect van andere antihypertensiva vergroten.
De gegevens uit klinische studies laten zien dat dubbele blokkade van het renine-angiotensine-
aldosteronsysteem (RAAS) bij het gecombineerde gebruik van ACE-remmers, angiotensine II-
receptorantagonisten en aliskiren in verband wordt gebracht met een hogere frequentie van
bijwerkingen zoals hypotensie, hyperkaliëmie en een verminderde nierfunctie (inclusief acuut
nierfalen) in vergelijking met het gebruik van een enkel geneesmiddel dat op het RAAS werkt (zie
rubrieken 4.3, 4.4 en 5.1).
Antidiabetica (oraal en insuline)
Dosisaanpassing van het antidiabeticum kan noodzakelijk zijn (zie rubriek 4.4).
Metformine
Metformine dient met voorzichtigheid te worden gebruikt: kans op melkzuuracidose geïnduceerd door
mogelijk functioneel nierfalen bij HCTZ.
Cholestyramine en colestipol-harsen
De absorptie van HCTZ verslechtert in de aanwezigheid van anionuitwisselings-harsen.
Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen
NSAID’s (bv. acetylsalicylzuur bij anti-inflammatoire dosisregimes, COX-2-remmers en niet-
selectieve NSAID’s) kunnen het diuretische, natriuretische en antihypertensieve effect van
thiazidediuretica en het antihypertensieve effect van angiotensine II-receptorantagonisten
verminderen.
Bij sommige patiënten met een verminderde nierfunctie (bv. gedehydreerde patiënten of oudere
patiënten met een verminderde nierfunctie) kan het gelijktijdig toedienen van een angiotensine II-
receptorantagonist en middelen die cyclo-oxygenase remmen leiden tot een verdere verslechtering van
de nierfunctie, inclusief mogelijk acuut nierfalen, dat meestal omkeerbaar is. Daarom dient deze
combinatie voorzichtig te worden toegepast, vooral bij ouderen. Patiënten moeten voldoende
gehydrateerd zijn en het monitoren van de nierfunctie na aanvang van de combinatietherapie, en
vervolgens periodiek, dient overwogen te worden.
In één studie leidde de gezamenlijke toediening van telmisartan en ramipril tot een toename tot 2,5
maal van de AUC
0-24
en C
max
van ramipril en ramiprilaat. De klinische relevantie van deze
waarneming is niet bekend.
Bloeddrukverhogende amines (bv. noradrenaline)
Het effect van bloeddrukverhogende amines kan worden verminderd.
Niet-depolariserende skeletspierrelaxantia (bv. tubocurarine)
Het effect van niet-depolariserende skeletspierrelaxantia kan worden versterkt door HCTZ.
Geneesmiddelen bij de behandeling van jicht (bv. probenecide, sulfinpyrazon en allopurinol)
Dosisaanpassing van uricosurica kan noodzakelijk zijn, aangezien HCTZ de serum urinezuurspiegels
kan verhogen. Verhoging van de dosis probenecide of sulfinpyrazon kan noodzakelijk zijn.
Gelijktijdige toediening van thiazide kan de incidentie van overgevoeligheidsreacties op allopurinol
verhogen.
8
Calciumzouten
Thiazidediuretica kunnen de serumcalciumspiegels verhogen door een verminderde excretie. Indien
calciumsupplementen of calciumsparende geneesmiddelen (bv. vitamine D-therapie) moeten worden
voorgeschreven, dienen de serumcalciumspiegels te worden gecontroleerd en dient de calciumdosis te
worden aangepast.
Bètablokkers en diazoxide
Het hyperglykemisch effect van bètablokkers en diazoxide kan door thiaziden worden versterkt.
Anticholinergica (bv. atropine, biperideen): kunnen de biologische beschikbaarheid van
thiazideachtige diuretica verhogen door vermindering van de gastro-intestinale motiliteit en de
maagledigingssnelheid.
Amantadine
Thiaziden kunnen de kans op bijwerkingen veroorzaakt door amantadine vergroten.
Cytotoxische geneesmiddelen (bv. cyclofosfamide, methotrexaat)
Thiaziden kunnen de renale excretie van cytotoxische geneesmiddelen verminderen en hun
myelosuppressieve effecten versterken.
Gebaseerd op de farmacologische eigenschappen kan worden verwacht dat de volgende
geneesmiddelen het hypotensieve effect versterken van alle antihypertensiva inclusief telmisartan:
Baclofen, amifostine.
Verder kan orthostatische hypotensie worden versterkt door alcohol, barbituraten, narcotica of
antidepressiva.
4.6
Vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding
Zwangerschap
Het gebruik van angiotensine II-receptorantagonisten gedurende het eerste trimester van de
zwangerschap wordt niet aanbevolen (zie rubriek 4.4). Het gebruik van angiotensine II-
receptorantagonisten is gecontra-indiceerd gedurende het tweede en derde trimester van de
zwangerschap (zie rubrieken 4.3 en 4.4).
Er zijn geen toereikende gegevens over het gebruik van telmisartan/HCTZ bij zwangere vrouwen.
Uit experimenteel onderzoek bij dieren is reproductietoxiciteit gebleken (zie rubriek 5.3).
Er kunnen geen duidelijke conclusies getrokken worden uit resultaten van epidemiologisch onderzoek
naar het risico van teratogene effecten als gevolg van blootstelling aan ACE-remmers tijdens het eerste
trimester van de zwangerschap; een kleine toename in het risico kan echter niet worden uitgesloten.
Hoewel er geen gecontroleerde epidemiologische gegevens zijn over het risico met
angiotensine II-receptorantagonisten kan het risico vergelijkbaar zijn bij deze klasse van
geneesmiddelen. Patiënten die een zwangerschap plannen moeten omgezet worden op een alternatieve
antihypertensieve therapie met een bekend veiligheidsprofiel voor gebruik tijdens zwangerschap,
tenzij het voortzetten van de angiotensine II-receptorantagonistentherapie noodzakelijk wordt geacht.
Als zwangerschap wordt vastgesteld dient de behandeling met angiotensine II-receptorantagonisten
onmiddellijk te worden gestaakt, en moet, indien nodig, worden begonnen met een alternatieve
therapie.
Het is bekend dat blootstelling aan angiotensine II-receptorantagonisten gedurende het tweede en
derde trimester foetale toxiciteit (verslechterde nierfunctie, oligohydramnie, achterstand in
schedelverharding) en neonatale toxiciteit (nierfalen, hypotensie, hyperkaliëmie) kan induceren (zie
rubriek 5.3).
Als blootstelling vanaf het tweede trimester van de zwangerschap heeft plaatsgevonden, wordt een
echoscopie van de nierfunctie en de schedel aanbevolen. Pasgeborenen van wie de moeder
9
angiotensine II-receptorantagonisten heeft gebruikt dienen nauwkeurig gecontroleerd te worden op
hypotensie (zie rubrieken 4.3 en 4.4).
Er is beperkte ervaring met het gebruik van HCTZ tijdens de zwangerschap, met name in het eerste
trimester. Dieronderzoek heeft onvoldoende gegevens opgeleverd. Hydrochloorthiazide passeert de
placenta. Op basis van het farmacologische werkingsmechanisme van HCTZ kan het gebruik hiervan
tijdens het tweede en derde trimester de foetoplacentaire perfusie verstoren en leiden tot fœtale en
neonatale effecten zoals icterus, verstoring van de elektrolytenbalans en trombocytopenie.
Hydrochloorthiazide dient niet te worden gebruikt voor zwangerschapsoedeem,
zwangerschapshypertensie of pre-eclampsie, omdat dit het risico op verminderd plasmavolume en
placentaire hypoperfusie oplevert, terwijl het geen positieve invloed op het beloop van de ziekte heeft.
Hydrochloorthiazide dient niet te worden gebruikt voor essentiële hypertensie bij zwangere vrouwen,
behalve in het zeldzame geval dat er geen andere behandeling mogelijk is.
Borstvoeding
Omdat er geen informatie beschikbaar is over het gebruik van telmisartan/HCTZ bij het geven van
borstvoeding, wordt telmisartan/HCTZ niet aangeraden. Alternatieve behandelingen met beter
bekende veiligheidsprofielen verdienen de voorkeur, vooral bij het geven van borstvoeding aan
pasgeboren of prematuur geboren zuigelingen.
Hydrochloorthiazide wordt in kleine hoeveelheden in de moedermelk uitgescheiden. Hoge doses
thiazides kunnen door sterke diurese de melkproductie remmen. Het gebruik van telmisartan/HCTZ
tijdens het geven van borstvoeding wordt niet aanbevolen. Als telmisartan/HCTZ gebruikt wordt
tijdens het geven van borstvoeding dient de dosis zo laag mogelijk te worden gehouden.
Vruchtbaarheid
In preklinische studies is geen effect van telmisartan en HCTZ op de mannelijke en vrouwelijke
vruchtbaarheid gezien.
4.7
Beïnvloeding van de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen
MicardisPlus kan invloed hebben op de rijvaardigheid en op het vermogen om machines te bedienen.
Duizeligheid of sufheid kan af en toe voorkomen bij gebruik van telmisartan/HCTZ.
4.8
Bijwerkingen
Samenvatting van het veiligheidsprofiel
De vaakst gemelde bijwerking is duizeligheid. Ernstig angio-oedeem komt in zeldzame gevallen voor
(≥ 1/10.000, < 1/1.000).
De totale incidentie van bijwerkingen die zijn gemeld bij telmisartan/HCTZ was vergelijkbaar met die
van telmisartan alleen, in gerandomiseerde gecontroleerde studies met 1.471 gerandomiseerde
patiënten die werden behandeld met telmisartan en HCTZ (835) of alleen met telmisartan (636). Voor
de bijwerkingen werd geen dosisafhankelijkheid vastgesteld en er werd geen correlatie gezien met
geslacht, leeftijd of ras van de patiënten.
Lijst van de bijwerkingen in tabelvorm
De bijwerkingen gemeld in de klinische studies en die vaker (p
0.05) voorkwamen bij telmisartan en
HCTZ dan bij placebo zijn hieronder weergegeven volgens systeem/orgaanklassen. Bijwerkingen die
bekend zijn voor de afzonderlijke componenten maar die niet werden gezien in de klinische studies,
kunnen voorkomen tijdens de behandeling met telmisartan/HCTZ.
De bijwerkingen zijn geclassificeerd met de frequentieaanduidingen aan de hand van de volgende
indeling: zeer vaak (≥ 1/10); vaak (≥ 1/100, < 1/10); soms (≥ 1/1.000, < 1/100); zelden (≥ 1/10.000,
< 1/1.000); zeer zelden (< 1/10.000), niet bekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden
bepaald).
10
Binnen de onderstaande frequentiegroepen worden bijwerkingen in afnemende mate van ernst
genoemd.
Infecties en parasitaire aandoeningen
Zelden:
Immuunsysteemaandoeningen
Zelden:
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Soms:
Zelden:
Psychische stoornissen
Soms:
Zelden:
Zenuwstelselaandoeningen
Vaak:
Soms:
Zelden:
Oogaandoeningen
Zelden:
Evenwichtsorgaan- en ooraandoeningen
Soms:
Hartaandoeningen
Soms:
Bloedvataandoeningen
Soms:
Bronchitis, faryngitis, sinusitis
Exacerbatie of activering van systemisch lupus
erythematodes
1
Hypokaliëmie
Hyperurikemie, hyponatriëmie
Angst
Depressie
Duizeligheid
Syncope, paraesthesie
Slapeloosheid, slaapstoornissen
Visusstoornissen, wazig zicht
Vertigo
Tachycardie, aritmieën
Hypotensie, orthostatische hypotensie
Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen
Soms:
Dyspnoe
Zelden:
Respiratoire stress (waaronder pneumonitis en
pulmonair oedeem)
Maagdarmstelselaandoeningen
Soms:
Zelden:
Lever- en galaandoeningen
Zelden:
Huid- en onderhuidaandoeningen
Zelden:
Diarree, droge mond, flatulentie
Buikpijn, constipatie, dyspepsie, braken, gastritis
Afwijkende leverfunctie/leveraandoening
2
Angio-oedeem (ook met fatale afloop), erytheem,
pruritus, huiduitslag, hyperhidrosis, urticaria
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Soms:
Rugpijn, spierspasmen, myalgie
Zelden:
Artralgie, spierkrampen, pijn in extremiteit
11
Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen
Soms:
Erectiele disfunctie
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
Soms:
Pijn in de borst
Zelden:
Griepachtige verschijnselen, pijn
Onderzoeken
Soms:
Zelden:
Urinezuurtoename in het bloed
Creatininetoename in het bloed,
creatinefosfokinasetoename in het bloed, verhoogde
leverenzymen
1: gebaseerd op post-marketingervaring
2: voor een verdere beschrijving, zie de sub-rubriek “Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen”
Aanvullende informatie over de afzonderlijke bestanddelen
Bijwerkingen die eerder zijn gemeld voor de afzonderlijke bestanddelen kunnen mogelijke
bijwerkingen van MicardisPlus zijn, zelfs als deze niet zijn waargenomen tijdens klinisch onderzoek.
Telmisartan:
Bijwerkingen traden in dezelfde frequentie op bij patiënten die met placebo en telmisartan werden
behandeld.
De totale incidentie van bijwerkingen gemeld voor telmisartan (41,4%) was gewoonlijk vergelijkbaar
met placebo (43,9%) in de placebogecontroleerde studies. De bijwerkingen hieronder weergegeven
zijn verzameld uit alle studies bij patiënten die werden behandeld met telmisartan voor hypertensie of
bij patiënten van 50 jaar en ouder met een hoog risico op cardiovasculaire aandoeningen.
Infecties en parasitaire aandoeningen
Soms:
Zelden:
Bloed- en lymfestelselaandoeningen
Soms:
Zelden:
Immuunsysteemaandoeningen
Zelden:
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Soms:
Zelden:
Hartaandoeningen
Soms:
Zenuwstelselaandoeningen
Zelden:
Bovenste luchtweg infectie, urineweginfectie,
inclusief cystitis
Sepsis waaronder met fatale afloop
3
Anemie
Eosinofilie, trombocytopenie
Overgevoeligheidsreacties, anafylactische reacties
Hyperkaliëmie
Hypoglykemie (bij diabetische patiënten)
Bradycardie
Slaperigheid
Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen
Soms:
Hoesten
Zeer zelden:
Interstitiëlelongziekte
3
Maagdarmstelselaandoeningen
Zelden:
Maagklachten
12
Huid- en onderhuidaandoeningen
Zelden:
Eczeem, erythema fixatum, toxische huideruptie
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Zelden:
Artrose, tendinitis
Nier- en urinewegaandoeningen
Soms:
Nierinsufficiëntie (inclusief acuut nierfalen)
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
Soms :
Zwakte
Onderzoeken
Zelden:
Afname hemoglobine
3: voor een verdere beschrijving, zie de sub-rubriek “Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen”
Hydrochloorthiazide:
Hydrochloorthiazide kan hypovolemie veroorzaken of verergeren, hetgeen kan leiden tot een
verstoring van de elektrolytenbalans (zie rubriek 4.4).
Bijwerkingen die gemeld zijn met een niet bekende frequentie bij het gebruik van hydrochloorthiazide
alleen, zijn:
Infecties en parasitaire aandoeningen
Niet bekend:
Sialoadenitis
Neoplasmata, benigne, maligne en niet-gespecificeerd (inclusief cysten en poliepen)
Niet bekend:
Niet-melanome huidkanker (basaalcelcarcinoom en
plaveiselcelcarcinoom)
Bloed- en lymfestelselaandoeningen
Zelden:
Niet bekend:
Trombocytopenie (soms met purpura)
Aplastische anemie, hemolytische anemie,
beenmergdepressie, leukopenie, neutropenie,
agranulocytose
Anafylactische reacties, overgevoeligheidsreacties
Ontoereikende controle diabetes mellitus
Hypomagnesiëmie
Hypercalciëmie
Hypochloremische alkalose
Anorexie, verminderde eetlust, verstoorde
elektrolytenbalans, hypercholesterolemie,
hyperglykemie, hypovolemie
Rusteloosheid
Hoofdpijn
13
Immuunsysteemaandoeningen
Niet bekend:
Endocriene aandoeningen
Niet bekend:
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Vaak:
Zelden:
Zeer zelden:
Niet bekend:
Psychische stoornissen
Niet bekend:
Zenuwstelselaandoeningen
Zelden:
Niet bekend:
Oogaandoeningen
Niet bekend:
Bloedvataandoeningen
Niet bekend:
Maagdarmstelselaandoeningen
Vaak:
Niet bekend:
Lever- en galaandoeningen
Niet bekend:
Huid- en onderhuidaandoeningen
Niet bekend:
Duizelingen
Xanthopsie, acute myopie, acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom, choroïdale effusie
Necrotiserende vasculitis
Nausea
Pancreatitis, maagklachten
Hepatocellulaire geelzucht, cholestatische geelzucht
Cutane lupus erythematodes, fotosensibiliteitsreacties
cutane vasculitis, toxische epidermale necrolyse,
erythema multiforme
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Niet bekend:
Zwakte
Nier- en urinewegaandoeningen
Niet bekend:
Interstitiële nefritis, nierinsufficiëntie, glucosurie
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
Niet bekend:
Pyrexie
Onderzoeken
Niet bekend:
Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen
Afwijkende leverfunctie/leveraandoening
De meeste gevallen van afwijkende leverfunctie/leveraandoening tijdens post-marketingervaring van
telmisartan traden op bij patiënten van Japanse origine. Patiënten van Japanse origine hebben een
grotere kans op het krijgen van deze bijwerkingen.
Sepsis
In het klinisch onderzoek PRoFESS werd een verhoogde incidentie van sepsis waargenomen bij
behandeling met telmisartan vergeleken met placebo. Dit kan berusten op toeval of gerelateerd zijn
aan een tot nu toe onbekend mechanisme (zie rubriek 5.1).
Interstitiële longziekte
Gevallen van interstitiële longziekte zijn gemeld tijdens postmarketing-gebruik met een associatie met
de tijd met de inname van telmisartan. Een causaal verband kon echter niet worden vastgesteld.
Niet-melanome huidkanker
Op basis van beschikbare gegevens van epidemiologische onderzoeken werd een cumulatief
dosisafhankelijk verband tussen HCTZ en NMSC waargenomen (zie ook rubriek 4.4 en 5.1).
Melding van vermoedelijke bijwerkingen
Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op
deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden
Verhoogd triglyceriden
14
gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen
te melden via het nationale meldsysteem zoals vermeld in
aanhangsel V.
4.9
Overdosering
Er is beperkte informatie beschikbaar van overdoseringen met telmisartan bij mensen. In welke mate
HCTZ door hemodialyse wordt verwijderd is niet vastgesteld.
Symptomen
De meest duidelijke verschijnselen van een overdosering met telmisartan waren hypotensie en
tachycardie; bradycardie, duizeligheid, braken, verhoogd serumcreatinine en acuut nierfalen zijn ook
gerapporteerd. Overdosering met HCTZ is geassocieerd met elektrolytendepletie (hypokaliëmie,
hypochloremie) en hypovolemie door excessieve diurese. De meest gebruikelijke tekenen van
overdosering zijn misselijkheid en slaperigheid. Hypokaliëmie kan resulteren in spierspasmen en/of
aritmie aan het licht brengen geassocieerd met het gelijktijdig gebruik van digitalisglycosiden of
bepaalde antiaritmica.
Behandeling
Telmisartan wordt niet verwijderd door hemodialyse. De patiënt dient nauwkeurig in de gaten te
worden gehouden en de behandeling dient symptomatisch en ondersteunend te zijn. De behandeling is
afhankelijk van het tijdstip van ingestie en de ernst van de symptomen. Denkbare maatregelen zijn
onder andere het laten braken of maagspoelen. Actieve koolstof kan zinvol zijn in de behandeling van
een overdosering. Serumelektrolyten en creatinine dienen frequent te worden gecontroleerd. Als
hypotensie optreedt dient de patiënt in rugligging te worden geplaatst, en zout en volume suppletie
dienen snel te worden toegediend.
5.
5.1
FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN
Farmacodynamische eigenschappen
Farmacotherapeutische categorie: angiotensine II-antagonisten en diuretica: ATC-code C09DA07.
MicardisPlus is een combinatie van een angiotensine II-receptorantagonist, telmisartan, en een
thiazidediureticum, hydrochloorthiazide. De combinatie van deze bestanddelen heeft een additieve
antihypertensieve werking, en doet de bloeddruk in sterkere mate dalen dan de afzonderlijke
bestanddelen. MicardisPlus geeft in een éénmaal daagse dosering een effectieve en geleidelijke daling
in de bloeddruk over de gehele therapeutische breedte.
Werkingsmechanisme
Telmisartan is een oraal toe te dienen effectieve en specifieke angiotensine II-receptor subtype 1
(AT1)-antagonist. Telmisartan verdringt angiotensine II met een zeer hoge affiniteit van zijn
bindingsplaats op het AT
1
-receptor subtype, welke verantwoordelijk is voor de bekende effecten van
angiotensine II. Telmisartan vertoont geen partieel agonisme op de AT
1
-receptor. Telmisartan bindt
selectief aan de AT1-receptor. De binding is langdurig. Telmisartan laat geen affiniteit voor andere
receptoren zien, inclusief AT
2
en andere minder gekarakteriseerde AT-receptoren. De functionele rol
van deze receptoren is niet bekend, noch het effect van eventuele overstimulatie door angiotensine II,
waarvan de spiegels verhoogd worden door telmisartan. Plasma-aldosteronspiegels worden verlaagd
door telmisartan. Telmisartan remt het humaan plasmarenine niet en blokkeert geen ionkanalen.
Telmisartan heeft geen remmend effect op het angiotensineconverterend enzym (kininase II), het
enzym dat ook bradykinine afbreekt. Er is dan ook geen toename van door bradykinine gemedieerde
bijwerkingen te verwachten.
Een dosis van 80 mg telmisartan, toegediend aan gezonde vrijwilligers, blokkeerde bijna volledig door
angiotensine II geïnduceerde bloeddrukverhogingen. Dit blokkerende effect wordt gedurende 24 uur
behouden en is nog steeds meetbaar na 48 uur.
15
Hydrochloorthiazide is een thiazidediureticum. Het mechanisme van het antihypertensieve effect van
thiazidediuretica is niet volledig bekend. Thiaziden beïnvloeden de renale tubulaire mechanismen van
de reabsorptie van elektrolyten en verhogen direct de excretie van natrium en chloride in ongeveer
gelijke hoeveelheden. De diuretische werking van HCTZ vermindert het plasmavolume, verhoogt de
plasma-renine activiteit, verhoogt de aldosteronsecretie met een daaropvolgende verhoging van het
urinaire verlies aan kalium en bicarbonaat, en verlaagt het serumkalium. Vermoedelijk door blokkade
van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem, blijkt de gelijktijdige toediening van telmisartan het
kaliumverlies dat door deze diuretica wordt veroorzaakt tegen te gaan. Bij HCTZ treedt de werking
binnen 2 uur in, met een maximaal effect na ongeveer 4 uur, en de werking houdt ongeveer 6-12 uur
aan.
Farmacodynamische effecten
Behandeling van essentiële hypertensie
Na de eerste toediening van telmisartan, wordt het antihypertensieve effect geleidelijk zichtbaar
binnen 3 uur. De maximale reductie van de bloeddruk wordt in het algemeen 4-8 weken na aanvang
van de behandeling bereikt en deze blijft gelijk bij langdurige therapie. Het antihypertensieve effect
houdt gedurende 24 uur constant aan, inclusief de laatste 4 uur voor de volgende dosering zoals is
aangetoond met ambulante bloeddrukmetingen. Dit wordt bevestigd door metingen op het tijdstip van
maximaal effect en onmiddellijk voor de volgende dosis (de ratio’s tussen dal- en piekconcentraties in
placebo gecontroleerd klinisch onderzoek na een dosis van 40 mg en 80 mg telmisartan waren
consistent boven de 80%).
Bij patiënten met hypertensie reduceert telmisartan zowel de systolische als de diastolische bloeddruk
zonder de hartfrequentie te beïnvloeden. De antihypertensieve effectiviteit van telmisartan is
vergelijkbaar met die van geneesmiddelen die representatief zijn voor andere klassen van
antihypertensiva (dit is aangetoond in klinische onderzoeken waarin telmisartan werd vergeleken met
amlodipine, atenolol, enalapril, hydrochloorthiazide en lisinopril).
Na abrupt afbreken van de behandeling met telmisartan keert de bloeddruk geleidelijk terug naar de
waarden van voor de behandeling over een periode van een paar dagen zonder dat er aanwijzingen zijn
voor rebound hypertensie.
De incidentie van een droge hoest was significant lager in patiënten die met telmisartan werden
behandeld dan in diegenen die ACE-remmers toegediend kregen tijdens klinische onderzoeken waarin
de twee antihypertensieve behandelingen direct met elkaar werden vergeleken.
Klinische werkzaamheid en veiligheid
Cardiovasculaire preventie
ONTARGET (ONgoing Telmisartan Alone and in Combination with Ramipril Global Endpoint Trial)
vergeleek de effecten van telmisartan, ramipril en de combinatie van telmisartan en ramipril op de
cardiovasculaire uitkomsten bij 25.620 patiënten in de leeftijd van 55 jaar en ouder met een
voorgeschiedenis van coronairarteriële ziekte, beroerte, TIA, perifere arteriële ziekte, of type 2
diabetes mellitus met bewezen eindorgaanschade (bv. retinopathie, hypertrofie van de linkerventrikel,
macro- of microalbuminurie); dit is een populatie met risico op cardiovasculaire gebeurtenissen.
Patiënten werden naar één van de drie volgende behandelgroepen gerandomiseerd: telmisartan 80 mg
n = 8.542), ramipril 10 mg (n = 8.576), of de combinatie van telmisartan 80 mg plus ramipril 10 mg
(n = 8.502), en gevolgd gedurende een periode van gemiddeld 4,5 jaar.
Telmisartan liet een vergelijkbaar effect als ramipril zien in het reduceren van het primaire
samengestelde eindpunt van cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct, niet-fatale
beroerte of ziekenhuisopname wegens congestief hartfalen. De incidentie van het primaire eindpunt
was gelijk in de groep behandeld met alleen telmisartan (16,7%) en alleen ramipril (16,5%). De hazard
ratio voor telmisartan versus ramipril was 1,01 (97,5% BI 0,93-1,10, p (non-inferioriteit) = 0,0019 met
een marge van 1,13). Het percentage sterfte door alle oorzaken was respectievelijk 11,6% en 11,8% bij
met telmisartan en ramipril behandelde patiënten.
16
Telmisartan bleek even werkzaam als ramipril op het vooraf vastgestelde secundaire eindpunt, bij
cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct en niet-fatale beroerte [0,99 (97,5%
BI 0,90-1,08, p (non-inferioriteit) = 0,0004)], het primaire eindpunt in de referentiestudie HOPE (The
Heart Outcomes Prevention Evaluation Study), waarin het effect van ramipril versus placebo werd
onderzocht.
TRANSCEND randomiseerde ACE-I intolerante patiënten met anderszins vergelijkbare
inclusiecriteria als bij ONTARGET naar telmisartan 80 mg (n = 2.954) of placebo (n = 2.972), beide
gegeven bovenop de standaardzorg. De gemiddelde duur van de follow-up was 4 jaar en 8 maanden.
Er werd geen statistisch significant verschil in de incidentie van het primaire samengestelde eindpunt
(cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct, niet-fatale beroerte of ziekenhuisopname
wegens congestief hartfalen) gevonden [15,7% in de telmisartan- en 17,0% in de placebogroep met
een hazard ratio van 0,92 (95% BI 0,81-1,05, p = 0,22)]. Er werd bewijs gevonden voor een voordeel
van telmisartan ten opzichte van placebo in het vooraf gespecificeerde secundaire samengestelde
eindpunt van cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct, niet-fatale beroerte [0,87 (95%
BI 0,76-1,00, p = 0,048)]. Er werden geen aanwijzingen gevonden voor profijt voor cardiovasculaire
mortaliteit (hazard ratio 1,03, 95% BI 0,85-1,24).
Hoesten en angio-oedeem werden minder vaak gerapporteerd bij patiënten die werden behandeld met
telmisartan dan bij patiënten die werden behandeld met ramipril, terwijl hypotensie vaker werd
gerapporteerd bij telmisartan.
Gecombineerd gebruik van telmisartan met ramipril bracht geen extra voordeel boven ramipril alleen
of telmisartan alleen. Cardiovasculaire mortaliteit en mortaliteit door alle oorzaken waren in aantallen
hoger bij de combinatietherapie. Bovendien was er sprake van een significant hogere incidentie van
hyperkaliëmie, nierfalen, hypotensie en syncope in de combinatie-arm. Daarom wordt het gebruik van
een combinatie van telmisartan en ramipril niet aanbevolen bij deze populatie.
In het klinisch onderzoek genaamd ‘Prevention Regimen For Effectively avoiding Second Strokes’
(PRoFESS) bij patiënten van 50 jaar en ouder, die recentelijk een beroerte hadden doorgemaakt, werd
een verhoogde incidentie van sepsis waargenomen bij behandeling met telmisartan vergeleken met
placebo, 0,70% vs. 0,49% [RR 1,43 (95% betrouwbaarheidsinterval 1,00-2,06)]; de incidentie van
sepsis met fatale afloop was verhoogd bij patiënten die met telmisartan werden behandeld (0,33%) vs.
patiënten die met placebo werden behandeld (0,16%) [RR 2,07 (95%
betrouwbaarheidsinterval 1,14-3,76]. De toegenomen frequentie van sepsis die werd waargenomen bij
gebruik van telmisartan kan berusten op toeval of gerelateerd zijn aan een tot nu toe onbekend
mechanisme.
In twee grote, gerandomiseerde, gecontroleerde trials (ONTARGET (ONgoing Telmisartan Alone and
in combination with Ramipril Global Endpoint Trial) en VA NEPHRON-D (The Veterans Affairs
Nephropathy in Diabetes) is het gebruik van de combinatie van een ACE-remmer met een
angiotensine II-receptorantagonist onderzocht.
ONTARGET was een studie bij patiënten met een voorgeschiedenis van cardiovasculair of
cerebrovasculair lijden, of diabetes mellitus type 2 in combinatie met tekenen van eind-orgaanschade.
Zie voor meer gedetailleerde informatie hierboven onder het kopje "
“Cardiovasculaire preventie”.
VA NEPHRON-D was een studie bij patiënten met diabetes mellitus type 2 en diabetische
nefropathie.
In deze studies werd geen relevant positief effect op de nierfunctie en/of cardiovasculaire uitkomsten
en de mortaliteit gevonden, terwijl een verhoogd risico op hyperkaliëmie, acute nierbeschadiging en/of
hypotensie werd gezien in vergelijking met monotherapie. Gezien hun overeenkomstige
farmacodynamische eigenschappen zijn deze uitkomsten ook relevant voor andere ACE-remmers en
angiotensine II-receptorantagonisten.
ACE-remmers en angiotensine II-receptorantagonisten dienen daarom niet gelijktijdig te worden
ingenomen bij patiënten met diabetische nefropathie.
17
ALTITUDE (Aliskiren Trial in Type 2 Diabetes Using Cardiovascular and Renal Disease Endpoints)
was een studie die was opgezet om het voordeel van de toevoeging van aliskiren aan de
standaardbehandeling van een ACE-remmer of een angiotensine II-receptorantagonist te onderzoeken
bij patiënten met diabetes mellitus type 2 en chronisch nierlijden, cardiovasculair lijden of beide. De
studie werd vroegtijdig beëindigd vanwege een verhoogd risico op negatieve uitkomsten.
Cardiovasculaire mortaliteit en beroerte kwamen beide numeriek vaker voor in de aliskirengroep dan
in de placebogroep, terwijl bijwerkingen en belangrijke ernstige bijwerkingen (hyperkaliëmie,
hypotensie en renale disfunctie) vaker in de aliskirengroep werden gerapporteerd dan in de
placebogroep.
Epidemiologische studies hebben aangetoond dat langdurige behandeling met HCTZ het risico van
cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit verlaagt.
De effecten van de telmisartan/HCTZ vaste dosis combinatie op de mortaliteit en cardiovasculaire
morbiditeit zijn op dit moment onbekend.
Niet-melanome huidkanker
Op basis van beschikbare gegevens van epidemiologische onderzoeken werd een cumulatief
dosisafhankelijk verband tussen HCTZ en NMSC waargenomen. Eén onderzoek omvatte een
populatie die bestond uit 71 533 gevallen van BCC en 8629 gevallen van SCC die werden gekoppeld
aan respectievelijk 1 430 833 en 172 462 populatiecontroles. Een hoog gebruik van HCTZ
(≥ 50 000 mg cumulatief) werd in verband gebracht met een aangepaste AR van 1,29
(95% BI: 1,23-1,35) voor BCC en 3,98 (95% BI: 3,68-4,31) voor SCC. Er werd voor zowel BCC als
SCC een duidelijk cumulatief dosisafhankelijk verband waargenomen. Een ander onderzoek wees op
een mogelijk verband tussen lipkanker (SCC) en blootstelling aan HCTZ: 633 gevallen van lipkanker
werden gekoppeld aan 63 067 populatiecontroles met behulp van een risicogestuurde
bemonsteringsstrategie. Er werd een cumulatief dosisafhankelijk verband aangetoond met een
aangepaste AR van 2,1 (95% BI: 1,7-2,6) stijgend tot AR 3,9 (3,0-4,9) voor hoog gebruik
(~25 000 mg) en AR 7,7 (5,7-10,5) voor de hoogste cumulatieve dosis (~100 000 mg) (zie ook
rubriek 4.4).
Pediatrische patiënten
Het Europees Geneesmiddelenbureau heeft besloten af te zien van de verplichting voor de fabrikant
om de resultaten in te dienen van onderzoek met MicardisPlus in alle subgroepen van pediatrische
patiënten met hypertensie (zie rubriek 4.2 voor informatie over pediatrisch gebruik).
5.2
Farmacokinetische eigenschappen
Gelijktijdige toediening van HCTZ en telmisartan heeft bij gezonde vrijwilligers ogenschijnlijk geen
effect op de farmacokinetiek van de beide afzonderlijke geneesmiddelen.
Absorptie
Telmisartan: Na orale toediening worden piek-plasmaconcentraties van telmisartan binnen 0,5-1,5 uur
na toediening bereikt. De absolute biologische beschikbaarheid van telmisartan bij 40 mg en 160 mg
was 42% respectievelijk 58%. Voedsel veroorzaakt een lichte daling van de oppervlakte onder de
plasmaconcentratie–tijd curve (AUC) van telmisartan, van ongeveer 6% bij de 40 mg tablet en
ongeveer 19% na een dosis van 160 mg. Vanaf drie uur na toediening zijn de plasmaconcentraties van
telmisartan ingenomen op een lege maag of met eten vergelijkbaar. Verwacht wordt dat de kleine
reductie in de oppervlakte onder de curve geen afname in het therapeutische effect veroorzaakt.
Telmisartan vertoont na herhaalde toediening geen significante accumulatie in plasma.
Hydrochloorthiazide: Na orale toediening van de vaste doseringscombinatie worden piek-
plasmaconcentraties van HCTZ binnen ongeveer 1,0-3,0 uur na toediening bereikt. Gebaseerd op
cumulatieve renale excretie van HCTZ was de biologische beschikbaarheid ongeveer 60%.
18
Distributie
Telmisartan wordt sterk gebonden aan plasma-eiwitten (> 99,5%), voornamelijk aan albumine en alfa-
1-zuur-glycoproteïne. Het schijnbare verdelingsvolume van telmisartan is ongeveer 500 liter, wat wijst
op additionele binding aan weefsels.
Hydrochloorthiazide wordt in het plasma voor 68% gebonden aan eiwitten en het schijnbare
verdelingsvolume is 0,83-1,14 l/kg.
Biotransformatie
Telmisartan wordt gemetaboliseerd door conjugatie tot een farmacologisch inactief acylglucuronide.
Het glucuronide van de oorspronkelijke verbinding is de enige metaboliet die bij mensen is
geïdentificeerd. Na een enkelvoudige dosis
14
C-gelabelled telmisartan vertegenwoordigt het
glucuronide ongeveer 11% van de gemeten radioactiviteit in plasma. De cytochroom P450 iso-
enzymen zijn niet betrokken bij het metabolisme van telmisartan.
Hydrochloorthiazide wordt door de mens niet gemetaboliseerd.
Eliminatie
Telmisartan: Na toediening van intraveneus of oraal
14
C-gelabelled telmisartan wordt het grootste
gedeelte van de dosis (> 97%) geëlimineerd met de feces via excretie met de gal. Slechts zeer kleine
hoeveelheden werden in de urine aangetroffen. Volledige plasmaklaring van telmisartan na orale
toediening is > 1.500 ml/min. De terminale eliminatiehalfwaardetijd is > 20 uur.
Hydrochloorthiazide wordt vrijwel geheel in onveranderde vorm met de urine uitgescheiden.
Ongeveer 60% van de orale dosis wordt binnen 48 uur geëlimineerd. De renale klaring is ongeveer
250-300 ml/min. De terminale eliminatiehalfwaardetijd van hydrochloorthiazide is 10-15 uur.
Lineariteit/non-lineariteit
Telmisartan: De farmacokinetiek van oraal toegediend telmisartan is niet lineair bij doses van
20-160 mg, met bovenproportionele stijgingen van de plasmaconcentraties (C
max
en AUC) bij
verhoging van de doses.
Hydrochloorthiazide vertoont lineaire farmacokinetiek.
Farmacokinetiek bij specifieke populaties
Ouderen
De farmacokinetiek van telmisartan verschilt niet tussen oudere patiënten en patiënten jonger dan
65 jaar.
Geslacht
De plasmaconcentraties van telmisartan zijn doorgaans 2-3 keer hoger in vrouwen dan in mannen. In
het klinisch geneesmiddelonderzoek zijn bij vrouwen echter geen significante verhogingen in de
bloeddrukrespons of in de incidentie van orthostatische hypotensie gevonden. Dosisaanpassing is niet
noodzakelijk. Er was een neiging naar hogere plasmaconcentraties HCTZ in vrouwen ten opzichte van
mannen. Dit wordt niet van klinisch belang geacht.
Nierinsufficiëntie
Renale excretie draagt niet bij aan de klaring van telmisartan. Gebaseerd op beperkte ervaring met
patiënten met milde tot matige nierinsufficiëntie (creatinineklaring van 30-60 ml/min, gemiddeld
ongeveer 50 ml/min) is dosisaanpassing niet noodzakelijk bij patiënten met een verminderde renale
functie. Telmisartan wordt niet verwijderd door hemodialyse. Bij patiënten met verminderde
nierfunctie is de eliminatiesnelheid van HCTZ verminderd. In een afzonderlijke studie in patiënten
met een creatinineklaring van 90 ml/min was de eliminatiehalfwaardetijd van HCTZ verhoogd. In
patiënten zonder nierfunctie is de eliminatiehalfwaardetijd ongeveer 34 uur.
Leverinsufficiëntie
In farmacokinetische studies bij patiënten met leverinsufficiëntie werd een toename in de absolute
biologische beschikbaarheid tot bijna 100% waargenomen. De halfwaardetijd verandert niet bij
patiënten met leverinsufficiëntie.
19
5.3
Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek
In preklinisch veiligheidsonderzoek met gelijktijdige toediening van telmisartan en HCTZ in
normotensieve ratten en honden veroorzaakten doses, gelijkwaardig aan de blootstelling in de
klinische therapeutische range, geen additionele bevindingen die niet reeds waren waargenomen bij de
toediening van de afzonderlijke bestanddelen. De waargenomen toxicologische bevindingen zijn
ogenschijnlijk niet relevant voor therapeutisch gebruik bij mensen.
Toxicologische bevindingen die ook bekend waren vanuit de preklinische studies met angiotensine
converterende enzymremmers en angiotensine II-receptorantagonisten waren: een afname in de
parameters van de rode bloedcellen (erytrocyten, hemoglobine, hematocriet), veranderingen in de
renale hemodynamiek (toename in bloed-ureumgehalte en creatinine), verhoogde
plasmarenineactiviteit, hypertrofie/hyperplasie van de renale juxtaglomerulaire cellen en beschadiging
van het maagslijmvlies. Maaglaesies konden worden voorkomen/verminderd door orale toediening
van een zoutoplossing en het gegroepeerd onderbrengen van de dieren. In honden werd renale
tubulaire dilatatie en atrofie waargenomen. Deze bevindingen worden toegeschreven aan de
farmacologische activiteit van telmisartan.
Er is geen duidelijk bewijs waargenomen voor een teratogeen effect, echter bij toxische doses van
telmisartan werd een effect op de postnatale ontwikkeling van de nakomelingen waargenomen, zoals
een lager lichaamsgewicht en een vertraagd openen van de ogen.
In
in vitro
studies zijn voor telmisartan geen aanwijzingen gevonden voor mutageniteit of relevante
clastogene activiteit, en er is ook geen aanwijzing gevonden voor carcinogeniteit bij ratten en muizen.
Studies met HCTZ toonden twijfelachtige aanwijzingen voor genotoxische en carcinogene effecten in
experimentele modellen. Echter, de uitgebreide humane ervaring met HCTZ heeft geen verband
aangetoond tussen het gebruik en een verhoging in neoplasmata.
Voor de foetotoxiciteit van de combinatie van telmisartan/hydrochloorthiazide, zie rubriek 4.6.
6.
6.1
FARMACEUTISCHE GEGEVENS
Lijst van hulpstoffen
Lactosemonohydraat,
Magnesiumstearaat,
Maïszetmeel,
Meglumine,
Microkristallijne cellulose,
Povidon (K25),
IJzeroxide rood (E172),
Natriumhydroxide,
Natriumzetmeelglycolaat (type A),
Sorbitol (E420).
6.2
Gevallen van onverenigbaarheid
Niet van toepassing.
6.3
3 jaar
6.4
Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaren
Houdbaarheid
Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities wat betreft de temperatuur. Bewaren in
de oorspronkelijke verpakking ter bescherming tegen vocht.
20
6.5
Aard en inhoud van de verpakking
Aluminium/aluminium blisters (PA/Al/PVC/Al of PA/PA/Al/PVC/Al). Een blister bevat 7 of
10 tabletten.
Verpakkingsgrootten:
Blister met 14, 28, 56, 84 of 98 tabletten
Geperforeerde eenheidsblisterverpakkingen met 28 x 1, 30 x 1 of 90 x 1 tablet.
Niet alle genoemde verpakkingsgrootten worden in de handel gebracht.
6.6
Speciale voorzorgsmaatregelen voor het verwijderen en andere instructies
Vanwege de hygroscopische eigenschappen van de tabletten, moet MicardisPlus bewaard blijven in de
afgesloten blisterverpakking. De tabletten mogen pas kort voor de inname uit de blisterverpakking
worden gehaald.
Af en toe werd gezien dat tussen de blisterholtes de buitenste laag van de blisterverpakking los kwam
van de binnenlaag. Geen actie noodzakelijk indien dit zich voordoet.
Al het ongebruikte geneesmiddel of afvalmateriaal dient te worden vernietigd overeenkomstig lokale
voorschriften.
7.
HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
8.
NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
EU/1/02/213/001-005, 011, 013-014
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
EU/1/02/213/006-010, 012, 015-016
9.
DATUM VAN EERSTE VERLENING VAN DE VERGUNNING/VERLENGING VAN
DE VERGUNNING
Datum van eerste verlening van de vergunning: 19 april 2002
Datum van laatste verlenging: 23 april 2007
10.
DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST
Gedetailleerde informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees
Geneesmiddelenbureau
http://www.ema.europa.eu.
21
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten
2.
KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
Elke tablet bevat 80 mg telmisartan en 25 mg hydrochloorthiazide.
Hulpstoffen met bekend effect
Elke tablet bevat 99 mg lactosemonohydraat, overeenkomend met 94 mg watervrije lactose.
Elke tablet bevat 338 mg sorbitol (E420).
Voor de volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek 6.1.
3.
FARMACEUTISCHE VORM
Tablet.
Geel met witte, langwerpige tablet, 6,2 mm groot, gegraveerd met het bedrijfslogo en de code ‘H9’.
4.
4.1
KLINISCHE GEGEVENS
Therapeutische indicaties
Behandeling van essentiële hypertensie.
MicardisPlus is als combinatiepreparaat (80 mg telmisartan /25 mg hydrochloorthiazide (HCTZ))
geïndiceerd voor gebruik bij volwassenen bij wie de bloeddruk onvoldoende gereguleerd kan worden
met MicardisPlus
80 mg/12,5 (80 mg telmisartan/12,5 mg HCTZ) of patiënten die in de voorgeschiedenis zijn
gestabiliseerd op telmisartan en HCTZ afzonderlijk ingenomen.
4.2
Dosering en wijze van toediening
Dosering
De vaste doseringscombinatie dient te worden ingenomen door patiënten bij wie de bloeddruk
onvoldoende gereguleerd kan worden met telmisartan alleen. Individuele titratie met beide
componenten afzonderlijk wordt aanbevolen, alvorens over te gaan op de vaste doseringscombinatie.
Indien het vanuit klinisch oogpunt is aangewezen, kan direct overstappen van de monotherapie naar de
vaste combinaties worden overwogen.
MicardisPlus 80 mg/25 mg kan eenmaal per dag worden toegediend aan patiënten bij wie de
bloeddruk onvoldoende gereguleerd kan worden met MicardisPlus 80 mg/12,5 mg of in
patiënten die in de voorgeschiedenis gestabiliseerd zijn met telmisartan en HCTZ afzonderlijk
toegediend.
MicardisPlus is ook verkrijgbaar in de sterkten 40 mg/12,5 mg en 80 mg/12,5 mg.
Ouderen
Aanpassing van de dosering is niet nodig.
Nierinsufficiëntie
Periodieke controle van de nierfunctie is aanbevolen (zie rubriek 4.4).
22
Leverinsufficiëntie
Bij patiënten met lichte tot matige leverinsufficiëntie mag de dosering niet hoger zijn dan éénmaal
daags een tablet MicardisPlus 40 mg/12,5 mg. De vaste doseringscombinatie is gecontra-indiceerd bij
patiënten met ernstige leverinsufficiëntie. Thiazidediuretica dienen met voorzichtigheid te worden
gebruikt bij patiënten met een slechte leverfunctie (zie rubriek 4.4).
Pediatrische patiënten
De veiligheid en werkzaamheid van de vaste doseringscombinatie bij kinderen en jongvolwassenen
jonger dan 18 jaar zijn niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar.
Wijze van toediening
De tabletten van de vaste doseringscombinatie zijn bedoeld voor éénmaal daagse orale toediening en
dienen ingenomen te worden met vloeistof, met of zonder voedsel.
Te nemen voorzorgen voorafgaand aan gebruik of toediening van het geneesmiddel
MicardisPlus dient in een gesloten blisterverpakking bewaard te worden vanwege de hygroscopische
eigenschap van de tabletten. Tabletten dienen vlak voor toediening uit de blisterverpakking te worden
genomen (zie rubriek 6.6).
4.3
Contra-indicaties
Overgevoeligheid voor de werkzame stoffen of voor een van de in rubriek 6.1 vermelde
hulpstoffen.
Overgevoeligheid voor andere sulfonamide afgeleide stoffen (aangezien HCTZ een van
sulfonamiden afgeleid geneesmiddel is).
Tweede en derde trimester van de zwangerschap (zie rubrieken 4.4 en 4.6).
Cholestasis en galwegobstructies.
Ernstige leverinsufficiëntie.
Ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 30 ml/min).
Refractaire hypokaliëmie, hypercalciëmie.
Het gelijktijdig gebruik van telmisartan/HCTZ met aliskiren-bevattende geneesmiddelen is gecontra-
indiceerd bij patiënten met diabetes mellitus of nierinsufficiëntie (GFR < 60 ml/min/1,73 m
2
) (zie
rubrieken 4.5 en 5.1).
4.4
Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik
Zwangerschap
Therapie met angiotensine II-receptorantagonisten moet niet gestart worden tijdens zwangerschap.
Patiënten die een zwangerschap plannen moeten omgezet worden op een alternatieve
antihypertensieve therapie met een bekend veiligheidsprofiel voor gebruik tijdens zwangerschap,
tenzij het voortzetten van de angiotensine II-receptorantagonisttherapie noodzakelijk wordt geacht.
Als zwangerschap wordt vastgesteld dient de behandeling met angiotensine II-receptorantagonisten
onmiddellijk te worden gestaakt, en moet, indien nodig, met een alternatieve therapie begonnen
worden (zie rubrieken 4.3 en 4.6).
Leverinsufficiëntie
Telmisartan/HCTZ mag niet worden gegeven aan patiënten met cholestasis, galwegobstructies of
ernstige leverinsufficiëntie (zie rubriek 4.3) aangezien telmisartan grotendeels met de gal wordt
uitgescheiden. Het is te verwachten dat deze patiënten een lagere hepatische klaring voor telmisartan
hebben.
Daarnaast dient telmisartan/HCTZ met voorzichtigheid te worden gebruikt bij patiënten met een
slechte leverfunctie of een progressieve leveraandoening, aangezien kleine veranderingen in de vocht-
en elektrolytenbalans een hepatisch coma kunnen veroorzaken. Er is geen klinische ervaring met
telmisartan/HCTZ bij patiënten met leverinsufficiëntie.
23
Renovasculaire hypertensie
Er bestaat een verhoogd risico op ernstige hypotensie en nierinsufficiëntie wanneer patiënten met
bilaterale renale arterie stenose of stenose van de arterie van een enkel functionerende nier behandeld
worden met geneesmiddelen die het renine-angiotensine-aldosteronsysteem beïnvloeden.
Nierinsufficiëntie en niertransplantatie
Telmisartan/HCTZ mag niet worden gebruikt door patiënten met ernstige renale dysfunctie
(creatinineklaring < 30 ml/min) (zie rubriek 4.3). Er is geen ervaring met het toedienen van
telmisartan/HCTZ bij patiënten met een recente niertransplantatie. De ervaring met telmisartan/HCTZ
bij patiënten met milde tot matige renale insufficiëntie is beperkt, en daarom wordt periodieke controle
van kalium, creatinine en urinezuur serumspiegels aanbevolen. Thiazidediuretica geassocieerde
azotemie kan voorkomen bij patiënten met nierinsufficiëntie.
Intravasculaire hypovolemie
Symptomatische hypotensie, vooral na de eerste dosering, kan voorkomen bij patiënten die een
volume- en/of natriumdepletie hebben door therapie met een sterk werkzaam diureticum, een zoutarm
dieet, diarree of braken. Dergelijke condities dienen voor toediening van telmisartan/HCTZ
gecorrigeerd te worden.
Dubbele blokkade van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem (RAAS)
Er is bewijs dat bij gelijktijdig gebruik van ACE-remmers, angiotensine II-receptorantagonisten of
aliskiren het risico op hypotensie, hyperkaliëmie en een verminderde nierfunctie (inclusief acuut
nierfalen) toeneemt. Dubbele blokkade van RAAS door het gecombineerde gebruik van ACE-
remmers, angiotensine II-receptorantagonisten of aliskiren wordt daarom niet aanbevolen (zie
rubrieken 4.5 en 5.1).
Als behandeling met dubbele blokkade absoluut noodzakelijk wordt geacht, mag dit alleen onder
supervisie van een specialist plaatsvinden en moeten de nierfunctie, elektrolyten en bloeddruk
regelmatig worden gecontroleerd.
ACE-remmers en angiotensine II-receptorantagonisten dienen niet gelijktijdig te worden ingenomen
door patiënten met diabetische nefropathie.
Overige condities met stimulatie van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem
Bij patiënten, wiens vasculaire tonus en nierfunctie voornamelijk van de activiteit van het renine-
angiotensine-aldosteronsysteem afhankelijk zijn (b.v. patiënten met ernstige decompensatio cordis of
onderliggende nierziekten, inclusief stenose van de nierarterie) is de behandeling met geneesmiddelen
die dit systeem beïnvloeden geassocieerd met acute hypotensie, hyperazotemie, oligurie, of in
zeldzame gevallen, acuut nierfalen (zie rubriek 4.8).
Primair aldosteronisme
Patiënten met primair aldosteronisme reageren in het algemeen niet op antihypertensiva die hun
werking uitoefenen door inhibitie van het renine-angiotensine systeem. Het gebruik van
telmisartan/HCTZ wordt daarom niet aanbevolen.
Aorta en mitralisklep stenose, obstructieve hypertrofe cardiomyopathie
Zoals geldt voor andere vasodilatatoren is voorzichtigheid geboden bij patiënten die lijden aan aorta-
of mitralisstenose, of obstructieve hypertrofe cardiomyopathie.
Metabole en endocriene effecten
Therapie met thiaziden kan de glucosetolerantie verslechteren, terwijl hypoglykemie kan voorkomen
bij diabetische patiënten die behandeld worden met insuline of antidiabetica samen met telmisartan.
Daarom moet worden overwogen om bij deze patiënten de bloedglucose goed in de gaten te houden;
indien geïndiceerd kan een aanpassing in de dosering van insuline of antidiabetica noodzakelijk zijn.
Een latente diabetes mellitus kan zich gedurende therapie met thiaziden manifesteren.
Een verhoging van cholesterol- en triglyceridenspiegels is geassocieerd met de therapie met thiaziden;
bij een dosering van 12,5 mg in het geneesmiddel, zijn echter minimale of geen effecten gemeld.
24
Hyperurikemie kan voorkomen of een uitgesproken jicht kan worden versneld bij sommige patiënten
die met thiaziden worden behandeld.
Verstoorde elektrolytenbalans
Zoals geldt voor alle patiënten die met thiazidediuretica worden behandeld, dient periodieke bepaling
van serumelektrolyten te worden uitgevoerd op geschikte tijdsintervallen.
Thiaziden, inclusief hydrochloorthiazide, kunnen een verstoorde vocht- of elektrolytenbalans
(inclusief hypokaliëmie, hyponatriëmie en hypochloremische alkalose) veroorzaken.
Waarschuwingssignalen van een verstoorde vocht- of elektrolytenbalans zijn droge mond, dorst,
asthenie, lethargie, sufheid, rusteloosheid, spierpijn of krampen, spiervermoeidheid, hypotensie,
oligurie, tachycardie en gastro-intestinale stoornissen zoals misselijkheid en braken (zie rubriek 4.8).
-
Hypokaliëmie
Hoewel zich hypokaliëmie kan ontwikkelen bij het gebruik van thiazidediuretica, kan de gelijktijdige
behandeling met telmisartan de diureticageïnduceerde hypokaliëmie verminderen. De kans op
hypokaliëmie is het grootst in patiënten met levercirrose, in patiënten met een versnelde diurese, in
patiënten met een inadequate orale inname van elektrolyten en in patiënten die worden behandeld met
corticosteroïden of adrenocorticotroop hormoon (ACTH) (zie rubriek 4.5).
-
Hyperkaliëmie
Omgekeerd, vanwege antagonisme van angiotensine II (AT1)-receptoren door het telmisartan in het
geneesmiddel, kan hyperkaliëmie optreden. Hoewel klinisch significante hyperkaliëmie niet is
gedocumenteerd voor telmisartan/HCTZ, zijn onder andere nierinsufficiëntie en/of hartfalen en
diabetes mellitus risicofactoren voor de ontwikkeling van hyperkaliëmie. Kaliumsparende diuretica,
kaliumsupplementen of kaliumbevattende zoutvervangers dienen met voorzichtigheid te worden
gebruikt met telmisartan/HCTZ (zie rubriek 4.5).
-
Hyponatriëmie en hypochloremische alkalose
Er is geen bewijs dat telmisartan/HCTZ diureticageïnduceerde hyponatriëmie vermindert of voorkomt.
Chloridedeficiëntie is doorgaans mild en vereist normaliter geen behandeling.
-
Hypercalciëmie
Thiaziden kunnen de urinaire calciumexcretie verminderen en een intermitterende en lichte stijging
van het serumcalcium veroorzaken in afwezigheid van bekende stoornissen in het
calciummetabolisme. Een kenmerkende hypercalciëmie kan wijzen op een verborgen
hyperparathyroïdie. De behandeling met thiaziden dient te worden gestaakt voor het uitvoeren van
onderzoek op de bijschildklierfunctie.
-
Hypomagnesiëmie
Voor thiaziden is aangetoond dat zij de urinaire excretie van magnesium kunnen verhogen, wat kan
resulteren in hypomagnesiëmie (zie rubriek 4.5).
Etnische verschillen
Zoals bij alle andere angiotensine II-receptorantagonisten is telmisartan ogenschijnlijk minder effectief
in de bloeddrukverlaging in negroïde patiënten, mogelijk vanwege de hogere prevalentie van lage
reninespiegels in de negroïde hypertensieve populatie.
Overigen
Zoals geldt voor alle antihypertensieve middelen kan een te grote daling in de bloeddruk in patiënten
met ischemische cardiopathie of ischemische cardiovasculaire aandoeningen resulteren in een
myocardinfarct of een beroerte.
Algemeen
Overgevoeligheidsreacties op HCTZ kunnen optreden in patiënten met of zonder voorgeschiedenis
van allergie of bronchiaal astma, maar zijn waarschijnlijker bij patiënten met deze voorgeschiedenis.
Exacerbatie of activering van een systemische lupus erythematodes is gemeld bij het gebruik van
thiazidediuretica, waaronder HCTZ.
25
Er zijn gevallen van fotosensibiliteitsreacties gerapporteerd bij gebruik van thiazidediuretica (zie
rubriek 4.8). Als zich een fotosensibiliteitsreactie voordoet tijdens de behandeling, wordt aangeraden
de behandeling te staken. Als een volgende toediening van het diureticum toch noodzakelijk wordt
geacht, dan wordt aangeraden de blootgestelde huid te beschermen tegen zonlicht en kunstmatige
UVA-straling.
Choroïdale effusie, acute myopie en afgesloten kamerhoekglaucoom
Hydrochloorthiazide, een sulfonamide, kan een idiosyncratische reactie veroorzaken, resulterend in
choroïdale effusie met gezichtsvelddefect, acute tijdelijke myopie en acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom. Symptomen omvatten acute aanval van afgenomen visuele scherpte of oculaire
pijn, meestal optredend binnen uren tot weken na de start van de inname van het geneesmiddel.
Onbehandeld acuut afgesloten kamerhoekglaucoom kan tot permanent verlies van het
gezichtsvermogen leiden. De primaire behandeling is het zo snel mogelijk staken van de behandeling
met hydrochloorthiazide. Overwogen dient te worden of snelle medische of chirurgische behandeling
nodig is als de intraoculaire druk niet onder controle is. Een van de risicofactoren voor het
ontwikkelen van acuut afgesloten kamerhoekglaucoom kan zijn een voorgeschiedenis van
sulfonamide- of penicilline-allergie.
Niet-melanome huidkanker
Er is een verhoogd risico op niet-melanome huidkanker (NMSC) [basaalcelcarcinoom (BCC) en
plaveiselcelcarcinoom (SCC)] bij blootstelling aan een toenemende cumulatieve dosis HCTZ
waargenomen bij twee epidemiologische onderzoeken op basis van het Deense Nationaal
Kankerregister. De fotosensibiliserende werking van HCTZ zou kunnen werken als een mogelijk
mechanisme voor NMSC.
Patiënten die HCTZ innemen moeten worden geïnformeerd over het risico op NMSC en moet worden
geadviseerd hun huid regelmatig te controleren op nieuwe laesies en verdachte huidlaesies
onmiddellijk te melden. Er dienen mogelijke preventieve maatregelen zoals beperkte blootstelling aan
zonlicht en uv-stralen en, in het geval van blootstelling, afdoende bescherming aan de patiënten te
worden aanbevolen om het risico op huidkanker tot een minimum te beperken. Verdachte huidlaesies
moeten onmiddellijk worden onderzocht, mogelijk met inbegrip van histologisch onderzoek van
biopsieën. Het gebruik van HCTZ bij patiënten die eerder NMSC hebben gehad moet mogelijk ook
worden heroverwogen (zie ook rubriek 4.8).
Lactose
Elke tablet bevat lactose. Patiënten met zeldzame erfelijke aandoeningen als galactose-intolerantie,
algehele lactasedeficiëntie of glucose-galactose malabsorptie, dienen dit geneesmiddel niet te
gebruiken.
Sorbitol
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten bevatten 338 mg sorbitol per tablet. Patiënten met erfelijke
fructose-intolerantie mogen dit geneesmiddel niet innemen/toegediend krijgen.
Elke tablet bevat minder dan 1 mmol natrium (23 mg) per tablet, dat wil zeggen dat het in wezen
‘natriumvrij’ is.
4.5
Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie
Lithium
Reversibele verhogingen van serum-lithiumconcentraties en toxiciteit zijn gemeld gedurende
gelijktijdige toediening van lithium en ACE-remmers. Zeldzame gevallen zijn ook gemeld met
angiotensine II-antagonisten (inclusief telmisartan/HCTZ). Gelijktijdige toediening van lithium en
telmisartan/HCTZ wordt niet aangeraden (zie rubriek 4.4). Indien de combinatie noodzakelijk blijkt,
wordt aangeraden de serumlithiumspiegel nauwlettend te volgen gedurende het gelijktijdige gebruik.
26
Geneesmiddelen die worden geassocieerd met kaliumverlies en hypokaliëmie (bv. andere kaliuretische
diuretica, laxantia, corticosteroïden, ACTH, amfotericine, carbenoxolon, penicilline G, salicylzuur en
zijn derivaten)
Indien deze middelen gelijktijdig met de HCTZ-telmisartan combinatie worden voorgeschreven, wordt
aangeraden de serum-kaliumspiegels in de gaten te houden. Deze middelen kunnen het effect van
HCTZ op het serumkalium versterken (zie rubriek 4.4).
Geneesmiddelen die het serumkalium kunnen verhogen of hyperkaliëmie kunnen induceren (bv. ACE-
remmers, kaliumsparende diuretica, kaliumsupplementen, zoutvervangers die kalium bevatten,
cyclosporine of andere geneesmiddelen zoals heparine natrium).
Indien deze geneesmiddelen gelijktijdig met de HCTZ-telmisartan combinatie worden
voorgeschreven, wordt aangeraden de serum-kaliumspiegels in de gaten te houden. Gebaseerd op de
ervaring met het gebruik van andere geneesmiddelen die het renine-angiotensine systeem remmen, kan
het gelijktijdig gebruik van de bovengenoemde geneesmiddelen leiden tot verhogingen in het
serumkalium en wordt daarom niet aangeraden (zie rubriek 4.4).
Geneesmiddelen die worden beïnvloed door stoornissen in het serumkalium
Periodieke controle van het serumkalium en ECG wordt aanbevolen wanneer telmisartan/HCTZ
tegelijkertijd wordt toegediend met geneesmiddelen die worden beïnvloed door stoornissen in het
serumkalium (bv. digitalisglycosiden, antiaritmica) en de volgende geneesmiddelen die het torsades de
pointes induceren (waaronder enkele antiaritmica), omdat hypokaliëmie een factor is die kan leiden tot
torsades de pointes.
-
klasse Ia antiaritmica (bv. kinidine, hydrokinine, disopyramide)
-
klasse III antiaritmica (bv. amiodaron, sotalol, dofelitide, ibutilide)
-
enkele antipsychotica: (bv. thioridazine, chloorpromazine, levomepromazine, trifluoperazine
cyamemazine, sulpiride, sultopride, amisulpride, tiapride, pimozide, haloperidol, droperidol)
-
overige: (bv. bepridil, cisapride, difemanil, erytromycine i.v., halofantrine, mizolastine,
pentamidine, sparfloxacine, terfenadine, vincamine i.v.)
Digitalisglycosiden
Thiazidegeïnduceerde hypokaliëmie of hypomagnesiëmie werken het optreden van digitalis-
geïnduceerde aritmie in de hand (zie rubriek 4.4).
Digoxine
Wanneer telmisartan gecombineerd werd toegediend met digoxine, werd een mediane toename van de
digoxinepiekplasmaconcentratie (49%) en -dalconcentratie (20%) waargenomen. Bij het initiëren, het
aanpassen en het stoppen van telmisartan dient de digoxinespiegel gecontroleerd te worden, om de
spiegel binnen het therapeutisch bereik te houden.
Andere antihypertensiva
Telmisartan kan het hypotensieve effect van andere antihypertensiva vergroten.
De gegevens uit klinische studies laten zien dat dubbele blokkade van het renine-angiotensine-
aldosteronsysteem (RAAS) bij het gecombineerde gebruik van ACE-remmers, angiotensine II-
receptorantagonisten en aliskiren in verband wordt gebracht met een hogere frequentie van
bijwerkingen zoals hypotensie, hyperkaliëmie en een verminderde nierfunctie (inclusief acuut
nierfalen) in vergelijking met het gebruik van een enkel geneesmiddel dat op het RAAS werkt (zie
rubrieken 4.3, 4.4 en 5.1).
Antidiabetica (oraal en insuline)
Dosisaanpassing van het antidiabeticum kan noodzakelijk zijn (zie rubriek 4.4).
Metformine
Metformine dient met voorzichtigheid te worden gebruikt: kans op melkzuuracidose geïnduceerd door
mogelijk functioneel nierfalen bij HCTZ.
27
Cholestyramine en colestipol-harsen
De absorptie van HCTZ verslechtert in de aanwezigheid van anionuitwisselings-harsen.
Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen
NSAID’s (bv. acetylsalicylzuur bij anti-inflammatoire dosisregimes, COX-2-remmers en niet-
selectieve NSAID’s) kunnen het diuretische, natriuretische en antihypertensieve effect van
thiazidediuretica en het antihypertensieve effect van angiotensine II-receptorantagonisten
verminderen.
Bij sommige patiënten met een verminderde nierfunctie (bv. gedehydreerde patiënten of oudere
patiënten met een verminderde nierfunctie) kan het gelijktijdig toedienen van een angiotensine II-
receptorantagonist en middelen die cyclo-oxygenase remmen leiden tot een verdere verslechtering van
de nierfunctie, inclusief mogelijk acuut nierfalen, dat meestal omkeerbaar is. Daarom dient deze
combinatie voorzichtig te worden toegepast, vooral bij ouderen. Patiënten moeten voldoende
gehydrateerd zijn en het monitoren van de nierfunctie na aanvang van de combinatietherapie, en
vervolgens periodiek, dient overwogen te worden.
In één studie leidde de gezamenlijke toediening van telmisartan en ramipril tot een toename tot 2,5
maal van de AUC
0-24
en C
max
van ramipril en ramiprilaat. De klinische relevantie van deze
waarneming is niet bekend.
Bloeddrukverhogende amines (bv. noradrenaline)
Het effect van bloeddrukverhogende amines kan worden verminderd.
Niet-depolariserende skeletspierrelaxantia (bv. tubocurarine)
Het effect van niet-depolariserende skeletspierrelaxantia kan worden versterkt door HCTZ.
Geneesmiddelen bij de behandeling van jicht (bv. probenecide, sulfinpyrazon en allopurinol)
Dosisaanpassing van uricosurica kan noodzakelijk zijn, aangezien HCTZ de serum urinezuurspiegels
kan verhogen. Verhoging van de dosis probenecide of sulfinpyrazon kan noodzakelijk zijn.
Gelijktijdige toediening van thiazide kan de incidentie van overgevoeligheidsreacties op allopurinol
verhogen.
Calciumzouten
Thiazidediuretica kunnen de serumcalciumspiegels verhogen door een verminderde excretie. Indien
calciumsupplementen of calciumsparende geneesmiddelen (bv. vitamine D-therapie) moeten worden
voorgeschreven, dienen de serumcalciumspiegels te worden gecontroleerd en dient de calciumdosis te
worden aangepast.
Bètablokkers en diazoxide
Het hyperglykemisch effect van bètablokkers en diazoxide kan door thiaziden worden versterkt.
Anticholinergica (bv. atropine, biperideen): kunnen de biologische beschikbaarheid van
thiazideachtige diuretica verhogen door vermindering van de gastro-intestinale motiliteit en de
maagledigingssnelheid.
Amantadine
Thiaziden kunnen de kans op bijwerkingen veroorzaakt door amantadine vergroten.
Cytotoxische geneesmiddelen (bv. cyclofosfamide, methotrexaat)
Thiaziden kunnen de renale excretie van cytotoxische geneesmiddelen verminderen en hun
myelosuppressieve effecten versterken.
Gebaseerd op de farmacologische eigenschappen kan worden verwacht dat de volgende
geneesmiddelen het hypotensieve effect versterken van alle antihypertensiva inclusief telmisartan:
Baclofen, amifostine.
Verder kan orthostatische hypotensie worden versterkt door alcohol, barbituraten, narcotica of
antidepressiva.
28
4.6
Vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding
Zwangerschap
Het gebruik van angiotensine II-receptorantagonisten gedurende het eerste trimester van de
zwangerschap wordt niet aanbevolen (zie rubriek 4.4). Het gebruik van angiotensine II-
receptorantagonisten is gecontra-indiceerd gedurende het tweede en derde trimester van de
zwangerschap (zie rubrieken 4.3 en 4.4).
Er zijn geen toereikende gegevens over het gebruik van telmisartan/HCTZ bij zwangere vrouwen.
Uit experimenteel onderzoek bij dieren is reproductietoxiciteit gebleken (zie rubriek 5.3).
Er kunnen geen duidelijke conclusies getrokken worden uit resultaten van epidemiologisch onderzoek
naar het risico van teratogene effecten als gevolg van blootstelling aan ACE-remmers tijdens het eerste
trimester van de zwangerschap; een kleine toename in het risico kan echter niet worden uitgesloten.
Hoewel er geen gecontroleerde epidemiologische gegevens zijn over het risico met angiotensine II-
receptorantagonisten kan het risico vergelijkbaar zijn bij deze klasse van geneesmiddelen. Patiënten
die een zwangerschap plannen moeten omgezet worden op een alternatieve antihypertensieve therapie
met een bekend veiligheidsprofiel voor gebruik tijdens zwangerschap, tenzij het voortzetten van de
angiotensine II-receptorantagonistentherapie noodzakelijk wordt geacht. Als zwangerschap wordt
vastgesteld dient de behandeling met angiotensine II-receptorantagonisten onmiddellijk te worden
gestaakt, en moet, indien nodig, worden begonnen met een alternatieve therapie.
Het is bekend dat blootstelling aan angiotensine II-receptorantagonisten gedurende het tweede en
derde trimester foetale toxiciteit (verslechterde nierfunctie, oligohydramnie, achterstand in
schedelverharding) en neonatale toxiciteit (nierfalen, hypotensie, hyperkaliëmie) kan induceren (zie
rubriek 5.3).
Als blootstelling vanaf het tweede trimester van de zwangerschap heeft plaatsgevonden, wordt een
echoscopie van de nierfunctie en de schedel aanbevolen. Pasgeborenen van wie de moeder
angiotensine II-receptorantagonisten heeft gebruikt dienen nauwkeurig gecontroleerd te worden op
hypotensie (zie rubrieken 4.3 en 4.4).
Er is beperkte ervaring met het gebruik van HCTZ tijdens de zwangerschap, met name in het eerste
trimester. Dieronderzoek heeft onvoldoende gegevens opgeleverd. Hydrochloorthiazide passeert de
placenta. Op basis van het farmacologische werkingsmechanisme van HCTZ kan het gebruik hiervan
tijdens het tweede en derde trimester de foetoplacentaire perfusie verstoren en leiden tot fœtale en
neonatale effecten zoals icterus, verstoring van de elektrolytenbalans en trombocytopenie.
Hydrochloorthiazide dient niet te worden gebruikt voor zwangerschapsoedeem,
zwangerschapshypertensie of pre-eclampsie, omdat dit het risico op verminderd plasmavolume en
placentaire hypoperfusie oplevert, terwijl het geen positieve invloed op het beloop van de ziekte heeft.
Hydrochloorthiazide dient niet te worden gebruikt voor essentiële hypertensie bij zwangere vrouwen,
behalve in het zeldzame geval dat er geen andere behandeling mogelijk is.
Borstvoeding
Omdat er geen informatie beschikbaar is over het gebruik van telmisartan/HCTZ bij het geven van
borstvoeding, wordt telmisartan/HCTZ niet aangeraden. Alternatieve behandelingen met beter
bekende veiligheidsprofielen verdienen de voorkeur, vooral bij het geven van borstvoeding aan
pasgeboren of prematuur geboren zuigelingen.
Hydrochloorthiazide wordt in kleine hoeveelheden in de moedermelk uitgescheiden. Hoge doses
thiazides kunnen door sterke diurese de melkproductie remmen. Het gebruik van telmisartan/HCTZ
tijdens het geven van borstvoeding wordt niet aanbevolen. Als telmisartan/HCTZ gebruikt wordt
tijdens het geven van borstvoeding dient de dosis zo laag mogelijk te worden gehouden.
29
Vruchtbaarheid
In preklinische studies is geen effect van telmisartan en HCTZ op de mannelijke en vrouwelijke
vruchtbaarheid gezien.
4.7
Beïnvloeding van de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen
MicardisPlus kan invloed hebben op de rijvaardigheid en op het vermogen om machines te bedienen.
Duizeligheid of sufheid kan af en toe voorkomen bij gebruik van telmisartan/HCTZ.
4.8
Bijwerkingen
Samenvatting van het veiligheidsprofiel
De vaakst gemelde bijwerking is duizeligheid. Ernstig angio-oedeem komt in zeldzame gevallen voor
(≥ 1/10.000, < 1/1.000).
De totale incidentie van bijwerkingen die zijn gemeld bij MicardisPlus 80 mg/25 mg was vergelijkbaar
met die van MicardisPlus 80 mg/12,5 mg. Voor de bijwerkingen werd geen dosisafhankelijkheid
vastgesteld en er werd geen correlatie gezien met geslacht, leeftijd of ras van de patiënten.
Lijst van de bijwerkingen in tabelvorm
De bijwerkingen gemeld in de klinische studies en die vaker (p
0.05) voorkwamen bij telmisartan en
HCTZ dan bij placebo zijn hieronder weergegeven volgens systeem/orgaanklassen. Bijwerkingen die
bekend zijn voor de afzonderlijke componenten maar die niet werden gezien in de klinische studies,
kunnen voorkomen tijdens de behandeling met telmisartan/HCTZ.
De bijwerkingen zijn geclassificeerd met de frequentieaanduidingen aan de hand van de volgende
indeling: zeer vaak (≥ 1/10); vaak (≥ 1/100, < 1/10); soms (≥ 1/1.000, < 1/100); zelden (≥ 1/10.000,
< 1/1.000); zeer zelden (< 1/10.000), niet bekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden
bepaald).
Binnen de onderstaande frequentiegroepen worden bijwerkingen in afnemende mate van ernst
genoemd.
Infecties en parasitaire aandoeningen
Zelden:
Immuunsysteemaandoeningen
Zelden:
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Soms:
Zelden:
Psychische stoornissen
Soms:
Zelden:
Zenuwstelselaandoeningen
Vaak:
Soms:
Zelden:
Oogaandoeningen
Zelden:
Evenwichtsorgaan- en ooraandoeningen
30
Bronchitis, faryngitis, sinusitis
Exacerbatie of activering van systemisch lupus
erythematodes
1
Hypokaliëmie
Hyperurikemie, hyponatriëmie
Angst
Depressie
Duizeligheid
Syncope, paraesthesie
Slapeloosheid, slaapstoornissen
Visusstoornissen, wazig zicht
Soms:
Hartaandoeningen
Soms:
Bloedvataandoeningen
Soms:
Vertigo
Tachycardie, aritmieën
Hypotensie, orthostatische hypotensie
Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen
Soms:
Dyspnoe
Zelden:
Respiratoire stress (waaronder pneumonitis en
pulmonair oedeem)
Maagdarmstelselaandoeningen
Soms:
Zelden:
Lever- en galaandoeningen
Zelden:
Huid- en onderhuidaandoeningen
Zelden:
Diarree, droge mond, flatulentie
Buikpijn, constipatie, dyspepsie, braken, gastritis
Afwijkende leverfunctie/leveraandoening
2
Angio-oedeem (ook met fatale afloop), erytheem,
pruritus, huiduitslag, hyperhidrosis, urticaria
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Soms:
Rugpijn, spierspasmen, myalgie
Zelden:
Artralgie, spierkrampen, pijn in extremiteit
Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen
Soms:
Erectiele disfunctie
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
Soms:
Pijn in de borst
Zelden:
Griepachtige verschijnselen, pijn
Onderzoeken
Soms:
Zelden:
Urinezuurtoename in het bloed
Creatininetoename in het bloed,
creatinefosfokinasetoename in het bloed, verhoogde
leverenzymen
1: gebaseerd op post-marketingervaring
2: voor een verdere beschrijving, zie de sub-rubriek “Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen”
Aanvullende informatie over de afzonderlijke bestanddelen
Bijwerkingen die eerder zijn gemeld voor de afzonderlijke bestanddelen kunnen mogelijke
bijwerkingen van MicardisPlus zijn, zelfs als deze niet zijn waargenomen tijdens klinisch onderzoek.
Telmisartan:
Bijwerkingen traden in dezelfde frequentie op bij patiënten die met placebo en telmisartan werden
behandeld.
De totale incidentie van bijwerkingen gemeld voor telmisartan (41,4%) was gewoonlijk vergelijkbaar
met placebo (43,9%) in de placebogecontroleerde studies. De bijwerkingen hieronder weergegeven
zijn verzameld uit alle studies bij patiënten die werden behandeld met telmisartan voor hypertensie of
bij patiënten van 50 jaar en ouder met een hoog risico op cardiovasculaire aandoeningen.
31
Infecties en parasitaire aandoeningen
Soms:
Zelden:
Bloed- en lymfestelselaandoeningen
Soms:
Zelden:
Immuunsysteemaandoeningen
Zelden:
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Soms:
Zelden:
Hartaandoeningen
Soms:
Zenuwstelselaandoeningen
Zelden:
Bovenste luchtweg infectie, urineweginfectie,
inclusief cystitis
Sepsis waaronder met fatale afloop
3
Anemie
Eosinofilie, trombocytopenie
Overgevoeligheidsreacties, anafylactische reacties
Hyperkaliëmie
Hypoglykemie (bij diabetische patiënten)
Bradycardie
Slaperigheid
Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen
Soms:
Hoesten
Zeer zelden:
Interstitiëlelongziekte
3
Maagdarmstelselaandoeningen
Zelden:
Huid- en onderhuidaandoeningen
Zelden:
Maagklachten
Eczeem, erythema fixatum, toxische huideruptie
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Zelden:
Artrose, tendinitis
Nier- en urinewegaandoeningen
Soms:
Nierinsufficiëntie (inclusief acuut nierfalen)
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
Soms :
Zwakte
Onderzoeken
Zelden:
Afname hemoglobine
3: voor een verdere beschrijving, zie de sub-rubriek “Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen”
Hydrochloorthiazide:
Hydrochloorthiazide kan hypovolemie veroorzaken of verergeren, hetgeen kan leiden tot een
verstoring van de elektrolytenbalans (zie rubriek 4.4).
Bijwerkingen die gemeld zijn met een niet bekende frequentie bij het gebruik van hydrochloorthiazide
alleen, zijn:
Infecties en parasitaire aandoeningen
Niet bekend:
Sialoadenitis
32
Neoplasmata, benigne, maligne en niet-gespecificeerd (inclusief cysten en poliepen)
Niet bekend:
Niet-melanome huidkanker (basaalcelcarcinoom en
plaveiselcelcarcinoom)
Bloed- en lymfestelselaandoeningen
Zelden:
Niet bekend:
Trombocytopenie (soms met purpura)
Aplastische anemie, hemolytische anemie,
beenmergdepressie, leukopenie, neutropenie,
agranulocytose
Anafylactische reacties, overgevoeligheidsreacties
Ontoereikende controle diabetes mellitus
Hypomagnesiëmie
Hypercalciëmie
Hypochloremische alkalose
Anorexie, verminderde eetlust, verstoorde
elektrolytenbalans, hypercholesterolemie,
hyperglykemie, hypovolemie
Rusteloosheid
Hoofdpijn
Duizelingen
Xanthopsie, acute myopie, acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom, choroïdale effusie
Necrotiserende vasculitis
Nausea
Pancreatitis, maagklachten
Hepatocellulaire geelzucht, cholestatische geelzucht
Cutane lupus erythematodes, fotosensibiliteitsreacties
cutane vasculitis, toxische epidermale necrolyse,
erythema multiforme
Immuunsysteemaandoeningen
Niet bekend:
Endocriene aandoeningen
Niet bekend:
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Vaak:
Zelden:
Zeer zelden:
Niet bekend:
Psychische stoornissen
Niet bekend:
Zenuwstelselaandoeningen
Zelden:
Niet bekend:
Oogaandoeningen
Niet bekend:
Bloedvataandoeningen
Niet bekend:
Maagdarmstelselaandoeningen
Vaak:
Niet bekend:
Lever- en galaandoeningen
Niet bekend:
Huid- en onderhuidaandoeningen
Niet bekend:
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Niet bekend:
Zwakte
Nier- en urinewegaandoeningen
Niet bekend:
Interstitiële nefritis, nierinsufficiëntie, glucosurie
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
33
Niet bekend:
Onderzoeken
Niet bekend:
Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen
Pyrexie
Verhoogd triglyceriden
Afwijkende leverfunctie/leveraandoening
De meeste gevallen van afwijkende leverfunctie/leveraandoening tijdens post-marketingervaring van
telmisartan traden op bij patiënten van Japanse origine. Patiënten van Japanse origine hebben een
grotere kans op het krijgen van deze bijwerkingen
Sepsis
In het klinisch onderzoek PRoFESS werd een verhoogde incidentie van sepsis waargenomen bij
behandeling met telmisartan vergeleken met placebo. Dit kan berusten op toeval of gerelateerd zijn
aan een tot nu toe onbekend mechanisme (zie rubriek 5.1).
Interstitiële longziekte
Gevallen van interstitiële longziekte zijn gemeld tijdens postmarketing-gebruik met een associatie met
de tijd met de inname van telmisartan. Een causaal verband kon echter niet worden vastgesteld.
Niet-melanome huidkanker
Op basis van beschikbare gegevens van epidemiologische onderzoeken werd een cumulatief
dosisafhankelijk verband tussen HCTZ en NMSC waargenomen (zie ook rubriek 4.4 en 5.1).
Melding van vermoedelijke bijwerkingen
Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op
deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden
gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen
te melden via het nationale meldsysteem zoals vermeld in
aanhangsel V.
4.9
Overdosering
Er is beperkte informatie beschikbaar van overdoseringen met telmisartan bij mensen. In welke mate
HCTZ door hemodialyse wordt verwijderd is niet vastgesteld.
Symptomen
De meest duidelijke verschijnselen van een overdosering met telmisartan waren hypotensie en
tachycardie; bradycardie, duizeligheid, braken, verhoogd serumcreatinine en acuut nierfalen zijn ook
gerapporteerd. Overdosering met HCTZ is geassocieerd met elektrolytendepletie (hypokaliëmie,
hypochloremie) en hypovolemie door excessieve diurese. De meest gebruikelijke tekenen van
overdosering zijn misselijkheid en slaperigheid. Hypokaliëmie kan resulteren in spierspasmen en/of
aritmie aan het licht brengen geassocieerd met het gelijktijdig gebruik van digitalisglycosiden of
bepaalde antiaritmica.
Behandeling
Telmisartan wordt niet verwijderd door hemodialyse. De patiënt dient nauwkeurig in de gaten te
worden gehouden en de behandeling dient symptomatisch en ondersteunend te zijn. De behandeling is
afhankelijk van het tijdstip van ingestie en de ernst van de symptomen. Denkbare maatregelen zijn
onder andere het laten braken of maagspoelen. Actieve koolstof kan zinvol zijn in de behandeling van
een overdosering. Serumelektrolyten en creatinine dienen frequent te worden gecontroleerd. Als
hypotensie optreedt dient de patiënt in rugligging te worden geplaatst, en zout en volume suppletie
dienen snel te worden toegediend.
34
5.
5.1
FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN
Farmacodynamische eigenschappen
Farmacotherapeutische categorie: angiotensine II-antagonisten en diuretica: ATC-code C09DA07.
MicardisPlus is een combinatie van een angiotensine II-receptorantagonist, telmisartan, en een
thiazidediureticum, hydrochloorthiazide. De combinatie van deze bestanddelen heeft een additieve
antihypertensieve werking, en doet de bloeddruk in sterkere mate dalen dan de afzonderlijke
bestanddelen. MicardisPlus geeft in een éénmaal daagse dosering een effectieve en geleidelijke daling
in de bloeddruk over de gehele therapeutische breedte.
Werkingsmechanisme
Telmisartan is een oraal toe te dienen effectieve en specifieke angiotensine II-receptor subtype 1
(AT1)-antagonist. Telmisartan verdringt angiotensine II met een zeer hoge affiniteit van zijn
bindingsplaats op het AT
1
-receptor subtype, welke verantwoordelijk is voor de bekende effecten van
angiotensine II. Telmisartan vertoont geen partieel agonisme op de AT
1
-receptor. Telmisartan bindt
selectief aan de AT1-receptor. De binding is langdurig. Telmisartan laat geen affiniteit voor andere
receptoren zien, inclusief AT
2
en andere minder gekarakteriseerde AT-receptoren. De functionele rol
van deze receptoren is niet bekend, noch het effect van eventuele overstimulatie door angiotensine II,
waarvan de spiegels verhoogd worden door telmisartan. Plasma-aldosteronspiegels worden verlaagd
door telmisartan. Telmisartan remt het humaan plasmarenine niet en blokkeert geen ionkanalen.
Telmisartan heeft geen remmend effect op het angiotensineconverterend enzym (kininase II), het
enzym dat ook bradykinine afbreekt. Er is dan ook geen toename van door bradykinine gemedieerde
bijwerkingen te verwachten.
Een dosis van 80 mg telmisartan, toegediend aan gezonde vrijwilligers, blokkeerde bijna volledig door
angiotensine II geïnduceerde bloeddrukverhogingen. Dit blokkerende effect wordt gedurende 24 uur
behouden en is nog steeds meetbaar na 48 uur.
Hydrochloorthiazide is een thiazidediureticum. Het mechanisme van het antihypertensieve effect van
thiazidediuretica is niet volledig bekend. Thiaziden beïnvloeden de renale tubulaire mechanismen van
de reabsorptie van elektrolyten en verhogen direct de excretie van natrium en chloride in ongeveer
gelijke hoeveelheden. De diuretische werking van HCTZ vermindert het plasmavolume, verhoogt de
plasma-renine activiteit, verhoogt de aldosteronsecretie met een daaropvolgende verhoging van het
urinaire verlies aan kalium en bicarbonaat, en verlaagt het serumkalium. Vermoedelijk door blokkade
van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem, blijkt de gelijktijdige toediening van telmisartan het
kaliumverlies dat door deze diuretica wordt veroorzaakt tegen te gaan. Bij HCTZ treedt de werking
binnen 2 uur in, met een maximaal effect na ongeveer 4 uur, en de werking houdt ongeveer 6-12 uur
aan.
Farmacodynamische effecten
Behandeling van essentiële hypertensie
Na de eerste toediening van telmisartan, wordt het antihypertensieve effect geleidelijk zichtbaar
binnen 3 uur. De maximale reductie van de bloeddruk wordt in het algemeen 4-8 weken na aanvang
van de behandeling bereikt en deze blijft gelijk bij langdurige therapie. Het antihypertensieve effect
houdt gedurende 24 uur constant aan, inclusief de laatste 4 uur voor de volgende dosering zoals is
aangetoond met ambulante bloeddrukmetingen. Dit wordt bevestigd door metingen op het tijdstip van
maximaal effect en onmiddellijk voor de volgende dosis (de ratio’s tussen dal- en piekconcentraties in
placebo gecontroleerd klinisch onderzoek na een dosis van 40 mg en 80 mg telmisartan waren
consistent boven de 80%).
Bij patiënten met hypertensie reduceert telmisartan zowel de systolische als de diastolische bloeddruk
zonder de hartfrequentie te beïnvloeden. De antihypertensieve effectiviteit van telmisartan is
vergelijkbaar met die van geneesmiddelen die representatief zijn voor andere klassen van
antihypertensiva (dit is aangetoond in klinische onderzoeken waarin telmisartan werd vergeleken met
amlodipine, atenolol, enalapril, hydrochloorthiazide en lisinopril).
35
In een dubbelblind gecontroleerde studie (n=687 patiënten geëvalueerd voor werkzaamheid) bij
patiënten waarbij de 80 mg/12,5 mg combinatie geen effect had, werd een toenemend
bloeddrukverlagend effect van de 80 mg/25 mg combinatie in vergelijking met een behandeling met
de 80 mg/12,5 mg combinatie van 2,7/1,6 mm Hg (SBD/DBD) aangetoond (verschil in aangepaste
gemiddelde verschillen vanaf de uitgangswaarden). In een follow-up onderzoek met de 80 mg/25 mg
combinatie, was de bloeddruk verder gedaald (resulterend in een totale afname van 11,5/9,9 mm Hg
(SBD/DBD).
In een gepoolde analyse van 2 vergelijkbare dubbelblinde placebogecontroleerde klinische studies met
een duur van 8 weken tegen valsartan/hydrochloorthiazide 160 mg/25 mg (n=2.121 patiënten
geëvalueerd voor werkzaamheid) werd een significant groter bloeddrukverlagend effect van
2,2/1,2 mm Hg (SBD/DBD) aangetoond (verschil in aangepast gemiddelde verschillen van de
uitgangswaarden, respectievelijk) in het voordeel van telmisartan/hydrochloorthiazide 80 mg/25 mg
combinatie.
Na abrupt afbreken van de behandeling met telmisartan keert de bloeddruk geleidelijk terug naar de
waarden van voor de behandeling over een periode van een paar dagen zonder dat er aanwijzingen zijn
voor rebound hypertensie.
De incidentie van een droge hoest was significant lager in patiënten die met telmisartan werden
behandeld dan in diegenen die ACE-remmers toegediend kregen tijdens klinische onderzoeken waarin
de twee antihypertensieve behandelingen direct met elkaar werden vergeleken.
Klinische werkzaamheid en veiligheid
Cardiovasculaire preventie
ONTARGET (ONgoing Telmisartan Alone and in Combination with Ramipril Global Endpoint Trial)
vergeleek de effecten van telmisartan, ramipril en de combinatie van telmisartan en ramipril op de
cardiovasculaire uitkomsten bij 25.620 patiënten in de leeftijd van 55 jaar en ouder met een
voorgeschiedenis van coronairarteriële ziekte, beroerte, TIA, perifere arteriële ziekte, of type 2
diabetes mellitus met bewezen eindorgaanschade (bv. retinopathie, hypertrofie van de linkerventrikel,
macro- of microalbuminurie); dit is een populatie met risico op cardiovasculaire gebeurtenissen.
Patiënten werden naar één van de drie volgende behandelgroepen gerandomiseerd: telmisartan 80 mg
n = 8.542), ramipril 10 mg (n = 8.576), of de combinatie van telmisartan 80 mg plus ramipril 10 mg
(n = 8.502), en gevolgd gedurende een periode van gemiddeld 4,5 jaar.
Telmisartan liet een vergelijkbaar effect als ramipril zien in het reduceren van het primaire
samengestelde eindpunt van cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct, niet-fatale
beroerte of ziekenhuisopname wegens congestief hartfalen. De incidentie van het primaire eindpunt
was gelijk in de groep behandeld met alleen telmisartan (16,7%) en alleen ramipril (16,5%). De hazard
ratio voor telmisartan versus ramipril was 1,01 (97,5% BI 0,93-1,10, p (non-inferioriteit) = 0,0019 met
een marge van 1,13). Het percentage sterfte door alle oorzaken was respectievelijk 11,6% en 11,8% bij
met telmisartan en ramipril behandelde patiënten.
Telmisartan bleek even werkzaam als ramipril op het vooraf vastgestelde secundaire eindpunt, bij
cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct en niet-fatale beroerte [0,99 (97,5%
BI 0,90-1,08, p (non-inferioriteit) = 0,0004)], het primaire eindpunt in de referentiestudie HOPE (The
Heart Outcomes Prevention Evaluation Study), waarin het effect van ramipril versus placebo werd
onderzocht.
TRANSCEND randomiseerde ACE-I intolerante patiënten met anderszins vergelijkbare
inclusiecriteria als bij ONTARGET naar telmisartan 80 mg (n = 2.954) of placebo (n = 2.972), beide
gegeven bovenop de standaardzorg. De gemiddelde duur van de follow-up was 4 jaar en 8 maanden.
Er werd geen statistisch significant verschil in de incidentie van het primaire samengestelde eindpunt
(cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct, niet-fatale beroerte of ziekenhuisopname
wegens congestief hartfalen) gevonden [15,7% in de telmisartan- en 17,0% in de placebogroep met
een hazard ratio van 0,92 (95% BI 0,81-1,05, p = 0,22)]. Er werd bewijs gevonden voor een voordeel
36
van telmisartan ten opzichte van placebo in het vooraf gespecificeerde secundaire samengestelde
eindpunt van cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct, niet-fatale beroerte [0,87 (95%
BI 0,76-1,00, p = 0,048)]. Er werden geen aanwijzingen gevonden voor profijt voor cardiovasculaire
mortaliteit (hazard ratio 1,03, 95% BI 0,85-1,24).
Hoesten en angio-oedeem werden minder vaak gerapporteerd bij patiënten die werden behandeld met
telmisartan dan bij patiënten die werden behandeld met ramipril, terwijl hypotensie vaker werd
gerapporteerd bij telmisartan.
Gecombineerd gebruik van telmisartan met ramipril bracht geen extra voordeel boven ramipril alleen
of telmisartan alleen. Cardiovasculaire mortaliteit en mortaliteit door alle oorzaken waren in aantallen
hoger bij de combinatietherapie. Bovendien was er sprake van een significant hogere incidentie van
hyperkaliëmie, nierfalen, hypotensie en syncope in de combinatie-arm. Daarom wordt het gebruik van
een combinatie van telmisartan en ramipril niet aanbevolen bij deze populatie.
In het klinisch onderzoek genaamd ‘Prevention Regimen For Effectively avoiding Second Strokes’
(PRoFESS) bij patiënten van 50 jaar en ouder, die recentelijk een beroerte hadden doorgemaakt, werd
een verhoogde incidentie van sepsis waargenomen bij behandeling met telmisartan vergeleken met
placebo, 0,70% vs. 0,49% [RR 1,43 (95% betrouwbaarheidsinterval 1,00-2,06)]; de incidentie van
sepsis met fatale afloop was verhoogd bij patiënten die met telmisartan werden behandeld (0,33 %) vs.
patiënten die met placebo werden behandeld (0,16%) [RR 2,07 (95%
betrouwbaarheidsinterval 1,14-3,76]. De toegenomen frequentie van sepsis die werd waargenomen bij
gebruik van telmisartan kan berusten op toeval of gerelateerd zijn aan een tot nu toe onbekend
mechanisme.
In twee grote, gerandomiseerde, gecontroleerde trials (ONTARGET (ONgoing Telmisartan Alone and
in combination with Ramipril Global Endpoint Trial) en VA NEPHRON-D (The Veterans Affairs
Nephropathy in Diabetes) is het gebruik van de combinatie van een ACE-remmer met een
angiotensine II-receptorantagonist onderzocht.
ONTARGET was een studie bij patiënten met een voorgeschiedenis van cardiovasculair of
cerebrovasculair lijden, of diabetes mellitus type 2 in combinatie met tekenen van eind-orgaanschade.
Zie voor meer gedetailleerde informatie hierboven onder het kopje “Cardiovasculaire preventie”.
VA NEPHRON-D was een studie bij patiënten met diabetes mellitus type 2 en diabetische
nefropathie.
In deze studies werd geen relevant positief effect op de nierfunctie en/of cardiovasculaire uitkomsten
en de mortaliteit gevonden, terwijl een verhoogd risico op hyperkaliëmie, acute nierbeschadiging en/of
hypotensie werd gezien in vergelijking met monotherapie. Gezien hun overeenkomstige
farmacodynamische eigenschappen zijn deze uitkomsten ook relevant voor andere ACE-remmers en
angiotensine II-receptorantagonisten.
ACE-remmers en angiotensine II-receptorantagonisten dienen daarom niet gelijktijdig te worden
ingenomen bij patiënten met diabetische nefropathie.
ALTITUDE (Aliskiren Trial in Type 2 Diabetes Using Cardiovascular and Renal Disease Endpoints)
was een studie die was opgezet om het voordeel van de toevoeging van aliskiren aan de
standaardbehandeling van een ACE-remmer of een angiotensine II-receptorantagonist te onderzoeken
bij patiënten met diabetes mellitus type 2 en chronisch nierlijden, cardiovasculair lijden of beide. De
studie werd vroegtijdig beëindigd vanwege een verhoogd risico op negatieve uitkomsten.
Cardiovasculaire mortaliteit en beroerte kwamen beide numeriek vaker voor in de aliskirengroep dan
in de placebogroep, terwijl bijwerkingen en belangrijke ernstige bijwerkingen (hyperkaliëmie,
hypotensie en renale disfunctie) vaker in de aliskirengroep werden gerapporteerd dan in de
placebogroep.
Epidemiologische studies hebben aangetoond dat langdurige behandeling met HCTZ het risico van
cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit verlaagt.
De effecten van de telmisartan/HCTZ vaste dosis combinatie op de mortaliteit en cardiovasculaire
morbiditeit zijn op dit moment onbekend.
37
Niet-melanome huidkanker
Op basis van beschikbare gegevens van epidemiologische onderzoeken werd een cumulatief
dosisafhankelijk verband tussen HCTZ en NMSC waargenomen. Eén onderzoek omvatte een
populatie die bestond uit 71 533 gevallen van BCC en 8629 gevallen van SCC die werden gekoppeld
aan respectievelijk 1 430 833 en 172 462 populatiecontroles. Een hoog gebruik van HCTZ
(≥ 50 000 mg cumulatief) werd in verband gebracht met een aangepaste AR van 1,29
(95% BI: 1,23-1,35) voor BCC en 3,98 (95% BI: 3,68-4,31) voor SCC. Er werd voor zowel BCC als
SCC een duidelijk cumulatief dosisafhankelijk verband waargenomen. Een ander onderzoek wees op
een mogelijk verband tussen lipkanker (SCC) en blootstelling aan HCTZ: 633 gevallen van lipkanker
werden gekoppeld aan 63 067 populatiecontroles met behulp van een risicogestuurde
bemonsteringsstrategie. Er werd een cumulatief dosisafhankelijk verband aangetoond met een
aangepaste AR van 2,1 (95% BI: 1,7-2,6) stijgend tot AR 3,9 (3,0-4,9) voor hoog gebruik
(~25 000 mg) en AR 7,7 (5,7-10,5) voor de hoogste cumulatieve dosis (~100 000 mg) (zie ook
rubriek 4.4).
Pediatrische patiënten
Het Europees Geneesmiddelenbureau heeft besloten af te zien van de verplichting voor de fabrikant
om de resultaten in te dienen van onderzoek met MicardisPlus in alle subgroepen van pediatrische
patiënten met hypertensie (zie rubriek 4.2 voor informatie over pediatrisch gebruik).
5.2
Farmacokinetische eigenschappen
Gelijktijdige toediening van HCTZ en telmisartan heeft bij gezonde vrijwilligers ogenschijnlijk geen
effect op de farmacokinetiek van de beide afzonderlijke geneesmiddelen.
Absorptie
Telmisartan: Na orale toediening worden piek-plasmaconcentraties van telmisartan binnen 0,5-1,5 uur
na toediening bereikt. De absolute biologische beschikbaarheid van telmisartan bij 40 mg en 160 mg
was 42% respectievelijk 58%. Voedsel veroorzaakt een lichte daling van de oppervlakte onder de
plasmaconcentratie–tijd curve (AUC) van telmisartan, van ongeveer 6% bij de 40 mg tablet en
ongeveer 19% na een dosis van 160 mg. Vanaf drie uur na toediening zijn de plasmaconcentraties van
telmisartan ingenomen op een lege maag of met eten vergelijkbaar. Verwacht wordt dat de kleine
reductie in de oppervlakte onder de curve geen afname in het therapeutische effect veroorzaakt.
Telmisartan vertoont na herhaalde toediening geen significante accumulatie in plasma.
Hydrochloorthiazide: Na orale toediening van de vaste doseringscombinatie worden piek-
plasmaconcentraties van HCTZ binnen ongeveer 1,0-3,0 uur na toediening bereikt. Gebaseerd op
cumulatieve renale excretie van HCTZ was de biologische beschikbaarheid ongeveer 60%.
Distributie
Telmisartan wordt sterk gebonden aan plasma-eiwitten (> 99,5%), voornamelijk aan albumine en alfa-
1-zuur-glycoproteïne. Het schijnbare verdelingsvolume van telmisartan is ongeveer 500 liter, wat wijst
op additionele binding aan weefsels.
Hydrochloorthiazide wordt in het plasma voor 68% gebonden aan eiwitten en het schijnbare
verdelingsvolume is 0,83-1,14 l/kg.
Biotransformatie
Telmisartan wordt gemetaboliseerd door conjugatie tot een farmacologisch inactief acylglucuronide.
Het glucuronide van de oorspronkelijke verbinding is de enige metaboliet die bij mensen is
geïdentificeerd. Na een enkelvoudige dosis
14
C-gelabelled telmisartan vertegenwoordigt het
glucuronide ongeveer 11% van de gemeten radioactiviteit in plasma. De cytochroom P450 iso-
enzymen zijn niet betrokken bij het metabolisme van telmisartan.
Hydrochloorthiazide wordt door de mens niet gemetaboliseerd.
Eliminatie
Telmisartan: Na toediening van intraveneus of oraal
14
C-gelabelled telmisartan wordt het grootste
gedeelte van de dosis (> 97%) geëlimineerd met de feces via de excretie met de gal. Slechts zeer
38
kleine hoeveelheden werden in de urine aangetroffen. Volledige plasmaklaring van telmisartan na
orale toediening is > 1.500 ml/min. De terminale eliminatiehalfwaardetijd is > 20 uur.
Hydrochloorthiazide wordt vrijwel geheel in onveranderde vorm met de urine uitgescheiden.
Ongeveer 60% van de orale dosis wordt binnen 48 uur geëlimineerd. De renale klaring is ongeveer
250-300 ml/min. De terminale eliminatiehalfwaardetijd van hydrochloorthiazide is 10-15 uur.
Lineariteit/non-lineariteit
Telmisartan: De farmacokinetiek van oraal toegediend telmisartan is niet lineair bij doses van
20-160 mg, met bovenproportionele stijgingen van de plasmaconcentraties (C
max
en AUC) bij
verhoging van de doses.
Hydrochloorthiazide vertoont lineaire farmacokinetiek.
Farmacokinetiek bij specifieke populaties
Ouderen
De farmacokinetiek van telmisartan verschilt niet tussen oudere patiënten en patiënten jonger dan
65 jaar.
Geslacht
De plasmaconcentraties van telmisartan zijn doorgaans 2 3 keer hoger in vrouwen dan in mannen. In
het klinisch geneesmiddelonderzoek zijn bij vrouwen echter geen significante verhogingen in de
bloeddrukrespons of in de incidentie van orthostatische hypotensie gevonden. Dosisaanpassing is niet
noodzakelijk. Er was een neiging naar hogere plasmaconcentraties HCTZ in vrouwen ten opzichte van
mannen. Dit wordt niet van klinisch belang geacht.
Nierinsufficiëntie
Renale excretie draagt niet bij aan de klaring van telmisartan. Gebaseerd op beperkte ervaring met
patiënten met milde tot matige nierinsufficiëntie (creatinineklaring van 30-60 ml/min, gemiddeld
ongeveer 50 ml/min) is dosisaanpassing niet noodzakelijk bij patiënten met een verminderde renale
functie. Telmisartan wordt niet verwijderd door hemodialyse. Bij patiënten met verminderde
nierfunctie is de eliminatiesnelheid van HCTZ verminderd. In een afzonderlijke studie in patiënten
met een creatinineklaring van 90 ml/min was de eliminatiehalfwaardetijd van HCTZ verhoogd. In
patiënten zonder nierfunctie is de eliminatiehalfwaardetijd ongeveer 34 uur.
Leverinsufficiëntie
In farmacokinetische studies bij patiënten met leverinsufficiëntie werd een toename in de absolute
biologische beschikbaarheid tot bijna 100% waargenomen. De halfwaardetijd verandert niet bij
patiënten met leverinsufficiëntie.
5.3
Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek
Er is geen aanvullend preklinisch onderzoek uitgevoerd met het vaste combinatieproduct
80 mg/25 mg. Vorig preklinisch veiligheidsonderzoek met gelijktijdige toediening van telmisartan en
HCTZ in normotensieve ratten en honden veroorzaakten doses, gelijkwaardig aan de blootstelling in
de klinische therapeutische range, geen additionele bevindingen die niet reeds waren waargenomen bij
de toediening van de afzonderlijke bestanddelen. De waargenomen toxicologische bevindingen zijn
ogenschijnlijk niet relevant voor therapeutisch gebruik bij mensen.
Toxicologische bevindingen die ook bekend waren vanuit de preklinische studies met angiotensine
converterende enzymremmers en angiotensine II-receptorantagonisten waren: een afname in de
parameters van de rode bloedcellen (erytrocyten, hemoglobine, hematocriet), veranderingen in de
renale hemodynamiek (toename in bloed-ureumgehalte en creatinine), verhoogde
plasmarenineactiviteit, hypertrofie/hyperplasie van de renale juxtaglomerulaire cellen en beschadiging
van het maagslijmvlies. Maaglaesies konden worden voorkomen/verminderd door orale toediening
van een zoutoplossing en het gegroepeerd onderbrengen van de dieren. In honden werd renale
tubulaire dilatatie en atrofie waargenomen. Deze bevindingen worden toegeschreven aan de
farmacologische activiteit van telmisartan.
39
Er is geen duidelijk bewijs waargenomen voor een teratogeen effect, echter bij toxische doses van
telmisartan werd een effect op de postnatale ontwikkeling van de nakomelingen waargenomen, zoals
een lager lichaamsgewicht en een vertraagd openen van de ogen.
In
in vitro
studies zijn voor telmisartan geen aanwijzingen gevonden voor mutageniteit of relevante
clastogene activiteit, en er is ook geen aanwijzing gevonden voor carcinogeniteit bij ratten en muizen.
Studies met HCTZ toonden twijfelachtige aanwijzingen voor genotoxische en carcinogene effecten in
experimentele modellen. Echter, de uitgebreide humane ervaring met HCTZ heeft geen verband
aangetoond tussen het gebruik en een verhoging in neoplasmata.
Voor de foetotoxiciteit van de combinatie van telmisartan/hydrochloorthiazide, zie rubriek 4.6.
6.
6.1
FARMACEUTISCHE GEGEVENS
Lijst van hulpstoffen
Lactosemonohydraat,
Magnesiumstearaat,
Maïszetmeel,
Meglumine,
Microkristallijne cellulose,
Povidon (K25),
IJzeroxide geel (E172),
Natriumhydroxide,
Natriumzetmeelglycolaat (type A),
Sorbitol (E420).
6.2
Gevallen van onverenigbaarheid
Niet van toepassing.
6.3
3 jaar
6.4
Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaren
Houdbaarheid
Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities wat betreft de temperatuur. Bewaren in
de oorspronkelijke verpakking ter bescherming tegen vocht.
6.5
Aard en inhoud van de verpakking
Aluminium/aluminium blisters (PA/Al/PVC/Al of PA/PA/Al/PVC/Al). Een blister bevat 7 of
10 tabletten.
Verpakkingsgrootten:
Blister met 14, 28, 56, 84 of 98 tabletten
Geperforeerde eenheidsblisterverpakkingen met 28 x 1, 30 x 1 of 90 x 1 tablet.
Niet alle genoemde verpakkingsgrootten worden in de handel gebracht.
6.6
Speciale voorzorgsmaatregelen voor het verwijderen en andere instructies
Vanwege de hygroscopische eigenschappen van de tabletten, moet MicardisPlus bewaard blijven in de
afgesloten blisterverpakking. De tabletten mogen pas kort voor de inname uit de blisterverpakking
worden gehaald.
Af en toe werd gezien dat tussen de blisterholtes de buitenste laag van de blisterverpakking los kwam
van de binnenlaag. Geen actie noodzakelijk indien dit zich voordoet.
40
Al het ongebruikte geneesmiddel of afvalmateriaal dient te worden vernietigd overeenkomstig lokale
voorschriften.
7.
HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
8.
NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
EU/1/02/213/017-023
9.
DATUM VAN EERSTE VERLENING VAN DE VERGUNNING/VERLENGING VAN
DE VERGUNNING
Datum van eerste verlening van de vergunning: 19 april 2002
Datum van laatste verlenging: 23 april 2007
10.
DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST
Gedetailleerde informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees
Geneesmiddelenbureau
http://www.ema.europa.eu.
41
BIJLAGE II
A.
B.
C.
D.
FABRIKANT(EN) VERANTWOORDELIJK VOOR VRIJGIFTE
VOORWAARDEN OF BEPERKINGEN TEN AANZIEN VAN LEVERING
EN GEBRUIK
ANDERE VOORWAARDEN EN EISEN DIE DOOR DE HOUDER VAN DE
HANDELSVERGUNNING MOETEN WORDEN NAGEKOMEN
VOORWAARDEN OF BEPERKINGEN MET BETREKKING TOT EEN
VEILIG EN DOELTREFFEND GEBRUIK VAN HET GENEESMIDDEL
42
A.
FABRIKANT(EN) VERANTWOORDELIJK VOOR VRIJGIFTE
Naam en adres van de fabrikant(en) verantwoordelijk voor vrijgifte
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
Boehringer Ingelheim Hellas Single Member S.A.
5th km Paiania – Markopoulo
Koropi Attiki, 19441
Griekenland
Rottendorf Pharma GmbH
Ostenfelder Straße 51 - 61
59320 Ennigerloh
Duitsland
In de gedrukte bijsluiter van het geneesmiddel moeten de naam en het adres van de fabrikant die
verantwoordelijk is voor vrijgifte van de desbetreffende batch zijn opgenomen.
B.
VOORWAARDEN OF BEPERKINGEN TEN AANZIEN VAN LEVERING EN
GEBRUIK
Aan medisch voorschrift onderworpen geneesmiddel.
C.
ANDERE VOORWAARDEN EN EISEN DIE DOOR DE HOUDER VAN DE
HANDELSVERGUNNING MOETEN WORDEN NAGEKOMEN
Periodieke veiligheidsverslagen
De vereisten voor de indiening van periodieke veiligheidsverslagen worden vermeld in de lijst met
Europese referentiedata (EURD-lijst), waarin voorzien wordt in artikel 107c, onder punt 7 van
Richtlijn 2001/83/EG en eventuele hieropvolgende aanpassingen gepubliceerd op het Europese
webportaal voor geneesmiddelen.
D.
VOORWAARDEN OF BEPERKINGEN MET BETREKKING TOT EEN VEILIG EN
DOELTREFFEND GEBRUIK VAN HET GENEESMIDDEL
Risk Management Plan (RMP)
De vergunninghouder voert de verplichte onderzoeken en maatregelen uit ten behoeve van de
geneesmiddelenbewaking, zoals uitgewerkt in het overeengekomen RMP en weergegeven in
module 1.8.2 van de handelsvergunning, en in eventuele daaropvolgende overeengekomen
RMP-aanpassingen.
Een aanpassing van het RMP moet elke drie jaar worden ingediend.
Bovendien moet een aanpassing van het RMP worden ingediend:
op verzoek van het Europees Geneesmiddelenbureau;
steeds wanneer het risicomanagementsysteem gewijzigd wordt, met name als gevolg van het
beschikbaar komen van nieuwe informatie die kan leiden tot een belangrijke wijziging van de
bestaande verhouding tussen de voordelen en risico’s of nadat een belangrijke mijlpaal (voor
geneesmiddelenbewaking of voor beperking van de risico’s tot een minimum) is bereikt.
43
BIJLAGE III
ETIKETTERING EN BIJSLUITER
44
A. ETIKETTERING
45
GEGEVENS DIE OP DE BUITENVERPAKKING MOETEN WORDEN VERMELD
Kartonnen doos
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)
Elke tablet bevat 40 mg telmisartan en 12,5 mg hydrochloorthiazide
3.
LIJST VAN HULPSTOFFEN
Bevat lactosemonohydraat en sorbitol (E420).
Lees de bijsluiter voor meer informatie.
4.
FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD
14 tabletten
28 tabletten
30 x 1 tabletten
56 tabletten
84 tabletten
90 x 1 tabletten
98 tabletten
28 x 1 tabletten
5.
WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)
Oraal gebruik.
Lees voor het gebruik de bijsluiter.
6.
EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HET
ZICHT EN BEREIK VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
7.
ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG
8.
EXP
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
46
9.
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING
Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities wat betreft de temperatuur.
Bewaren in de oorspronkelijke verpakking ter bescherming tegen vocht.
10.
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HET VERWIJDEREN VAN
NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVAN AFGELEIDE
AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)
11.
NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE
HANDEL BRENGEN
Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
D-55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
12.
NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
14 tabletten
28 tabletten
28 x 1 tabletten
30 x 1 tabletten
56 tabletten
84 tabletten
90 x 1 tabletten
98 tabletten
EU/1/02/213/001
EU/1/02/213/002
EU/1/02/213/003
EU/1/02/213/013
EU/1/02/213/004
EU/1/02/213/011
EU/1/02/213/014
EU/1/02/213/005
13.
Lot
PARTIJNUMMER
14.
ALGEMENE INDELING VOOR DE AFLEVERING
15.
INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK
16
INFORMATIE IN BRAILLE
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg
17.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - 2D MATRIXCODE
2D matrixcode met het unieke identificatiekenmerk.
47
18.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - VOOR MENSEN LEESBARE GEGEVENS
PC: {nummer} [productcode]
SN: {nummer} [serienummer]
NN: {nummer} [nationaal vergoedings- of nationaal identificatienummer]
48
GEGEVENS DIE IN IEDER GEVAL OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETEN
WORDEN VERMELD
7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN
Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
EXP
4.
Lot
5.
MA
DI
WO
DO
VR
ZA
ZO
OVERIGE
PARTIJNUMMER
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
49
GEGEVENS DIE IN IEDER GEVAL OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETEN
WORDEN VERMELD
E.A.V. blister 7 of 10 stuks en andere niet 7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN
Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
EXP
4.
Lot
5.
OVERIGE
PARTIJNUMMER
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
50
GEGEVENS DIE OP DE BUITENVERPAKKING MOETEN WORDEN VERMELD
Kartonnen doos
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)
Elke tablet bevat 80 mg telmisartan en 12,5 mg hydrochloorthiazide
3.
LIJST VAN HULPSTOFFEN
Bevat lactosemonohydraat en sorbitol (E420).
Lees de bijsluiter voor meer informatie.
4.
FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD
14 tabletten
28 tabletten
30 x 1 tabletten
56 tabletten
84 tabletten
90 x 1 tabletten
98 tabletten
28 x 1 tabletten
5.
WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)
Oraal gebruik.
Lees voor het gebruik de bijsluiter.
6.
EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HET
ZICHT EN BEREIK VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
7.
ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG
8.
EXP
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
51
9.
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING
Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities wat betreft de temperatuur.
Bewaren in de oorspronkelijke verpakking ter bescherming tegen vocht.
10.
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HET VERWIJDEREN VAN
NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVAN AFGELEIDE
AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)
11.
NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE
HANDEL BRENGEN
Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
D-55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
12.
NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
14 tabletten
28 tabletten
28 x 1 tabletten
30 x 1 tabletten
56 tabletten
84 tabletten
90 x 1 tabletten
98 tabletten
EU/1/02/213/006
EU/1/02/213/007
EU/1/02/213/008
EU/1/02/213/015
EU/1/02/213/009
EU/1/02/213/012
EU/1/02/213/016
EU/1/02/213/010
13.
Lot
PARTIJNUMMER
14.
ALGEMENE INDELING VOOR DE AFLEVERING
15.
INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK
16
INFORMATIE IN BRAILLE
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg
17.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - 2D MATRIXCODE
2D matrixcode met het unieke identificatiekenmerk.
52
18.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - VOOR MENSEN LEESBARE GEGEVENS
PC: {nummer} [productcode]
SN: {nummer} [serienummer]
NN: {nummer} [nationaal vergoedings- of nationaal identificatienummer]
53
GEGEVENS DIE IN IEDER GEVAL OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETEN
WORDEN VERMELD
7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN
Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
EXP
4.
Lot
5.
MA
DI
WO
DO
VR
ZA
ZO
OVERIGE
PARTIJNUMMER
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
54
GEGEVENS DIE IN IEDER GEVAL OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETEN
WORDEN VERMELD
E.A.V. blister 7 of 10 stuks en andere niet 7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN
Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
EXP
4.
Lot
5.
OVERIGE
PARTIJNUMMER
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
55
GEGEVENS DIE OP DE BUITENVERPAKKING MOETEN WORDEN VERMELD
Kartonnen doos
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)
Elke tablet bevat 80 mg telmisartan en 25 mg hydrochloorthiazide
3.
LIJST VAN HULPSTOFFEN
Bevat lactosemonohydraat en sorbitol (E420).
Lees de bijsluiter voor meer informatie.
4.
FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD
14 tabletten
28 tabletten
30 x 1 tabletten
56 tabletten
90 x 1 tabletten
98 tabletten
28 x 1 tabletten
5.
WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)
Oraal gebruik.
Lees voor het gebruik de bijsluiter.
6.
EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HET
ZICHT EN BEREIK VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
7.
ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG
8.
EXP
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
56
9.
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING
Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities wat betreft de temperatuur.
Bewaren in de oorspronkelijke verpakking ter bescherming tegen vocht.
10.
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HET VERWIJDEREN VAN
NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVAN AFGELEIDE
AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)
11.
NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE
HANDEL BRENGEN
Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
D-55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
12.
NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
14 tabletten
28 tabletten
28 x 1 tabletten
30 x 1 tabletten
56 tabletten
90 x 1 tabletten
98 tabletten
EU/1/02/213/017
EU/1/02/213/018
EU/1/02/213/019
EU/1/02/213/020
EU/1/02/213/021
EU/1/02/213/022
EU/1/02/213/023
13.
Lot
14.
PARTIJNUMMER
ALGEMENE INDELING VOOR DE AFLEVERING
15.
INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK
16
INFORMATIE IN BRAILLE
MicardisPlus 80 mg/25 mg
17.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - 2D MATRIXCODE
2D matrixcode met het unieke identificatiekenmerk.
57
18.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - VOOR MENSEN LEESBARE GEGEVENS
PC: {nummer} [productcode]
SN: {nummer} [serienummer]
NN: {nummer} [nationaal vergoedings- of nationaal identificatienummer]
58
GEGEVENS DIE IN IEDER GEVAL OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETEN
WORDEN VERMELD
7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN
Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
EXP
4.
Lot
5.
MA
DI
WO
DO
VR
ZA
ZO
OVERIGE
PARTIJNUMMER
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
59
GEGEVENS DIE IN IEDER GEVAL OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETEN
WORDEN VERMELD
E.A.V. blister 7 of 10 stuks en andere niet 7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN
Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
EXP
4.
Lot
5.
OVERIGE
PARTIJNUMMER
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
60
B. BIJSLUITER
61
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat belangrijke
informatie in voor u.
-
Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later weer nodig.
-
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
-
Geef dit geneesmiddel niet door aan anderen, want het is alleen aan u voorgeschreven. Het kan
schadelijk zijn voor anderen, ook al hebben zij dezelfde klachten als u.
-
Krijgt u last van een van de bijwerkingen die in rubriek 4 staan? Of krijgt u een bijwerking die
niet in deze bijsluiter staat? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
Inhoud van deze bijsluiter
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
Hoe neemt u dit middel in?
Mogelijke bijwerkingen
Hoe bewaart u dit middel?
Inhoud van de verpakking en overige informatie
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
MicardisPlus is een combinatie van twee werkzame stoffen, telmisartan en hydrochloorthiazide in één
tablet. Beide stoffen helpen bij het onder controle houden van hoge bloeddruk.
-
Telmisartan behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als angiotensine II-
antagonisten. Angiotensine II is een verbinding die in het lichaam voorkomt; het vernauwt de
bloedvaten, waardoor uw bloeddruk stijgt. Telmisartan blokkeert dit effect van angiotensine
II, waardoor de bloedvaten verwijden en uw bloeddruk wordt verlaagd.
Hydrochloorthiazide behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als
thiazidediuretica, het verhoogt de urineproductie, waardoor uw bloeddruk wordt verlaagd.
-
Hoge bloeddruk kan, als deze niet behandeld wordt, schade toebrengen aan bloedvaten in
verschillende organen wat soms kan leiden tot hartaanvallen, hart- of nierfalen, een beroerte of
blindheid. Gewoonlijk zijn er geen symptomen van hoge bloeddruk voordat dergelijke schade
optreedt. Dus is het belangrijk de bloeddruk regelmatig te meten om te controleren of deze nog binnen
de normale waarden ligt.
MicardisPlus wordt gebruikt
voor de behandeling van hoge bloeddruk (essentiële hypertensie) bij
volwassenen van wie de bloeddruk niet voldoende wordt beheerst wanneer alleen telmisartan wordt
gebruikt.
2.
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?
U bent allergisch voor een van de stoffen in dit geneesmiddel. Deze stoffen kunt u vinden in
rubriek 6.
U bent allergisch (overgevoelig) voor hydrochloorthiazide of voor andere sulfonamide-afgeleide
middelen.
U bent langer dan 3 maanden zwanger; het is ook beter om het gebruik van MicardisPlus te
vermijden in het begin van de zwangerschap (zie de rubriek over zwangerschap).
62
U heeft last van ernstige leveraandoeningen zoals cholestase of een galwegobstructie (een
probleem met de afvoer van gal uit de lever en galblaas) of een andere ernstige leveraandoening.
U heeft een ernstige nieraandoening.
Uw arts heeft vastgesteld dat u een lage kaliumspiegel of een hoge calciumspiegel in uw bloed
heeft, die niet verbetert na een behandeling.
U heeft diabetes of een nierfunctiestoornis en u wordt behandeld met een bloeddrukverlagend
geneesmiddel dat aliskiren bevat.
Als één van de bovenstaande gevallen voor u van toepassing is, raadpleeg dan uw arts of apotheker
voordat u MicardisPlus inneemt.
Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit middel?
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt wanneer u één of meer van de volgende
aandoeningen of ziektes heeft of heeft gehad:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
lage bloeddruk (hypotensie), treedt vaak op als gevolg van uitdroging (overmatig verlies van
lichaamsvocht) of een zouttekort vanwege diuretische therapie (‘plaspillen’), een zoutarm
dieet, diarree, overgeven of hemodialyse
een nierziekte of een niertransplantatie
renale arteriestenose (vernauwing van de bloedvaten naar één of beide nieren)
leveraandoening
hartafwijking
diabetes
jicht
toegenomen aldosteronspiegel (het vasthouden van water en zouten in het lichaam met
tegelijkertijd een verstoorde balans van bloedmineralen)
systemische lupus erythematodes (ook wel ‘lupus’ of ‘SLE’ genoemd), een ziekte waarbij het
eigen immuunsysteem het lichaam aanvalt
de werkzame stof hydrochloorthiazide kan een ongebruikelijke reactie veroorzaken,
resulterend in een afname van het zien en pijn in de ogen. Dit kunnen symptomen zijn van
vochtophoping in de vasculaire laag van het oog (choroïdale effusie) of een verhoogde druk in
uw ogen, en dit kan optreden enkele uren tot weken na het innemen van MicardisPlus. Het kan
leiden tot een permanente afname van het zien als het niet behandeld wordt
als u huidkanker heeft gehad of als u tijdens de behandeling een verdachte huidafwijking
krijgt. Behandeling met hydrochloorthiazide, vooral langdurig gebruik met hoge doses, kan
het risico op sommige soorten huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker) vergroten.
Bescherm uw huid tegen blootstelling aan de zon en uv-stralen terwijl u MicardisPlus
inneemt.
-
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt:
als u een van de volgende geneesmiddelen voor de behandeling van hoge bloeddruk inneemt:
- een ACE-remmer (bv. enalapril, lisinopril, ramipril), in het bijzonder als u diabetes-gerelateerde
nierproblemen heeft
- aliskiren.
Uw arts zal mogelijk uw nierfunctie, bloeddruk en het aantal elektrolyten (bv. kalium) in uw bloed
controleren. Zie ook de informatie in rubriek ‘Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?’
als u digoxine gebruikt.
Vertel het uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Het gebruik van
MicardisPlus wordt niet aanbevolen tijdens het begin van de zwangerschap en MicardisPlus dient niet
te worden gebruikt als u langer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten
voor uw baby kan hebben bij gebruik vanaf die periode (zie de rubriek over zwangerschap).
Behandeling met hydrochloorthiazide kan een verstoring in de elektrolytenbalans in uw lichaam
veroorzaken. Typische verschijnselen van een verstoring van de vocht- of elektrolytenbalans zijn
droge mond, zwakte, apathie, sufheid, rusteloosheid, spierpijn of -krampen, misselijkheid (gevoel van
63
ziek zijn), braken, vermoeide spieren en een abnormaal snelle hartslag (sneller dan 100 slagen per
minuut). Als u last heeft van één van deze verschijnselen moet u dit aan uw arts vertellen.
U moet het ook aan uw arts vertellen als uw huid gevoeliger is geworden voor de zon, waarbij
verbrandingsverschijnselen (zoals roodheid, jeuken, opzwellen, blaren) sneller optreden dan normaal.
In het geval van een operatie of narcose, dient u uw arts te vertellen dat u MicardisPlus gebruikt.
MicardisPlus kan minder effectief zijn in het verlagen van de bloeddruk bij negroïde patiënten.
Kinderen en jongeren tot 18 jaar
Het gebruik van MicardisPlus door kinderen en jongeren tot 18 jaar wordt niet aangeraden.
Gebruikt u nog andere geneesmiddelen?
Gebruikt u naast MicardisPlus nog andere geneesmiddelen, heeft u dat kort geleden gedaan of bestaat
de mogelijkheid dat u binnenkort andere geneesmiddelen gaat gebruiken? Vertel dat dan uw arts of
apotheker. Uw arts kan de dosering van deze andere geneesmiddelen wijzigen of andere
voorzorgsmaatregelen nemen. In sommige gevallen zult u moeten stoppen met het gebruik van één
van deze geneesmiddelen. Dit geldt vooral voor de geneesmiddelen hieronder beschreven als die
tegelijkertijd met MicardisPlus worden gebruikt:
-
-
Lithiumbevattende geneesmiddelen voor de behandeling van enkele soorten depressies.
Geneesmiddelen geassocieerd met een lage kaliumspiegel in het bloed (hypokaliëmie) zoals
andere diuretica (‘plaspillen’), laxantia (bv. castorolie), corticosteroïden (bv. prednison),
ACTH (een hormoon), amfotericine (een antischimmelmiddel), carbenoxolon (voor de
behandeling van mondzweren), natriumpenicilline G (een antibioticum) en salicylzuur en
daarvan afgeleide stoffen.
Geneesmiddelen die de kaliumspiegel in het bloed kunnen verhogen zoals kaliumsparende
diuretica, kaliumsupplementen, zoutvervangers die kalium bevatten, ACE-remmers,
cyclosporine (een immunosuppressief geneesmiddel, d.w.z. een geneesmiddel dat de werking
van het afweersysteem tijdelijk vermindert en zo ongewenste afweerreacties voorkomt) en
andere geneesmiddelen zoals natriumheparine (een antistollingsmiddel).
Geneesmiddelen die beïnvloed worden door wijzigingen van de kaliumspiegel in het bloed
zoals hartmedicatie (digoxine) of geneesmiddelen die uw hartslag reguleren (bv. kinidine,
disopyramide, amiodaron, sotalol), geneesmiddelen voor de behandeling van psychische
aandoeningen (bv. thioridazine, chloorpromazine, levomepromazine) en andere
geneesmiddelen zoals bepaalde antibiotica (bv. sparfloxacine, pentamidine) of bepaalde
geneesmiddelen om allergische reacties te behandelen (bv. terfenadine).
Geneesmiddelen voor de behandeling van diabetes (insulines of orale middelen zoals
metformine).
Cholestyramine en colestipol, geneesmiddelen om vetspiegels in het bloed te verlagen.
Geneesmiddelen om de bloeddruk te verhogen, zoals noradrenaline.
Spierverslappende geneesmiddelen, zoals tubocurarine.
Calciumsupplementen en/of vitamine D-supplementen.
Anti-cholinerge geneesmiddelen (geneesmiddelen die ter behandeling van verschillende
aandoeningen gebruikt worden, zoals maag- en darmkrampen, spasme van de urineblaas,
astma, reisziekte, spierkrampen, ziekte van Parkinson en als een hulpstof bij anesthesie), zoals
atropine en biperiden.
Amantadine (geneesmiddel om de ziekte van Parkinson te behandelen en dat ook gebruikt
wordt om bepaalde ziekten, veroorzaakt door virussen, te behandelen of te voorkomen).
Andere geneesmiddelen gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk, corticosteroïden,
pijnstillers (zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen [NSAID’s]),
geneesmiddelen voor de behandeling van kanker, jicht of artritis.
Als u een ACE-remmer of aliskiren inneemt (zie ook de informatie in de rubrieken ‘Wanneer
mag u dit middel niet gebruiken?’ en ‘Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit
middel?’).
Een middel voor de behandeling van hartfalen (digoxine).
64
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
MicardisPlus kan het bloeddrukverlagende effect vergroten van andere geneesmiddelen voor de
behandeling van hoge bloeddruk of van geneesmiddelen met een bloeddrukverlagend potentieel (bv.
baclofen, amifostine). Bovendien kan een lage bloeddruk verergerd worden door alcohol,
slaapmiddelen, drugs of antidepressiva. U kunt dit opmerken als duizeligheid bij het opstaan.
Raadpleeg uw arts als de dosis van uw andere geneesmiddelen moet worden aangepast tijdens het
gebruik van MicardisPlus.
Het effect van MicardisPlus kan afnemen wanneer u NSAID’s (niet-steroïde anti-inflammatoire
geneesmiddelen, bv. aspirine of ibuprofen) gebruikt.
Waarop moet u letten met eten en alcohol?
U kunt MicardisPlus met en zonder voedsel innemen.
Vermijd gebruik van alcohol totdat u uw arts gesproken heeft. Alcohol kan de bloeddrukverlaging
groter maken en/of het risico dat u duizelig wordt of dat u zich licht in het hoofd voelt verhogen.
Zwangerschap en borstvoeding
Zwangerschap
Neem contact op met uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Gewoonlijk
zal uw arts u adviseren te stoppen met het gebruik van MicardisPlus voordat u zwanger wordt of zodra
u weet dat u zwanger bent en in plaats daarvan een ander geneesmiddel voorschrijven. MicardisPlus
wordt niet aanbevolen voor gebruik tijdens de zwangerschap. MicardisPlus mag niet gebruikt worden
als u meer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten voor uw baby kan
hebben als het na de derde zwangerschapsmaand wordt gebruikt.
Borstvoeding
Neem contact op met uw arts als u borstvoeding geeft of hiermee wilt beginnen. MicardisPlus wordt
niet aanbevolen voor moeders die borstvoeding geven. Uw arts kan een andere behandeling voor u
kiezen als u borstvoeding wilt geven.
Rijvaardigheid en het gebruik van machines
Sommige mensen die MicardisPlus innemen voelen zich duizelig of vermoeid. Als u zich duizelig of
moe voelt, ga dan niet autorijden of machines bedienen.
MicardisPlus bevat natrium
Dit middel bevat minder dan 1 mmol natrium (23 mg) per tablet, dat wil zeggen dat het in wezen
‘natriumvrij’ is.
MicardisPlus bevat melksuiker (lactose)
Indien uw arts u heeft meegedeeld dat u bepaalde suikers niet verdraagt, neem dan contact op met uw
arts voordat u dit middel inneemt.
MicardisPlus bevat sorbitol
Dit middel bevat 169 mg sorbitol per tablet.
3.
Hoe neemt u dit middel in?
Neem dit geneesmiddel altijd in precies zoals uw arts u dat heeft verteld. Twijfelt u over het juiste
gebruik? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
De aanbevolen dosering is één tablet per dag. Probeer uw tablet elke dag op hetzelfde tijdstip in te
nemen. U kunt MicardisPlus met of zonder voedsel innemen. De tabletten moeten met wat water of
een andere alcoholvrije drank worden doorgeslikt. Het is belangrijk dat u MicardisPlus elke dag
inneemt totdat uw arts hier verandering in aanbrengt.
Indien uw lever niet goed werkt, mag de dosis niet hoger zijn dan 40 mg/12,5 mg per dag.
65
Heeft u te veel van dit middel ingenomen?
Als u per ongeluk te veel tabletten heeft ingenomen, kunt u symptomen ervaren zoals lage bloeddruk
en een snelle hartslag. Trage hartslag, duizeligheid, overgeven, verminderde nierfunctie inclusief
nierfalen zijn ook gemeld. Door het hydrochloorthiazide bestanddeel kan er ook een opmerkelijk lage
bloeddruk en een lage kaliumspiegel in het bloed optreden. Dit kan misselijkheid, slaperigheid en
spierkrampen veroorzaken en/of een onregelmatige hartslag samenhangend met het gelijktijdig
gebruik van geneesmiddelen zoals vingerhoedskruid of bepaalde middelen tegen hartritmestoornissen
(antiaritmica). Neem dan onmiddellijk contact op met uw arts, apotheker of de spoedeisende hulp
afdeling van het dichtstbijzijnde ziekenhuis.
Bent u vergeten dit middel in te nemen?
Als u vergeten bent om uw geneesmiddel in te nemen, hoeft u zich geen zorgen te maken. Neem het in
zodra u het zich herinnert en ga dan door zoals tevoren. Wanneer u uw tablet één dag niet heeft
ingenomen, neem dan de normale dosis de volgende dag.
Neem geen
dubbele dosis om een vergeten
dosis in te halen.
Heeft u nog andere vragen over het gebruik van dit geneesmiddel? Neem dan contact op met uw arts
of apotheker.
4.
Mogelijke bijwerkingen
Zoals elk geneesmiddel kan ook dit geneesmiddel bijwerkingen hebben, al krijgt niet iedereen
daarmee te maken.
Sommige bijwerkingen kunnen ernstig zijn en vereisen onmiddellijk medische zorg.
U moet onmiddellijk contact opnemen met uw arts als u één van de volgende verschijnselen ervaart:
Sepsis* (vaak ‘bloedvergiftiging’ genoemd), een ernstige infectie met een ontstekingsreactie in het
gehele lichaam, snelle zwelling van huid en slijmvliezen (angio-oedeem), blaarvorming en schilfering
van de bovenlaag van de huid (toxische epidermale necrolyse); deze bijwerkingen komen zelden voor
(kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers) of de frequentie is niet bekend (toxische
epidermale necrolyse), maar zijn bijzonder ernstig en patiënten moeten stoppen met het gebruik van
dit geneesmiddel en onmiddellijk een arts raadplegen. Als deze verschijnselen niet behandeld worden,
kunnen ze dodelijk zijn. Sepsis is voorgekomen bij het gebruik van alleen telmisartan, maar het kan
niet uitgesloten worden dat het ook kan voorkomen bij het gebruik van MicardisPlus.
Mogelijke bijwerkingen van MicardisPlus
Vaak voorkomende bijwerking (kan voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Duizeligheid.
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Te weinig kalium in het bloed, in ernstige vorm te herkennen aan spierkrampen of spierzwakte en
vermoeidheid (hypokaliëmie), angst, flauwvallen (syncope), het waarnemen van kriebelingen, jeuk of
tintelingen zonder dat daar aanleiding voor is (paresthesie), draaierig voelen (vertigo), versnelde
hartslag (tachycardie), hartritmestoornissen, lage bloeddruk, een plotselinge daling van de bloeddruk
wanneer u opstaat, kortademigheid (dyspnoe), diarree, droge mond, winderigheid, rugpijn,
spierspasmen, spierpijn, erectiele disfunctie (het onvermogen om een erectie te krijgen of te houden),
pijn op de borst, verhoogde urinezuurspiegel.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Ontsteking van de luchtwegen gekenmerkt door hoesten en het opgeven van slijm (bronchitis),
activering of verergering van systemische lupus erythematodes (een ziekte waarbij het afweersysteem
van het lichaam het lichaam zelf aanvalt, wat leidt tot gewrichtspijn, huiduitslag en koorts), keelpijn,
ontstoken bijholtes, (ernstige) neerslachtigheid (depressie), slapeloosheid (insomnia), stoornissen in
66
het zicht, ademhalingsmoeilijkheden, buikpijn, constipatie, gestoorde spijsvertering met als
verschijnselen vol gevoel in de bovenbuik, pijn in de maagstreek, boeren, misselijkheid, braken en
zuurbranden (dyspepsie), misselijk zijn (braken), ontsteking van de maag (gastritis), afwijkende
leverfunctie (patiënten van Japanse afkomst hebben een grotere kans op het krijgen van deze
bijwerking), roodheid van de huid (erytheem), allergische reacties zoals jeuk of huiduitslag, verhoogde
zweetproductie, huiduitslag met hevige jeuk en vorming van bultjes (galbulten of urticaria),
gewrichtspijn (artralgie) en pijn in de ledematen, spierkrampen, griepachtige verschijnselen, pijn, lage
natriumspiegel, verhoogde creatininespiegel, leverenzymen of creatinefosfokinase (CPK) in het bloed.
Bijwerkingen gerapporteerd met een van de individuele componenten kunnen mogelijke bijwerkingen
van MicardisPlus zijn, ook al zijn die niet waargenomen bij klinische studies met dit product.
Telmisartan
Bij patiënten die alleen telmisartan gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen gemeld:
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Bovenste luchtweginfectie (bv. keelpijn, ontstoken bijholtes, verkoudheid), urineweginfectie,
bloedarmoede (anemie), te veel kalium in het bloed soms zich uitend in spierkrampen, diarree,
misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn (hyperkaliëmie), vertraagde hartslag (bradycardie), hoesten,
verminderde werking van de nieren waaronder acuut nierfalen, zwakte.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Bloedafwijking (tekort aan bloedplaatjes) gepaard gaande met blauwe plekken en bloedingsneiging
(trombocytopenie), verhoogd aantal bepaalde witte bloedcellen (eosinofilie), ernstige allergische
reacties (bv. overgevoeligheidsreacties, anafylactische reacties, huiduitslag), een lage
bloedglucosespiegel (bij diabetische patiënten), slaperigheid, maagklachten, eczeem (een
huidaandoening), meestal bij ouderen voorkomende aantasting van de gewrichten zonder dat er sprake
is van een ontsteking (artrose), peesontsteking, verlaagd hemoglobine (een eiwit in het bloed).
Zeer zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de
10.000 gebruikers)
Progressieve littekenvorming in het longweefsel (interstitiële longziekte)**
* Het kan zijn dat dit op toeval berust of dat het komt door een tot nu toe onbekend mechanisme.
** Progressieve littekenvorming in het longweefsel is gemeld tijdens het gebruik van telmisartan. Het
is echter niet bekend of telmisartan dit heeft veroorzaakt.
Hydrochloorthiazide
Bij patiënten die alleen hydrochloorthiazide gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen
gemeld:
Vaak voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Gevoel van ziek zijn (misselijkheid), lage magnesiumwaarden in het bloed.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Afname in het aantal bloedplaatjes waardoor er een groter risico is op bloeding of blauwe plekken
(kleine purperrode markeringen op de huid of ander weefsel die worden veroorzaakt door een
bloeding), hoge calciumwaarden in het bloed, hoofdpijn.
Zeer zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de
10.000 gebruikers)
Verhoogde pH (verstoord zuur-base-evenwicht) vanwege lage chloridewaarden in het bloed.
Niet bekend (frequentie kan niet vastgesteld worden met de beschikbare gegevens)
Ontsteking van de speekselklieren, huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker), afname in het
aantal (of zelfs geen) bloedcellen inclusief een verlaagd aantal rode bloedcellen (anemie) en witte
67
bloedcellen (eosinofilie), ernstige allergische reacties (bv. overgevoeligheidsreacties, anafylactische
reacties), verminderde of verlies van eetlust, rusteloosheid, licht gevoel in het hoofd, wazig of gelig
zien, afname van het zien en pijn in de ogen (mogelijke symptomen van vochtophoping in de
vasculaire laag van het oog (choroïdale effusie) of acute bijziendheid of van acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom), ontsteking van de bloedvaten (necrotiserende vasculitis), ontsteking van de
alvleesklier gepaard gaande met heftige pijn in de bovenbuik uitstralend naar de rug en misselijkheid
en braken (pancreatitis), maagklachten, geel worden van de huid of ogen (geelzucht), lupusachtig
syndroom (een aandoening die lijkt op een ziekte, die systemische lupus erythematodes wordt
genoemd, waarbij het afweersysteem van het lichaam het lichaam zelf aanvalt), huidaandoeningen
zoals ontstoken bloedvaten in de huid, overgevoeligheid voor licht of zonlicht (fotosensibiliteit),
uitslag, roodheid van de huid, blaarvorming op de lippen, ogen of in de mond, schilferende huid,
koorts (mogelijke tekenen van erythema multiforme), zwakte, ontsteking van de nieren gepaard
gaande met bloed in de urine, koorts en pijn in de flanken (nefritis) of verminderde werking van de
nieren, glucose in de urine (glucosurie), koorts, verstoorde balans van bloedmineralen, hoge
cholesterolspiegel in het bloed, verlaagd bloedvolume, verhoogde glucosespiegels in het bloed,
problemen bij de regulering van het glucosegehalte in het bloed/de urine bij patiënten die suikerziekte
hebben (diabetes mellitus), vet in het bloed.
Het melden van bijwerkingen
Krijgt u last van bijwerkingen, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Dit geldt ook voor
mogelijke bijwerkingen die niet in deze bijsluiter staan. U kunt bijwerkingen ook rechtstreeks melden
via het nationale meldsysteem zoals vermeld in
aanhangsel V.
Door bijwerkingen te melden, kunt u
ons helpen meer informatie te verkrijgen over de veiligheid van dit geneesmiddel.
5.
Hoe bewaart u dit middel?
Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
Gebruik dit geneesmiddel niet meer na de uiterste houdbaarheidsdatum. Die vindt u op de doos na
‘EXP’. Daar staat een maand en een jaar. De laatste dag van die maand is de uiterste
houdbaarheidsdatum.
Voor dit geneesmiddel is geen speciale opslagtemperatuur nodig. Bewaren in de oorspronkelijke
verpakking ter bescherming tegen vocht. Haal alleen vlak voor inname de MicardisPlus tablet uit de
blisterverpakking.
Af en toe komt de buitenste laag van de blisterverpakking los van de binnenlaag tussen de
blisterholtes. U hoeft geen actie te ondernemen indien dit zich voordoet.
Spoel geneesmiddelen niet door de gootsteen of de WC en gooi ze niet in de vuilnisbak. Vraag uw
apotheker wat u met geneesmiddelen moet doen die u niet meer gebruikt. Als u geneesmiddelen op de
juiste manier afvoert, worden ze op een verantwoorde manier vernietigd en komen ze niet in het
milieu terecht.
6.
Inhoud van de verpakking en overige informatie
Welke stoffen zitten er in dit middel?
De werkzame stoffen in dit middel zijn telmisartan en hydrochloorthiazide.
Eén tablet bevat 40 mg telmisartan en 12,5 mg hydrochloorthiazide.
De andere stoffen in dit middel zijn lactosemonohydraat, magnesiumstearaat, maïszetmeel,
meglumine, microkristallijne cellulose, povidon K25, ijzeroxide rood (E172),
natriumhydroxide, natriumzetmeelglycolaat (type A) en sorbitol (E420).
68
Hoe ziet MicardisPlus eruit en hoeveel zit er in een verpakking?
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten zijn rood met witte, langwerpige tabletten met twee lagen, met
daarop het bedrijfslogo en de inscriptie ‘H4’.
MicardisPlus is verkrijgbaar in blisterverpakkingen van 14, 28, 56, 84 of 98 tabletten of
eenheidsblisterverpakkingen met 28 x 1, 30 x 1 of 90 x 1 tablet.
Het kan voorkomen dat niet alle verpakkingsgroottes verkrijgbaar zijn in uw land.
Houder van de vergunning voor het in de
handel brengen
Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
Fabrikant
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Binger Strasse 173
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
en
Boehringer Ingelheim Hellas Single Member
S.A.
5th km Paiania – Markopoulo
Koropi Attiki, 19441
Griekenland
en
Rottendorf Pharma GmbH
Ostenfelder Straße 51 - 61
59320 Ennigerloh
Duitsland
69
Neem voor alle informatie over dit geneesmiddel contact op met de lokale vertegenwoordiger van de
houder van de vergunning voor het in de handel brengen:
België/Belgique/Belgien
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
България
Бьори½гер И½гелхайм РЦВ ГмбХ и Ко. КГ -
кло½ България
Тел: +359 2 958 79 98
Česká republika
Boehringer Ingelheim spol. s r.o.
Tel: +420 234 655 111
Danmark
Boehringer Ingelheim Danmark A/S
Tlf: +45 39 15 88 88
Deutschland
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Tel: +49 (0) 800 / 77 90 900
Eesti
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Eesti Filiaal
Tel: +372 612 8000
Ελλάδα
Boehringer Ingelheim Ελλάς Μο½οπρόσωπη Α.Ε.
Tηλ: +30 2 10 89 06 300
España
Boehringer Ingelheim España, S.A.
Tel: +34 93 404 51 00
France
Boehringer Ingelheim France S.A.S.
Tél: +33 3 26 50 45 33
Hrvatska
Boehringer Ingelheim Zagreb d.o.o.
Tel: +385 1 2444 600
Ireland
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tel: +353 1 295 9620
Lietuva
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Lietuvos filialas
Tel.: +370 5 2595942
Luxembourg/Luxemburg
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
Magyarország
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Magyarországi Fióktelepe
Tel.: +36 1 299 8900
Malta
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tel: +353 1 295 9620
Nederland
Boehringer Ingelheim b.v.
Tel: +31 (0) 800 22 55 889
Norge
Boehringer Ingelheim Norway KS
Tlf: +47 66 76 13 00
Österreich
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +43 1 80 105-7870
Polska
Boehringer Ingelheim Sp.zo.o.
Tel.: +48 22 699 0 699
Portugal
Boehringer Ingelheim Portugal, Lda.
Tel: +351 21 313 53 00
România
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Viena - Sucursala Bucuresti
Tel: +40 21 3022800
Slovenija
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Podružnica Ljubljana
Tel: +386 1 586 40 00
70
Ísland
Vistor hf.
Sími/Tel: +354 535 7000
Italia
Boehringer Ingelheim Italia S.p.A.
Tel: +39 02 5355 1
Κύπρος
Boehringer Ingelheim Ελλάς Μο½οπρόσωπη Α.Ε.
Tηλ: +30 2 10 89 06 300
Latvija
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Latvijas filiāle
Tel: +371 67 240 011
Slovenská republika
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
organizačná zložka
Tel: +421 2 5810 1211
Suomi/Finland
Boehringer Ingelheim Finland Ky
Puh/Tel: +358 10 3102 800
Sverige
Boehringer Ingelheim AB
Tel: +46 8 721 21 00
United Kingdom (Northern Ireland)
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tel: +353 1 295 9620
Deze bijsluiter is voor het laatst goedgekeurd in {MM/JJJJ}
Andere informatiebronnen
Meer informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees
Geneesmiddelenbureau:
http://www.ema.europa.eu.
71
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat belangrijke
informatie in voor u.
-
Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later weer nodig.
-
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
-
Geef dit geneesmiddel niet door aan anderen, want het is alleen aan u voorgeschreven. Het kan
schadelijk zijn voor anderen, ook al hebben zij dezelfde klachten als u.
-
Krijgt u last van een van de bijwerkingen die in rubriek 4 staan? Of krijgt u een bijwerking die
niet in deze bijsluiter staat? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
Inhoud van deze bijsluiter
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
Hoe neemt u dit middel in?
Mogelijke bijwerkingen
Hoe bewaart u dit middel?
Inhoud van de verpakking en overige informatie
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
MicardisPlus is een combinatie van twee werkzame stoffen, telmisartan en hydrochloorthiazide in één
tablet. Beide stoffen helpen bij het onder controle houden van hoge bloeddruk.
-
Telmisartan behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als angiotensine II-
antagonisten. Angiotensine II is een verbinding die in het lichaam voorkomt; het vernauwt de
bloedvaten, waardoor uw bloeddruk stijgt. Telmisartan blokkeert dit effect van angiotensine
II, waardoor de bloedvaten verwijden en uw bloeddruk wordt verlaagd.
Hydrochloorthiazide behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als
thiazidediuretica; het verhoogt de urineproductie, waardoor uw bloeddruk wordt verlaagd.
-
Hoge bloeddruk kan, als deze niet behandeld wordt, schade toebrengen aan bloedvaten in
verschillende organen wat soms kan leiden tot hartaanvallen, hart- of nierfalen, een beroerte of
blindheid. Gewoonlijk zijn er geen symptomen van hoge bloeddruk voordat dergelijke schade
optreedt. Dus is het belangrijk de bloeddruk regelmatig te meten om te controleren of deze nog binnen
de normale waarden ligt.
MicardisPlus wordt gebruikt
voor de behandeling van hoge bloeddruk (essentiële hypertensie) bij
volwassenen van wie de bloeddruk niet voldoende wordt beheerst wanneer alleen telmisartan wordt
gebruikt.
2.
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?
U bent allergisch voor een van de stoffen in dit geneesmiddel. Deze stoffen kunt u vinden in
rubriek 6.
U bent allergisch (overgevoelig) voor hydrochloorthiazide of voor andere sulfonamide-afgeleide
middelen.
U bent langer dan 3 maanden zwanger; het is ook beter om het gebruik van MicardisPlus te
vermijden in het begin van de zwangerschap (zie de rubriek over zwangerschap).
72
U heeft last van ernstige leveraandoeningen zoals cholestase of een galwegobstructie (een
probleem met de afvoer van gal uit de lever en galblaas) of een andere ernstige leveraandoening.
U heeft een ernstige nieraandoening.
Uw arts heeft vastgesteld dat u een lage kaliumspiegel of een hoge calciumspiegel in uw bloed
heeft, die niet verbetert na een behandeling.
U heeft diabetes of een nierfunctiestoornis en u wordt behandeld met een bloeddrukverlagend
geneesmiddel dat aliskiren bevat.
Als één van de bovenstaande gevallen voor u van toepassing is, raadpleeg dan uw arts of apotheker
voordat u MicardisPlus inneemt.
Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit middel?
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt wanneer u één of meer van de volgende
aandoeningen of ziektes heeft of heeft gehad:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
lage bloeddruk (hypotensie), treedt vaak op als gevolg van uitdroging (overmatig verlies van
lichaamsvocht) of een zouttekort vanwege diuretische therapie (‘plaspillen’), een zoutarm
dieet, diarree, overgeven of hemodialyse
een nierziekte of een niertransplantatie
renale arteriestenose (vernauwing van de bloedvaten naar één of beide nieren)
leveraandoening
hartafwijking
diabetes
jicht
toegenomen aldosteronspiegel (het vasthouden van water en zouten in het lichaam met
tegelijkertijd een verstoorde balans van bloedmineralen)
systemische lupus erythematodes (ook wel ‘lupus’ of ‘SLE’ genoemd), een ziekte waarbij het
eigen immuunsysteem het lichaam aanvalt
de werkzame stof hydrochloorthiazide kan een ongebruikelijke reactie veroorzaken,
resulterend in een afname van het zien en pijn in de ogen. Dit kunnen symptomen zijn van
vochtophoping in de vasculaire laag van het oog (choroïdale effusie) of een verhoogde druk in
uw ogen en dit kan optreden enkele uren tot weken na het innemen van MicardisPlus. Het kan
leiden tot een permanente afname van het zien als het niet behandeld wordt
als u huidkanker heeft gehad of als u tijdens de behandeling een verdachte huidafwijking
krijgt. Behandeling met hydrochloorthiazide, vooral langdurig gebruik met hoge doses, kan
het risico op sommige soorten huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker) vergroten.
Bescherm uw huid tegen blootstelling aan de zon en uv-stralen terwijl u MicardisPlus
inneemt.
-
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt:
als u een van de volgende geneesmiddelen voor de behandeling van hoge bloeddruk inneemt:
- een ACE-remmer (bv. enalapril, lisinopril, ramipril), in het bijzonder als u diabetes-
gerelateerde nierproblemen heeft
- aliskiren.
Uw arts zal mogelijk uw nierfunctie, bloeddruk en het aantal elektrolyten (bv. kalium) in uw bloed
controleren. Zie ook de informatie in rubriek ‘Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?’
als u digoxine gebruikt.
Vertel het uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Het gebruik van
MicardisPlus wordt niet aanbevolen tijdens het begin van de zwangerschap en MicardisPlus dient niet
te worden gebruikt als u langer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten
voor uw baby kan hebben bij gebruik vanaf die periode (zie de rubriek over zwangerschap).
Behandeling met hydrochloorthiazide kan een verstoring in de elektrolytenbalans in uw lichaam
veroorzaken. Typische verschijnselen van een verstoring van de vocht- of elektrolytenbalans zijn
droge mond, zwakte, apathie, sufheid, rusteloosheid, spierpijn of -krampen, misselijkheid (gevoel van
73
ziek zijn), braken, vermoeide spieren en een abnormaal snelle hartslag (sneller dan 100 slagen per
minuut). Als u last heeft van één van deze verschijnselen moet u dit aan uw arts vertellen.
U moet het ook aan uw arts vertellen als uw huid gevoeliger is geworden voor de zon, waarbij
verbrandingsverschijnselen (zoals roodheid, jeuken, opzwellen, blaren) sneller optreden dan normaal.
In het geval van een operatie of narcose, dient u uw arts te vertellen dat u MicardisPlus gebruikt.
MicardisPlus kan minder effectief zijn in het verlagen van de bloeddruk bij negroïde patiënten.
Kinderen en jongeren tot 18 jaar
Het gebruik van MicardisPlus door kinderen en jongeren tot 18 jaar wordt niet aangeraden.
Gebruikt u nog andere geneesmiddelen?
Gebruikt u naast MicardisPlus nog andere geneesmiddelen, heeft u dat kort geleden gedaan of bestaat
de mogelijkheid dat u binnenkort andere geneesmiddelen gaat gebruiken? Vertel dat dan uw arts of
apotheker. Uw arts kan de dosering van deze andere geneesmiddelen wijzigen of andere
voorzorgsmaatregelen nemen. In sommige gevallen zult u moeten stoppen met het gebruik van één
van deze geneesmiddelen. Dit geldt vooral voor de geneesmiddelen hieronder beschreven als die
tegelijkertijd met MicardisPlus worden gebruikt:
-
-
Lithiumbevattende geneesmiddelen voor de behandeling van enkele soorten depressies.
Geneesmiddelen geassocieerd met een lage kaliumspiegel in het bloed (hypokaliëmie) zoals
andere diuretica (‘plaspillen’), laxantia (bv. castorolie), corticosteroïden (bv. prednison),
ACTH (een hormoon), amfotericine (een antischimmelmiddel), carbenoxolon (voor de
behandeling van mondzweren), natriumpenicilline G (een antibioticum) en salicylzuur en
daarvan afgeleide stoffen.
Geneesmiddelen die de kaliumspiegel in het bloed kunnen verhogen zoals kaliumsparende
diuretica, kaliumsupplementen, zoutvervangers die kalium bevatten, ACE-remmers,
cyclosporine (een immunosuppressief geneesmiddel, d.w.z. een geneesmiddel dat de werking
van het afweersysteem tijdelijk vermindert en zo ongewenste afweerreacties voorkomt) en
andere geneesmiddelen zoals natriumheparine (een antistollingsmiddel).
Geneesmiddelen die beïnvloed worden door wijzigingen van de kaliumspiegel in het bloed
zoals hartmedicatie (digoxine) of geneesmiddelen die uw hartslag reguleren (bv. kinidine,
disopyramide, amiodaron, sotalol), geneesmiddelen voor de behandeling van psychische
aandoeningen (bv. thioridazine, chloorpromazine, levomepromazine) en andere
geneesmiddelen zoals bepaalde antibiotica (bv. sparfloxacine, pentamidine) of bepaalde
geneesmiddelen om allergische reacties te behandelen (bv. terfenadine).
Geneesmiddelen voor de behandeling van diabetes (insulines of orale middelen zoals
metformine).
Cholestyramine en colestipol, geneesmiddelen om vetspiegels in het bloed te verlagen.
Geneesmiddelen om de bloeddruk te verhogen, zoals noradrenaline.
Spierverslappende geneesmiddelen, zoals tubocurarine.
Calciumsupplementen en/of vitamine D-supplementen.
Anti-cholinerge geneesmiddelen (geneesmiddelen die ter behandeling van verschillende
aandoeningen gebruikt worden, zoals maag- en darmkrampen, spasme van de urineblaas,
astma, reisziekte, spierkrampen, ziekte van Parkinson en als een hulpstof bij anesthesie), zoals
atropine en biperiden.
Amantadine (geneesmiddel om de ziekte van Parkinson te behandelen en dat ook gebruikt
wordt om bepaalde ziekten, veroorzaakt door virussen, te behandelen of te voorkomen).
Andere geneesmiddelen gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk, corticosteroïden,
pijnstillers (zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen [NSAID’s]),
geneesmiddelen voor de behandeling van kanker, jicht of artritis.
Als u een ACE-remmer of aliskiren inneemt (zie ook de informatie in de rubrieken ‘Wanneer
mag u dit middel niet gebruiken?’ en ‘Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit
middel?’).
Een middel voor de behandeling van hartfalen (digoxine).
74
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
MicardisPlus kan het bloeddrukverlagende effect vergroten van andere geneesmiddelen voor de
behandeling van hoge bloeddruk of van geneesmiddelen met een bloeddrukverlagend potentieel (bv.
baclofen, amifostine). Bovendien kan een lage bloeddruk verergerd worden door alcohol,
slaapmiddelen, drugs of antidepressiva. U kunt dit opmerken als duizeligheid bij het opstaan.
Raadpleeg uw arts als de dosis van uw andere geneesmiddelen moet worden aangepast tijdens het
gebruik van MicardisPlus.
Het effect van MicardisPlus kan afnemen wanneer u NSAID’s (niet-steroïde anti-inflammatoire
geneesmiddelen, bv. aspirine of ibuprofen) gebruikt.
Waarop moet u letten met eten en alcohol?
U kunt MicardisPlus met en zonder voedsel innemen.
Vermijd gebruik van alcohol totdat u uw arts gesproken heeft. Alcohol kan de bloeddrukverlaging
groter maken en/of het risico dat u duizelig wordt of dat u zich licht in het hoofd voelt verhogen.
Zwangerschap en borstvoeding
Zwangerschap
Neem contact op met uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Gewoonlijk
zal uw arts u adviseren te stoppen met het gebruik van MicardisPlus voordat u zwanger wordt of zodra
u weet dat u zwanger bent en in plaats daarvan een ander geneesmiddel voorschrijven. MicardisPlus
wordt niet aanbevolen voor gebruik tijdens de zwangerschap. MicardisPlus mag niet gebruikt worden
als u meer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten voor uw baby kan
hebben als het na de derde zwangerschapsmaand wordt gebruikt.
Borstvoeding
Neem contact op met uw arts als u borstvoeding geeft of hiermee wilt beginnen. MicardisPlus wordt
niet aanbevolen voor moeders die borstvoeding geven. Uw arts kan een andere behandeling voor u
kiezen als u borstvoeding wilt geven.
Rijvaardigheid en het gebruik van machines
Sommige mensen die MicardisPlus innemen voelen zich duizelig of vermoeid. Als u zich duizelig of
moe voelt, ga dan niet autorijden of machines bedienen.
MicardisPlus bevat natrium
Dit middel bevat minder dan 1 mmol natrium (23 mg) per tablet, dat wil zeggen dat het in wezen
‘natriumvrij’ is.
MicardisPlus bevat melksuiker (lactose)
Indien uw arts u heeft meegedeeld dat u bepaalde suikers niet verdraagt, neem dan contact op met uw
arts voordat u dit middel inneemt.
MicardisPlus bevat sorbitol
Dit middel bevat 338 mg sorbitol per tablet. Sorbitol is een bron van fructose. Als uw arts u heeft
meegedeeld dat u bepaalde suikers niet verdraagt of als bij u erfelijke fructose-intolerantie is
vastgesteld (een zeldzame erfelijke aandoening waarbij een persoon fructose niet kan afbreken), neem
dan contact op met uw arts voordat u dit middel toegediend krijgt.
3.
Hoe neemt u dit middel in?
Neem dit geneesmiddel altijd in precies zoals uw arts u dat heeft verteld. Twijfelt u over het juiste
gebruik? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
De aanbevolen dosering is één tablet per dag.
Probeer uw tablet elke dag op hetzelfde tijdstip in te nemen. U kunt MicardisPlus met of zonder
voedsel innemen. De tabletten moeten met wat water of een andere alcoholvrije drank worden
75
doorgeslikt. Het is belangrijk dat u MicardisPlus elke dag inneemt totdat uw arts hier verandering in
aanbrengt.
Indien uw lever niet goed werkt mag de dosis niet hoger zijn dan 40 mg/12,5 mg per dag.
Heeft u te veel van dit middel ingenomen?
Als u per ongeluk te veel tabletten heeft ingenomen, kunt u symptomen ervaren zoals lage bloeddruk
en een snelle hartslag. Trage hartslag, duizeligheid, overgeven, verminderde nierfunctie inclusief
nierfalen zijn ook gemeld. Door het hydrochloorthiazide bestanddeel kan er ook een opmerkelijk lage
bloeddruk en een lage kaliumspiegel in het bloed optreden. Dit kan misselijkheid, slaperigheid en
spierkrampen veroorzaken en/of een onregelmatige hartslag samenhangend met het gelijktijdig
gebruik van geneesmiddelen zoals vingerhoedskruid of bepaalde middelen tegen hartritmestoornissen
(antiaritmica). Neem dan onmiddellijk contact op met uw arts, apotheker of de spoedeisende hulp
afdeling van het dichtstbijzijnde ziekenhuis.
Bent u vergeten dit middel in te nemen?
Als u vergeten bent om uw geneesmiddel in te nemen, hoeft u zich geen zorgen te maken. Neem het in
zodra u het zich herinnert en ga dan door zoals tevoren. Wanneer u uw tablet één dag niet heeft
ingenomen, neem dan de normale dosis de volgende dag.
Neem geen
dubbele dosis om een vergeten
dosis in te halen.
Heeft u nog andere vragen over het gebruik van dit geneesmiddel? Neem dan contact op met uw arts
of apotheker.
4.
Mogelijke bijwerkingen
Zoals elk geneesmiddel kan ook dit geneesmiddel bijwerkingen hebben, al krijgt niet iedereen
daarmee te maken.
Sommige bijwerkingen kunnen ernstig zijn en vereisen onmiddellijk medische zorg.
U moet onmiddellijk contact opnemen met uw arts als u één van de volgende verschijnselen ervaart:
Sepsis* (vaak ‘bloedvergiftiging’ genoemd), een ernstige infectie met een ontstekingsreactie in het
gehele lichaam, snelle zwelling van huid en slijmvliezen (angio-oedeem), blaarvorming en schilfering
van de bovenlaag van de huid (toxische epidermale necrolyse); deze bijwerkingen komen zelden voor
(kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers) of de frequentie is niet bekend (toxische
epidermale necrolyse), maar zijn bijzonder ernstig en patiënten moeten stoppen met het gebruik van
dit geneesmiddel en onmiddellijk een arts raadplegen. Als deze verschijnselen niet behandeld worden
kunnen ze dodelijk zijn. Sepsis is voorgekomen bij het gebruik van alleen telmisartan, maar het kan
niet uitgesloten worden dat het ook kan voorkomen bij het gebruik van MicardisPlus.
Mogelijke bijwerkingen van MicardisPlus
Vaak voorkomende bijwerking (kan voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Duizeligheid.
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Te weinig kalium in het bloed, in ernstige vorm te herkennen aan spierkrampen of spierzwakte en
vermoeidheid (hypokaliëmie), angst, flauwvallen (syncope), het waarnemen van kriebelingen, jeuk of
tintelingen zonder dat daar aanleiding voor is (paresthesie), draaierig voelen (vertigo), versnelde
hartslag (tachycardie), hartritmestoornissen, lage bloeddruk, een plotselinge daling van de bloeddruk
wanneer u opstaat, kortademigheid (dyspnoe), diarree, droge mond, winderigheid, rugpijn,
spierspasmen, spierpijn, erectiele disfunctie (het onvermogen om een erectie te krijgen of te houden),
pijn op de borst, verhoogde urinezuurspiegel.
76
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Ontsteking van de luchtwegen gekenmerkt door hoesten en het opgeven van slijm (bronchitis),
activering of verergering van systemische lupus erythematodes (een ziekte waarbij het afweersysteem
van het lichaam het lichaam zelf aanvalt, wat leidt tot gewrichtspijn, huiduitslag en koorts), keelpijn,
ontstoken bijholtes, (ernstige) neerslachtigheid (depressie), slapeloosheid (insomnia), stoornissen in
het zicht, ademhalingsmoeilijkheden, buikpijn, constipatie, gestoorde spijsvertering met als
verschijnselen vol gevoel in de bovenbuik, pijn in de maagstreek, boeren, misselijkheid, braken en
zuurbranden (dyspepsie), misselijk zijn (braken), ontsteking van de maag (gastritis), afwijkende
leverfunctie (patiënten van Japanse afkomst hebben een grotere kans op het krijgen van deze
bijwerking), roodheid van de huid (erytheem), allergische reacties zoals jeuk of huiduitslag, verhoogde
zweetproductie, huiduitslag met hevige jeuk en vorming van bultjes (galbulten of urticaria),
gewrichtspijn (artralgie) en pijn in de ledematen, spierkrampen, griepachtige verschijnselen, pijn, lage
natriumspiegel, verhoogde creatininespiegel, leverenzymen of creatinefosfokinase (CPK) in het bloed.
Bijwerkingen gerapporteerd met een van de individuele componenten kunnen mogelijke bijwerkingen
van MicardisPlus zijn, ook al zijn die niet waargenomen bij klinische studies met dit product.
Telmisartan
Bij patiënten die alleen telmisartan gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen gemeld:
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Bovenste luchtweginfectie (bv. keelpijn, ontstoken bijholtes, verkoudheid), urineweginfectie,
bloedarmoede (anemie), te veel kalium in het bloed soms zich uitend in spierkrampen, diarree,
misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn (hyperkaliëmie), vertraagde hartslag (bradycardie), hoesten,
verminderde werking van de nieren waaronder acuut nierfalen, zwakte.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Bloedafwijking (tekort aan bloedplaatjes) gepaard gaande met blauwe plekken en bloedingsneiging
(trombocytopenie), verhoogd aantal bepaalde witte bloedcellen (eosinofilie), ernstige allergische
reacties (bv. overgevoeligheidsreacties, anafylactische reacties, huiduitslag), een lage
bloedglucosespiegel (bij diabetische patiënten), slaperigheid, maagklachten, eczeem (een
huidaandoening), meestal bij ouderen voorkomende aantasting van de gewrichten zonder dat er sprake
is van een ontsteking (artrose), peesontsteking, verlaagd hemoglobine (een eiwit in het bloed).
Zeer zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de
10.000 gebruikers)
Progressieve littekenvorming in het longweefsel (interstitiële longziekte)**
* Het kan zijn dat dit op toeval berust of dat het komt door een tot nu toe onbekend mechanisme.
** Progressieve littekenvorming in het longweefsel is gemeld tijdens het gebruik van telmisartan. Het
is echter niet bekend of telmisartan dit heeft veroorzaakt.
Hydrochloorthiazide:
Bij patiënten die alleen hydrochloorthiazide gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen
gemeld:
Vaak voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Gevoel van ziek zijn (misselijkheid), lage magnesiumwaarden in het bloed.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Afname in het aantal bloedplaatjes waardoor er een groter risico is op bloeding of blauwe plekken
(kleine purperrode markeringen op de huid of ander weefsel die worden veroorzaakt door een
bloeding), hoge calciumwaarden in het bloed, hoofdpijn.
77
Zeer zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de
10.000 gebruikers)
Verhoogde pH (verstoord zuur-base-evenwicht) vanwege lage chloridewaarden in het bloed.
Niet bekend (frequentie kan niet vastgesteld worden met de beschikbare gegevens)
Ontsteking van de speekselklieren, huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker), afname in het
aantal (of zelfs geen) bloedcellen inclusief een verlaagd aantal rode bloedcellen (anemie) en witte
bloedcellen (eosinofilie), ernstige allergische reacties (bv. overgevoeligheidsreacties, anafylactische
reacties), verminderde of verlies van eetlust, rusteloosheid, licht gevoel in het hoofd, wazig of gelig
zien, afname van het zien en pijn in de ogen (mogelijke symptomen van vochtophoping in de
vasculaire laag van het oog (choroïdale effusie) of acute bijziendheid of van acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom), ontsteking van de bloedvaten (necrotiserende vasculitis), ontsteking van de
alvleesklier gepaard gaande met heftige pijn in de bovenbuik uitstralend naar de rug en misselijkheid
en braken (pancreatitis), maagklachten, geel worden van de huid of ogen (geelzucht), lupusachtig
syndroom (een aandoening die lijkt op een ziekte, die systemische lupus erythematodes wordt
genoemd, waarbij het afweersysteem van het lichaam het lichaam zelf aanvalt), huidaandoeningen
zoals ontstoken bloedvaten in de huid, overgevoeligheid voor licht of zonlicht (fotosensibiliteit),
uitslag, roodheid van de huid, blaarvorming op de lippen, ogen of in de mond, schilferende huid,
koorts (mogelijke tekenen van erythema multiforme), zwakte, ontsteking van de nieren gepaard
gaande met bloed in de urine, koorts en pijn in de flanken (nefritis) of verminderde werking van de
nieren, glucose in de urine (glucosurie), koorts, verstoorde balans van bloedmineralen, hoge
cholesterolspiegel in het bloed, verlaagd bloedvolume, verhoogde glucosespiegels in het bloed,
problemen bij de regulering van het glucosegehalte in het bloed/de urine bij patiënten die suikerziekte
hebben (diabetes mellitus), vet in het bloed.
Het melden van bijwerkingen
Krijgt u last van bijwerkingen, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Dit geldt ook voor
mogelijke bijwerkingen die niet in deze bijsluiter staan. U kunt bijwerkingen ook rechtstreeks melden
via het nationale meldsysteem zoals vermeld in
aanhangsel V.
Door bijwerkingen te melden, kunt u
ons helpen meer informatie te verkrijgen over de veiligheid van dit geneesmiddel.
5.
Hoe bewaart u dit middel?
Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
Gebruik dit geneesmiddel niet meer na de uiterste houdbaarheidsdatum. Die vindt u op de doos na
‘EXP’. Daar staat een maand en een jaar. De laatste dag van die maand is de uiterste
houdbaarheidsdatum.
Voor dit geneesmiddel is geen speciale opslagtemperatuur nodig. Bewaren in de oorspronkelijke
verpakking ter bescherming tegen vocht. Haal alleen vlak voor inname de MicardisPlus tablet uit de
blisterverpakking.
Af en toe komt de buitenste laag van de blisterverpakking los van de binnenlaag tussen de
blisterholtes. U hoeft geen actie te ondernemen indien dit zich voordoet.
Spoel geneesmiddelen niet door de gootsteen of de WC en gooi ze niet in de vuilnisbak. Vraag uw
apotheker wat u met geneesmiddelen moet doen die u niet meer gebruikt. Als u geneesmiddelen op de
juiste manier afvoert, worden ze op een verantwoorde manier vernietigd en komen ze niet in het
milieu terecht.
6.
Inhoud van de verpakking en overige informatie
Welke stoffen zitten er in dit middel?
De werkzame stoffen in dit middel zijn telmisartan en hydrochloorthiazide.
78
Eén tablet bevat 80 mg telmisartan en 12,5 mg hydrochloorthiazide.
De andere stoffen in dit middel zijn lactosemonohydraat, magnesiumstearaat, maïszetmeel,
meglumine, microkristallijne cellulose, povidon K25, ijzeroxide rood (E172),
natriumhydroxide, natriumzetmeelglycolaat (type A) en sorbitol (E420).
Hoe ziet MicardisPlus eruit en hoeveel zit er in een verpakking?
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten zijn rood met witte, langwerpige tabletten met twee lagen, met
daarop het bedrijfslogo en de inscriptie ‘H8’.
MicardisPlus is verkrijgbaar in blisterverpakkingen van 14, 28, 56, 84 of 98 tabletten of
eenheidsblisterverpakkingen met 28 x 1, 30 x 1 of 90 x 1 tablet.
Het kan voorkomen dat niet alle verpakkingsgroottes verkrijgbaar zijn in uw land.
Houder van de vergunning voor het in de
handel brengen
Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
Fabrikant
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Binger Strasse 173
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
en
Boehringer Ingelheim Hellas Single Member
S.A.
5th km Paiania – Markopoulo
Koropi Attiki, 19441
Griekenland
en
Rottendorf Pharma GmbH
Ostenfelder Straße 51 - 61
59320 Ennigerloh
Duitsland
79
Neem voor alle informatie over dit geneesmiddel contact op met de lokale vertegenwoordiger van de
houder van de vergunning voor het in de handel brengen:
België/Belgique/Belgien
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
България
Бьори½гер И½гелхайм РЦВ ГмбХ и Ко. КГ -
кло½ България
Тел: +359 2 958 79 98
Česká republika
Boehringer Ingelheim spol. s r.o.
Tel: +420 234 655 111
Danmark
Boehringer Ingelheim Danmark A/S
Tlf: +45 39 15 88 88
Deutschland
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Tel: +49 (0) 800 / 77 90 900
Eesti
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Eesti Filiaal
Tel: +372 612 8000
Ελλάδα
Boehringer Ingelheim Ελλάς Μο½οπρόσωπη Α.Ε.
Tηλ: +30 2 10 89 06 300
España
Boehringer Ingelheim España, S.A.
Tel: +34 93 404 51 00
France
Boehringer Ingelheim France S.A.S.
Tél: +33 3 26 50 45 33
Hrvatska
Boehringer Ingelheim Zagreb d.o.o.
Tel: +385 1 2444 600
Ireland
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tel: +353 1 295 9620
Lietuva
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Lietuvos filialas
Tel.: +370 5 2595942
Luxembourg/Luxemburg
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
Magyarország
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Magyarországi Fióktelepe
Tel.: +36 1 299 8900
Malta
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tel: +353 1 295 9620
Nederland
Boehringer Ingelheim b.v.
Tel: +31 (0) 800 22 55 889
Norge
Boehringer Ingelheim Norway KS
Tlf: +47 66 76 13 00
Österreich
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +43 1 80 105-7870
Polska
Boehringer Ingelheim Sp.zo.o.
Tel.: +48 22 699 0 699
Portugal
Boehringer Ingelheim Portugal, Lda.
Tel: +351 21 313 53 00
România
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Viena - Sucursala Bucuresti
Tel: +40 21 3022800
Slovenija
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Podružnica Ljubljana
Tel: +386 1 586 40 00
80
Ísland
Vistor hf.
Sími/Tel: +354 535 7000
Italia
Boehringer Ingelheim Italia S.p.A.
Tel: +39 02 5355 1
Κύπρος
Boehringer Ingelheim Ελλάς Μο½οπρόσωπη Α.Ε.
Tηλ: +30 2 10 89 06 300
Latvija
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Latvijas filiāle
Tel: +371 67 240 011
Slovenská republika
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
organizačná zložka
Tel: +421 2 5810 1211
Suomi/Finland
Boehringer Ingelheim Finland Ky
Puh/Tel: +358 10 3102 800
Sverige
Boehringer Ingelheim AB
Tel: +46 8 721 21 00
United Kingdom (Northern Ireland)
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tel: +353 1 295 9620
Deze bijsluiter is voor het laatst goedgekeurd in {MM/JJJJ}
Andere informatiebronnen
Meer informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees
Geneesmiddelenbureau:
http://www.ema.europa.eu.
81
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat belangrijke
informatie in voor u.
-
Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later weer nodig.
-
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
-
Geef dit geneesmiddel niet door aan anderen, want het is alleen aan u voorgeschreven. Het kan
schadelijk zijn voor anderen, ook al hebben zij dezelfde klachten als u.
-
Krijgt u last van een van de bijwerkingen die in rubriek 4 staan? Of krijgt u een bijwerking die
niet in deze bijsluiter staat? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
Inhoud van deze bijsluiter
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
Hoe neemt u dit middel in?
Mogelijke bijwerkingen
Hoe bewaart u dit middel?
Inhoud van de verpakking en overige informatie
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
MicardisPlus is een combinatie van twee werkzame stoffen, telmisartan en hydrochloorthiazide in één
tablet. Beide stoffen helpen bij het onder controle houden van hoge bloeddruk.
-
Telmisartan behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als angiotensine II-
antagonisten. Angiotensine II is een verbinding die in het lichaam voorkomt; het vernauwt de
bloedvaten, waardoor uw bloeddruk stijgt. Telmisartan blokkeert dit effect van angiotensine
II, waardoor de bloedvaten verwijden en uw bloeddruk wordt verlaagd.
Hydrochloorthiazide behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als
thiazidediuretica; het verhoogt de urineproductie, waardoor uw bloeddruk wordt verlaagd.
-
Hoge bloeddruk kan, als deze niet behandeld wordt, schade toebrengen aan bloedvaten in
verschillende organen wat soms kan leiden tot hartaanvallen, hart- of nierfalen, een beroerte of
blindheid. Gewoonlijk zijn er geen symptomen van hoge bloeddruk voordat dergelijke schade
optreedt. Dus is het belangrijk de bloeddruk regelmatig te meten om te controleren of deze nog binnen
de normale waarden ligt.
MicardisPlus wordt gebruikt
voor de behandeling van hoge bloeddruk (essentiële hypertensie) bij
volwassenen van wie de bloeddruk niet voldoende wordt beheerst door MicardisPlus 80/12,5 mg, of
bij patiënten bij wie in het verleden de bloeddruk was gestabiliseerd toen telmisartan en
hydrochloorthiazide gescheiden werden gebruikt.
2.
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?
U bent allergisch voor een van de stoffen in dit geneesmiddel. Deze stoffen kunt u vinden in
rubriek 6.
U bent allergisch (overgevoelig) voor hydrochloorthiazide of voor andere sulfonamide-afgeleide
middelen.
82
U bent langer dan 3 maanden zwanger; het is ook beter om het gebruik van MicardisPlus te
vermijden in het begin van de zwangerschap (zie de rubriek over zwangerschap).
U heeft last van ernstige leveraandoeningen zoals cholestase of een galwegobstructie (een
probleem met de afvoer van gal uit de lever en galblaas) of een andere ernstige leveraandoening.
U heeft een ernstige nieraandoening.
Uw arts heeft vastgesteld dat u een lage kaliumspiegel of een hoge calciumspiegel in uw bloed
heeft, die niet verbetert na een behandeling.
U heeft diabetes of een nierfunctiestoornis en u wordt behandeld met een bloeddrukverlagend
geneesmiddel dat aliskiren bevat.
Als één van de bovenstaande gevallen voor u van toepassing is, raadpleeg dan uw arts of apotheker
voordat u MicardisPlus inneemt.
Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit middel?
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt wanneer u één of meer van de volgende
aandoeningen of ziektes heeft of heeft gehad:
-
lage bloeddruk (hypotensie), treedt vaak op als gevolg van uitdroging (overmatig verlies van
lichaamsvocht) of een zouttekort vanwege diuretische therapie (‘plaspillen’), een zoutarm
dieet, diarree, overgeven of hemodialyse
-
een nierziekte of een niertransplantatie
-
renale arteriestenose (vernauwing van de bloedvaten naar één of beide nieren)
-
leveraandoening
-
hartafwijking
-
diabetes
-
jicht
-
toegenomen aldosteronspiegel (het vasthouden van water en zouten in het lichaam met
tegelijkertijd een verstoorde balans van bloedmineralen)
-
systemische lupus erythematodes (ook wel ‘lupus’ of ‘SLE’ genoemd), een ziekte waarbij het
eigen immuunsysteem het lichaam aanvalt.
-
de werkzame stof hydrochloorthiazide kan een ongebruikelijke reactie veroorzaken,
resulterend in een afname van het zien en pijn in de ogen. Dit kunnen symptomen zijn van
vochtophoping in de vasculaire laag van het oog (choroïdale effusie) of een verhoogde druk in
uw ogen en dit kan optreden enkele uren tot weken na het innemen van MicardisPlus. Het kan
leiden tot een permanente afname van het zien als het niet behandeld wordt
-
als u huidkanker heeft gehad of als u tijdens de behandeling een verdachte huidafwijking
krijgt. Behandeling met hydrochloorthiazide, vooral langdurig gebruik met hoge doses, kan
het risico op sommige soorten huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker) vergroten.
Bescherm uw huid tegen blootstelling aan de zon en uv-stralen terwijl u MicardisPlus
inneemt.
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt:
als u een van de volgende geneesmiddelen voor de behandeling van hoge bloeddruk inneemt:
-
een ACE-remmer (bv. enalapril, lisinopril, ramipril), in het bijzonder als u diabetes-
gerelateerde nierproblemen heeft
-
aliskiren.
Uw arts zal mogelijk uw nierfunctie, bloeddruk en het aantal elektrolyten (bv. kalium) in uw bloed
controleren. Zie ook de informatie in rubriek ‘Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?’
als u digoxine gebruikt.
Vertel het uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Het gebruik van
MicardisPlus wordt niet aanbevolen tijdens het begin van de zwangerschap en MicardisPlus dient niet
te worden gebruikt als u langer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten
voor uw baby kan hebben bij gebruik vanaf die periode (zie de rubriek over zwangerschap).
Behandeling met hydrochloorthiazide kan een verstoring in de elektrolytenbalans in uw lichaam
veroorzaken. Typische verschijnselen van een verstoring van de vocht- of elektrolytenbalans zijn
droge mond, zwakte, apathie, sufheid, rusteloosheid, spierpijn of -krampen, misselijkheid (gevoel van
83
ziek zijn), braken, vermoeide spieren en een abnormaal snelle hartslag (sneller dan 100 slagen per
minuut). Als u last heeft van één van deze verschijnselen moet u dit aan uw arts vertellen.
U moet het ook aan uw arts vertellen als uw huid gevoeliger is geworden voor de zon, waarbij
verbrandingsverschijnselen (zoals roodheid, jeuken, opzwellen, blaren) sneller optreden dan normaal.
In het geval van een operatie of narcose, dient u uw arts te vertellen dat u MicardisPlus gebruikt.
MicardisPlus kan minder effectief zijn in het verlagen van de bloeddruk bij negroïde patiënten.
Kinderen en jongeren tot 18 jaar
Het gebruik van MicardisPlus door kinderen en jongeren tot 18 jaar wordt niet aangeraden.
Gebruikt u nog andere geneesmiddelen?
Gebruikt u naast MicardisPlus nog andere geneesmiddelen, heeft u dat kort geleden gedaan of bestaat
de mogelijkheid dat u binnenkort andere geneesmiddelen gaat gebruiken? Vertel dat dan uw arts of
apotheker. Uw arts kan de dosering van deze andere geneesmiddelen wijzigen of andere
voorzorgsmaatregelen nemen. In sommige gevallen zult u moeten stoppen met het gebruik van één
van deze geneesmiddelen. Dit geldt vooral voor de geneesmiddelen hieronder beschreven als die
tegelijkertijd met MicardisPlus worden gebruikt:
-
-
Lithiumbevattende geneesmiddelen voor de behandeling van enkele soorten depressies.
Geneesmiddelen geassocieerd met een lage kaliumspiegel in het bloed (hypokaliëmie) zoals
andere diuretica (‘plaspillen’), laxantia (bv. castorolie), corticosteroïden (bv. prednison),
ACTH (een hormoon), amfotericine (een antischimmelmiddel), carbenoxolon (voor de
behandeling van mondzweren), natriumpenicilline G (een antibioticum) en salicylzuur en
daarvan afgeleide stoffen.
Geneesmiddelen die de kaliumspiegel in het bloed kunnen verhogen zoals kaliumsparende
diuretica, kaliumsupplementen, zoutvervangers die kalium bevatten, ACE-remmers,
cyclosporine (een immunosuppressief geneesmiddel, d.w.z. een geneesmiddel dat de werking
van het afweersysteem tijdelijk vermindert en zo ongewenste afweerreacties voorkomt) en
andere geneesmiddelen zoals natriumheparine (een antistollingsmiddel).
Geneesmiddelen die beïnvloed worden door wijzigingen van de kaliumspiegel in het bloed
zoals hartmedicatie (digoxine) of geneesmiddelen die uw hartslag reguleren (bv. kinidine,
disopyramide, amiodaron, sotalol), geneesmiddelen voor de behandeling van psychische
aandoeningen (bv. thioridazine, chloorpromazine, levomepromazine) en andere
geneesmiddelen zoals bepaalde antibiotica (bv. sparfloxacine, pentamidine) of bepaalde
geneesmiddelen om allergische reacties te behandelen (bv. terfenadine).
Geneesmiddelen voor de behandeling van diabetes (insulines of orale middelen zoals
metformine).
Cholestyramine en colestipol, geneesmiddelen om vetspiegels in het bloed te verlagen.
Geneesmiddelen om de bloeddruk te verhogen, zoals noradrenaline.
Spierverslappende geneesmiddelen, zoals tubocurarine.
Calciumsupplementen en/of vitamine D-supplementen.
Anti-cholinerge geneesmiddelen (geneesmiddelen die ter behandeling van verschillende
aandoeningen gebruikt worden, zoals maag- en darmkrampen, spasme van de urineblaas,
astma, reisziekte, spierkrampen, ziekte van Parkinson en als een hulpstof bij anesthesie), zoals
atropine en biperiden.
Amantadine (geneesmiddel om de ziekte van Parkinson te behandelen en dat ook gebruikt
wordt om bepaalde ziekten, veroorzaakt door virussen, te behandelen of te voorkomen).
Andere geneesmiddelen gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk, corticosteroïden,
pijnstillers (zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen [NSAID’s]),
geneesmiddelen voor de behandeling van kanker, jicht of artritis.
Als u een ACE-remmer of aliskiren inneemt (zie ook de informatie in de rubrieken ‘Wanneer
mag u dit middel niet gebruiken?’ en ‘Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit
middel?’).
Een middel voor de behandeling van hartfalen (digoxine).
84
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
MicardisPlus kan het bloeddrukverlagende effect vergroten van andere geneesmiddelen voor de
behandeling van hoge bloeddruk of van geneesmiddelen met een bloeddrukverlagend potentieel (bv.
baclofen, amifostine). Bovendien kan een lage bloeddruk verergerd worden door alcohol,
slaapmiddelen, drugs of antidepressiva. U kunt dit opmerken als duizeligheid bij het opstaan.
Raadpleeg uw arts als de dosis van uw andere geneesmiddelen moet worden aangepast tijdens het
gebruik van MicardisPlus.
Het effect van MicardisPlus kan afnemen wanneer u NSAID’s (niet-steroïde anti-inflammatoire
geneesmiddelen, bv. aspirine of ibuprofen) gebruikt.
Waarop moet u letten met eten en alcohol?
U kunt MicardisPlus met en zonder voedsel innemen.
Vermijd gebruik van alcohol totdat u uw arts gesproken heeft. Alcohol kan de bloeddrukverlaging
groter maken en/of het risico dat u duizelig wordt of dat u zich licht in het hoofd voelt verhogen.
Zwangerschap en borstvoeding
Zwangerschap
Neem contact op met uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Gewoonlijk
zal uw arts u adviseren te stoppen met het gebruik van MicardisPlus voordat u zwanger wordt of zodra
u weet dat u zwanger bent en in plaats daarvan een ander geneesmiddel voorschrijven. MicardisPlus
wordt niet aanbevolen voor gebruik tijdens de zwangerschap. MicardisPlus moet niet gebruikt worden
als u meer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten voor uw baby kan
hebben als het na de derde zwangerschapsmaand wordt gebruikt.
Borstvoeding
Neem contact op met uw arts als u borstvoeding geeft of hiermee wilt beginnen. MicardisPlus wordt
niet aanbevolen voor moeders die borstvoeding geven. Uw arts kan een andere behandeling voor u
kiezen als u borstvoeding wilt geven.
Rijvaardigheid en het gebruik van machines
Sommige mensen die MicardisPlus innemen, voelen zich duizelig of vermoeid. Als u zich duizelig of
moe voelt, ga dan niet autorijden of machines bedienen.
MicardisPlus bevat natrium
Dit middel bevat minder dan 1 mmol natrium (23 mg) per tablet, dat wil zeggen dat het in wezen
‘natriumvrij’ is.
MicardisPlus bevat melksuiker (lactose)
Indien uw arts u heeft meegedeeld dat u bepaalde suikers niet verdraagt, neem dan contact op met uw
arts voordat u dit middel inneemt.
MicardisPlus bevat sorbitol
Dit middel bevat 338 mg sorbitol per tablet. Sorbitol is een bron van fructose. Als uw arts u heeft
meegedeeld dat u bepaalde suikers niet verdraagt of als bij u erfelijke fructose-intolerantie is
vastgesteld (een zeldzame erfelijke aandoening waarbij een persoon fructose niet kan afbreken), neem
dan contact op met uw arts voordat u dit middel toegediend krijgt.
3.
Hoe neemt u dit middel in?
Neem dit geneesmiddel altijd in precies zoals uw arts u dat heeft verteld. Twijfelt u over het juiste
gebruik? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
De aanbevolen dosering is één tablet per dag. Probeer uw tablet elke dag op hetzelfde tijdstip in te
nemen. U kunt MicardisPlus met of zonder voedsel innemen. De tabletten moeten met wat water of
85
een andere alcoholvrije drank worden doorgeslikt. Het is belangrijk dat u MicardisPlus elke dag
inneemt totdat uw arts hier verandering in aanbrengt.
Indien uw lever niet goed werkt mag de dagelijkse dosis niet hoger zijn dan 40 mg/12,5 mg per dag.
Heeft u te veel van dit middel ingenomen?
Als u per ongeluk te veel tabletten heeft ingenomen, kunt u symptomen ervaren zoals lage bloeddruk
en een snelle hartslag. Trage hartslag, duizeligheid, overgeven, verminderde nierfunctie inclusief
nierfalen zijn ook gemeld. Door het hydrochloorthiazide bestanddeel kan er ook een opmerkelijk lage
bloeddruk en een lage kaliumspiegel in het bloed optreden. Dit kan misselijkheid, slaperigheid en
spierkrampen veroorzaken en/of een onregelmatige hartslag samenhangend met het gelijktijdig
gebruik van geneesmiddelen zoals vingerhoedskruid of bepaalde middelen tegen hartritmestoornissen
(antiaritmica). Neem dan onmiddellijk contact op met uw arts, apotheker of de spoedeisende hulp
afdeling van het dichtstbijzijnde ziekenhuis.
Bent u vergeten dit middel in te nemen?
Als u vergeten bent om uw geneesmiddel in te nemen, hoeft u zich geen zorgen te maken. Neem het in
zodra u het zich herinnert en ga dan door zoals tevoren. Wanneer u uw tablet één dag niet heeft
ingenomen, neem dan de normale dosis de volgende dag.
Neem geen
dubbele dosis om een vergeten
dosis in te halen.
Heeft u nog andere vragen over het gebruik van dit geneesmiddel? Neem dan contact op met uw arts
of apotheker.
4.
Mogelijke bijwerkingen
Zoals elk geneesmiddel kan ook dit geneesmiddel bijwerkingen hebben, al krijgt niet iedereen
daarmee te maken.
Sommige bijwerkingen kunnen ernstig zijn en vereisen onmiddellijk medische zorg.
U moet onmiddellijk contact opnemen met uw arts als u één van de volgende verschijnselen ervaart:
Sepsis* (vaak ‘bloedvergiftiging’ genoemd), is een ernstige infectie met een ontstekingsreactie in het
gehele lichaam, snelle zwelling van huid en slijmvliezen (angio-oedeem), blaarvorming en schilfering
van de bovenlaag van de huid (toxisch epidermale necrolyse); deze bijwerkingen komen zelden voor
(kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers) of de frequentie is niet bekend (toxisch
epidermale necrolyse), maar zijn bijzonder ernstig en patiënten moeten stoppen met het gebruik van
dit geneesmiddel en onmiddellijk een arts raadplegen. Als deze verschijnselen niet behandeld worden
kunnen ze dodelijk zijn. Sepsis is voorgekomen bij het gebruik van alleen telmisartan, maar het kan
niet uitgesloten worden dat het ook kan voorkomen bij het gebruik van MicardisPlus.
Mogelijke bijwerkingen van MicardisPlus
Vaak voorkomende bijwerking (kan voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Duizeligheid.
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Te weinig kalium in het bloed, in ernstige vorm te herkennen aan spierkrampen of spierzwakte en
vermoeidheid (hypokaliëmie), angst, flauwvallen (syncope), het waarnemen van kriebelingen, jeuk of
tintelingen zonder dat daar aanleiding voor is (paresthesie), draaierig voelen (vertigo), versnelde
hartslag (tachycardie), hartritmestoornissen, lage bloeddruk, een plotselinge daling van de bloeddruk
wanneer u opstaat, kortademigheid (dyspnoe), diarree, droge mond, winderigheid, rugpijn,
spierspasmen, spierpijn, erectiele disfunctie (het onvermogen om een erectie te krijgen of te houden),
pijn op de borst, verhoogde urinezuurspiegel.
86
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Ontsteking van de luchtwegen gekenmerkt door hoesten en het opgeven van slijm (bronchitis),
activering of verergering van systemische lupus erythematodes (een ziekte waarbij het afweersysteem
van het lichaam het lichaam zelf aanvalt, wat leidt tot gewrichtspijn, huiduitslag en koorts), keelpijn,
ontstoken bijholtes, (ernstige) neerslachtigheid (depressie), slapeloosheid (insomnia), stoornissen in
het zicht, ademhalingsmoeilijkheden, buikpijn, constipatie, gestoorde spijsvertering met als
verschijnselen vol gevoel in de bovenbuik, pijn in de maagstreek, boeren, misselijkheid, braken en
zuurbranden (dyspepsie), misselijk zijn (braken), ontsteking van de maag (gastritis), afwijkende
leverfunctie (patiënten van Japanse afkomst hebben een grotere kans op het krijgen van deze
bijwerking), roodheid van de huid (erytheem), allergische reacties zoals jeuk of huiduitslag, verhoogde
zweetproductie, huiduitslag met hevige jeuk en vorming van bultjes (galbulten of urticaria),
gewrichtspijn (artralgie) en pijn in de ledematen, spierkrampen, griepachtige verschijnselen, pijn, lage
natriumspiegel, verhoogde creatininespiegel, leverenzymen of creatinefosfokinase (CPK) in het bloed.
Bijwerkingen gerapporteerd met een van de individuele componenten kunnen mogelijke bijwerkingen
van MicardisPlus zijn, ook al zijn die niet waargenomen bij klinische studies met dit product.
Telmisartan
Bij patiënten die alleen telmisartan gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen gemeld:
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Bovenste luchtweginfectie (bv. keelpijn, ontstoken bijholtes, verkoudheid), urineweginfectie,
bloedarmoede (anemie), te veel kalium in het bloed soms zich uitend in spierkrampen, diarree,
misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn (hyperkaliëmie), vertraagde hartslag (bradycardie), hoesten,
verminderde werking van de nieren waaronder acuut nierfalen, zwakte.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Bloedafwijking (tekort aan bloedplaatjes) gepaard gaande met blauwe plekken en bloedingsneiging
(trombocytopenie), verhoogd aantal bepaalde witte bloedcellen (eosinofilie), ernstige allergische
reacties (bv. overgevoeligheidsreacties, anafylactische reacties, huiduitslag), een lage
bloedglucosespiegel (bij diabetische patiënten), slaperigheid, maagklachten, eczeem (een
huidaandoening), meestal bij ouderen voorkomende aantasting van de gewrichten zonder dat er sprake
is van een ontsteking (artrose), peesontsteking, verlaagd hemoglobine (een eiwit in het bloed).
Zeer zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de
10.000 gebruikers)
Progressieve littekenvorming in het longweefsel (interstitiële longziekte)**
* Het kan zijn dat dit op toeval berust of dat het komt door een tot nu toe onbekend mechanisme.
** Progressieve littekenvorming in het longweefsel is gemeld tijdens het gebruik van telmisartan. Het
is echter niet bekend of telmisartan dit heeft veroorzaakt.
Hydrochloorthiazide:
Bij patiënten die alleen hydrochloorthiazide gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen
gemeld:
Vaak voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Gevoel van ziek zijn (misselijkheid), lage magnesiumwaarden in het bloed.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Afname in het aantal bloedplaatjes waardoor er een groter risico is op bloeding of blauwe plekken
(kleine purperrode markeringen op de huid of ander weefsel die worden veroorzaakt door een
bloeding), hoge calciumwaarden in het bloed, hoofdpijn.
87
Zeer zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de
10.000 gebruikers)
Verhoogde pH (verstoord zuur-base-evenwicht) vanwege lage chloridewaarden in het bloed.
Niet bekend (frequentie kan niet vastgesteld worden met de beschikbare gegevens)
Ontsteking van de speekselklieren, huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker), afname in het
aantal (of zelfs geen) bloedcellen inclusief een verlaagd aantal rode bloedcellen (anemie) en witte
bloedcellen (eosinofilie), ernstige allergische reacties (bv. overgevoeligheidsreacties, anafylactische
reacties), verminderde of verlies van eetlust, rusteloosheid, licht gevoel in het hoofd, wazig of gelig
zien, afname van het zien en pijn in de ogen (mogelijke symptomen van vochtophoping in de
vasculaire laag van het oog (choroïdale effusie) of acute bijziendheid of van acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom), ontsteking van de bloedvaten (necrotiserende vasculitis), ontsteking van de
alvleesklier gepaard gaande met heftige pijn in de bovenbuik uitstralend naar de rug en misselijkheid
en braken (pancreatitis), maagklachten, geel worden van de huid of ogen (geelzucht), lupusachtig
syndroom (een aandoening die lijkt op een ziekte, die systemische lupus erythematodes wordt
genoemd, waarbij het afweersysteem van het lichaam het lichaam zelf aanvalt), huidaandoeningen
zoals ontstoken bloedvaten in de huid, overgevoeligheid voor licht of zonlicht (fotosensibiliteit),
uitslag, roodheid van de huid, blaarvorming op de lippen, ogen of in de mond, schilferende huid,
koorts (mogelijke tekenen van erythema multiforme), zwakte, ontsteking van de nieren gepaard
gaande met bloed in de urine, koorts en pijn in de flanken (nefritis) of verminderde werking van de
nieren, glucose in de urine (glucosurie), koorts, verstoorde balans van bloedmineralen, hoge
cholesterolspiegel in het bloed, verlaagd bloedvolume, verhoogde glucosespiegels in het bloed,
problemen bij de regulering van het glucosegehalte in het bloed/de urine bij patiënten die suikerziekte
hebben (diabetes mellitus), vet in het bloed.
Het melden van bijwerkingen
Krijgt u last van bijwerkingen, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Dit geldt ook voor
mogelijke bijwerkingen die niet in deze bijsluiter staan. U kunt bijwerkingen ook rechtstreeks melden
via het nationale meldsysteem zoals vermeld in
aanhangsel V.
Door bijwerkingen te melden, kunt u
ons helpen meer informatie te verkrijgen over de veiligheid van dit geneesmiddel.
5.
Hoe bewaart u dit middel?
Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
Gebruik dit geneesmiddel niet meer na de uiterste houdbaarheidsdatum. Die vindt u op de doos na
‘EXP’. Daar staat een maand en een jaar. De laatste dag van die maand is de uiterste
houdbaarheidsdatum.
Voor dit geneesmiddel is geen speciale opslagtemperatuur nodig. Bewaren in de oorspronkelijke
verpakking ter bescherming tegen vocht. Haal alleen vlak voor inname de MicardisPlus tablet uit de
blisterverpakking.
Af en toe komt de buitenste laag van de blisterverpakking los van de binnenlaag tussen de
blisterholtes. U hoeft geen actie te ondernemen indien dit zich voordoet.
Spoel geneesmiddelen niet door de gootsteen of de WC en gooi ze niet in de vuilnisbak. Vraag uw
apotheker wat u met geneesmiddelen moet doen die u niet meer gebruikt. Als u geneesmiddelen op de
juiste manier afvoert, worden ze op een verantwoorde manier vernietigd en komen ze niet in het
milieu terecht.
6.
Inhoud van de verpakking en overige informatie
Welke stoffen zitten er in dit middel?
De werkzame stoffen in dit middel zijn telmisartan en hydrochloorthiazide.
88
Eén tablet bevat 80 mg telmisartan en 25 mg hydrochloorthiazide.
De andere stoffen in dit middel zijn lactosemonohydraat, magnesiumstearaat, maïszetmeel,
meglumine, microkristallijne cellulose, povidon K25, ijzeroxide geel (E172), natriumhydroxide,
natriumzetmeelglycolaat (type A) en sorbitol (E420).
Hoe ziet MicardisPlus eruit en hoeveel zit er in een verpakking?
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten zijn geel met witte, langwerpige tabletten met twee lagen, met
daarop het bedrijfslogo en de inscriptie ‘H9’.
MicardisPlus is verkrijgbaar in blisterverpakkingen van 14, 28, 56 of 98 tabletten of
eenheidsblisterverpakkingen met 28 x 1, 30 x 1 of 90 x 1 tablet.
Het kan voorkomen dat niet alle verpakkingsgroottes verkrijgbaar zijn in uw land.
Houder van de vergunning voor het in de
handel brengen
Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
Fabrikant
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Binger Strasse 173
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
en
Boehringer Ingelheim Hellas Single Member
S.A.
5th km Paiania – Markopoulo
Koropi Attiki, 19441
Griekenland
en
Rottendorf Pharma GmbH
Ostenfelder Straße 51 - 61
59320 Ennigerloh
Duitsland
89
Neem voor alle informatie over dit geneesmiddel contact op met de lokale vertegenwoordiger van de
houder van de vergunning voor het in de handel brengen:
België/Belgique/Belgien
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
България
Бьори½гер И½гелхайм РЦВ ГмбХ и Ко. КГ -
кло½ България
Тел: +359 2 958 79 98
Česká republika
Boehringer Ingelheim spol. s r.o.
Tel: +420 234 655 111
Danmark
Boehringer Ingelheim Danmark A/S
Tlf: +45 39 15 88 88
Deutschland
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Tel: +49 (0) 800 / 77 90 900
Eesti
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Eesti Filiaal
Tel: +372 612 8000
Ελλάδα
Boehringer Ingelheim Ελλάς Μο½οπρόσωπη Α.Ε.
Tηλ: +30 2 10 89 06 300
España
Boehringer Ingelheim España, S.A.
Tel: +34 93 404 51 00
France
Boehringer Ingelheim France S.A.S.
Tél: +33 3 26 50 45 33
Hrvatska
Boehringer Ingelheim Zagreb d.o.o.
Tel: +385 1 2444 600
Ireland
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tel: +353 1 295 9620
Lietuva
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Lietuvos filialas
Tel.: +370 5 2595942
Luxembourg/Luxemburg
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
Magyarország
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Magyarországi Fióktelepe
Tel.: +36 1 299 8900
Malta
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tel: +353 1 295 9620
Nederland
Boehringer Ingelheim b.v.
Tel: +31 (0) 800 22 55 889
Norge
Boehringer Ingelheim Norway KS
Tlf: +47 66 76 13 00
Österreich
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +43 1 80 105-7870
Polska
Boehringer Ingelheim Sp.zo.o.
Tel.: +48 22 699 0 699
Portugal
Boehringer Ingelheim Portugal, Lda.
Tel: +351 21 313 53 00
România
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Viena - Sucursala Bucuresti
Tel: +40 21 3022800
Slovenija
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Podružnica Ljubljana
Tel: +386 1 586 40 00
90
Ísland
Vistor hf.
Sími/Tel: +354 535 7000
Italia
Boehringer Ingelheim Italia S.p.A.
Tel: +39 02 5355 1
Κύπρος
Boehringer Ingelheim Ελλάς Μο½οπρόσωπη Α.Ε.
Tηλ: +30 2 10 89 06 300
Latvija
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Latvijas filiāle
Tel: +371 67 240 011
Slovenská republika
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
organizačná zložka
Tel: +421 2 5810 1211
Suomi/Finland
Boehringer Ingelheim Finland Ky
Puh/Tel: +358 10 3102 800
Sverige
Boehringer Ingelheim AB
Tel: +46 8 721 21 00
United Kingdom (Northern Ireland)
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tel: +353 1 295 9620
Deze bijsluiter is voor het laatst goedgekeurd in {MM/JJJJ}
Andere informatiebronnen
Meer informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees
Geneesmiddelenbureau:
http://www.ema.europa.eu.
91

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
2.
KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
Elke tablet bevat 40 mg telmisartan en 12,5 mg hydrochloorthiazide.
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
Elke tablet bevat 80 mg telmisartan en 12,5 mg hydrochloorthiazide.
Hulpstoffen met bekend effect
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
Elke tablet bevat 112 mg lactosemonohydraat, overeenkomend met 107 mg watervrije lactose.
Elke tablet bevat 169 mg sorbitol (E420).
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
Elke tablet bevat 112 mg lactosemonohydraat, overeenkomend met 107 mg watervrije lactose.
Elke tablet bevat 338 mg sorbitol (E420).
Voor de volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek 6.1.
3.
FARMACEUTISCHE VORM
Tablet.
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
Rood met witte, langwerpige tablet met twee lagen, 5,2 mm groot, gegraveerd met het bedrijfslogo en
de code `H4'.
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
Rood met witte, langwerpige tablet met twee lagen, 6,2 mm groot, gegraveerd met het bedrijfslogo en
de code `H8'.
4.
KLINISCHE GEGEVENS
4.1
Therapeutische indicaties
Behandeling van essentiële hypertensie.
MicardisPlus is als combinatiepreparaat (40 mg telmisartan/12,5 mg hydrochloorthiazide (HCTZ) en
80 mg telmisartan/12,5 mg HCTZ) geïndiceerd voor gebruik bij volwassenen bij wie de bloeddruk
onvoldoende gereguleerd kan worden met telmisartan alleen.
4.2
Dosering en wijze van toediening
Dosering
De vaste doseringscombinatie dient te worden ingenomen door patiënten bij wie de bloeddruk
onvoldoende gereguleerd kan worden met telmisartan alleen. Individuele titratie met beide
componenten afzonderlijk wordt aanbevolen, alvorens over te gaan op de vaste doseringscombinatie.
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg kan eenmaal per dag worden toegediend aan patiënten bij wie de
bloeddruk onvoldoende gereguleerd kan worden met Micardis 40 mg
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg kan eenmaal per dag worden toegediend aan patiënten bij wie de
bloeddruk onvoldoende gereguleerd kan worden met Micardis 80 mg
Ouderen
Aanpassing van de dosering is niet nodig.
Nierinsufficiëntie
Periodieke controle van de nierfunctie is aanbevolen (zie rubriek 4.4).
Leverinsufficiëntie
Bij patiënten met lichte tot matige leverinsufficiëntie mag de dosering niet hoger zijn dan éénmaal
daags een tablet MicardisPlus 40 mg/12,5 mg. De vaste doseringscombinatie is gecontra-indiceerd bij
patiënten met ernstige leverinsufficiëntie. Thiazidediuretica dienen met voorzichtigheid te worden
gebruikt bij patiënten met een slechte leverfunctie (zie rubriek 4.4).
Pediatrische patiënten
De veiligheid en werkzaamheid van de vaste doseringscombinatie bij kinderen en jongvolwassenen
jonger dan 18 jaar zijn niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar.
Wijze van toediening
De tabletten van de vaste doseringscombinatie zijn bedoeld voor éénmaal daagse orale toediening en
dienen ingenomen te worden met vloeistof, met of zonder voedsel.
Te nemen voorzorgen voorafgaand aan gebruik of toediening van het geneesmiddel
MicardisPlus dient in een gesloten blisterverpakking bewaard te worden vanwege de hygroscopische
eigenschap van de tabletten. Tabletten dienen vlak voor toediening uit de blisterverpakking te worden
genomen (zie rubriek 6.6).
4.3
Contra-indicaties
Overgevoeligheid voor de werkzame stoffen of voor een van de in rubriek 6.1 vermelde
hulpstoffen.
Overgevoeligheid voor andere sulfonamide afgeleide stoffen (aangezien HCTZ een van
sulfonamiden afgeleid geneesmiddel is).
Tweede en derde trimester van de zwangerschap (zie rubrieken 4.4 en 4.6).
Cholestasis en galwegobstructies.
Ernstige leverinsufficiëntie.
Ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 30 ml/min).
Refractaire hypokaliëmie, hypercalciëmie.
Het gelijktijdig gebruik van telmisartan/HCTZ met aliskiren-bevattende geneesmiddelen is gecontra-
indiceerd bij patiënten met diabetes mellitus of nierinsufficiëntie (GFR < 60 ml/min/1,73 m2) (zie
rubrieken 4.5 en 5.1).
4.4
Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik
Zwangerschap
Therapie met angiotensine II-receptorantagonisten moet niet gestart worden tijdens zwangerschap.
Patiënten die een zwangerschap plannen moeten omgezet worden op een alternatieve
antihypertensieve therapie met een bekend veiligheidsprofiel voor gebruik tijdens zwangerschap,
tenzij het voortzetten van de angiotensine II-receptorantagonisttherapie noodzakelijk wordt geacht.
Als zwangerschap wordt vastgesteld dient de behandeling met angiotensine II-receptorantagonisten
Leverinsufficiëntie
Telmisartan/HCTZ mag niet worden gegeven aan patiënten met cholestasis, galwegobstructies of
ernstige leverinsufficiëntie (zie rubriek 4.3) aangezien telmisartan grotendeels met de gal wordt
uitgescheiden. Het is te verwachten dat deze patiënten een lagere hepatische klaring voor telmisartan
hebben.
Daarnaast dient telmisartan/HCTZ met voorzichtigheid te worden gebruikt bij patiënten met een
slechte leverfunctie of een progressieve leveraandoening, aangezien kleine veranderingen in de vocht-
en elektrolytenbalans een hepatisch coma kunnen veroorzaken. Er is geen klinische ervaring met
telmisartan/HCTZ bij patiënten met leverinsufficiëntie.
Renovasculaire hypertensie
Er bestaat een verhoogd risico op ernstige hypotensie en nierinsufficiëntie wanneer patiënten met
bilaterale renale arterie stenose of stenose van de arterie van een enkel functionerende nier behandeld
worden met geneesmiddelen die het renine-angiotensine-aldosteronsysteem beïnvloeden.
Nierinsufficiëntie en niertransplantatie
Telmisartan/HCTZ mag niet worden gebruikt door patiënten met ernstige renale dysfunctie
(creatinineklaring < 30 ml/min) (zie rubriek 4.3). Er is geen ervaring met het toedienen van
telmisartan/HCTZ bij patiënten met een recente niertransplantatie. De ervaring met telmisartan/HCTZ
bij patiënten met milde tot matige renale insufficiëntie is beperkt, en daarom wordt periodieke controle
van kalium, creatinine en urinezuur serumspiegels aanbevolen. Thiazidediuretica geassocieerde
azotemie kan voorkomen bij patiënten met nierinsufficiëntie.
Intravasculaire hypovolemie
Symptomatische hypotensie, vooral na de eerste dosering, kan voorkomen bij patiënten die een
volume- en/of natriumdepletie hebben door therapie met een sterk werkzaam diureticum, een zoutarm
dieet, diarree of braken. Dergelijke condities dienen voor toediening van telmisartan/HCTZ
gecorrigeerd te worden.
Dubbele blokkade van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem (RAAS)
Er is bewijs dat bij gelijktijdig gebruik van ACE-remmers, angiotensine II-receptorantagonisten of
aliskiren het risico op hypotensie, hyperkaliëmie en een verminderde nierfunctie (inclusief acuut
nierfalen) toeneemt. Dubbele blokkade van RAAS door het gecombineerde gebruik van ACE-
remmers, angiotensine II-receptorantagonisten of aliskiren wordt daarom niet aanbevolen (zie
rubrieken 4.5 en 5.1).
Als behandeling met dubbele blokkade absoluut noodzakelijk wordt geacht, mag dit alleen onder
supervisie van een specialist plaatsvinden en moeten de nierfunctie, elektrolyten en bloeddruk
regelmatig worden gecontroleerd.
ACE-remmers en angiotensine II-receptorantagonisten dienen niet gelijktijdig te worden ingenomen
door patiënten met diabetische nefropathie.
Overige condities met stimulatie van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem
Bij patiënten, wiens vasculaire tonus en nierfunctie voornamelijk van de activiteit van het renine-
angiotensine-aldosteronsysteem afhankelijk zijn (b.v. patiënten met ernstige decompensatio cordis of
onderliggende nierziekten, inclusief stenose van de nierarterie) is de behandeling met geneesmiddelen
die dit systeem beïnvloeden geassocieerd met acute hypotensie, hyperazotemie, oligurie, of in
zeldzame gevallen, acuut nierfalen (zie rubriek 4.8).
Primair aldosteronisme
Patiënten met primair aldosteronisme reageren in het algemeen niet op antihypertensiva die hun
werking uitoefenen door inhibitie van het renine-angiotensine systeem. Het gebruik van
telmisartan/HCTZ wordt daarom niet aanbevolen.
Metabole en endocriene effecten
Therapie met thiaziden kan de glucosetolerantie verslechteren, terwijl hypoglykemie kan voorkomen
bij diabetische patiënten die behandeld worden met insuline of antidiabetica samen met telmisartan.
Daarom moet worden overwogen om bij deze patiënten de bloedglucose goed in de gaten te houden;
indien geïndiceerd kan een aanpassing in de dosering van insuline of antidiabetica noodzakelijk zijn.
Een latente diabetes mellitus kan zich gedurende therapie met thiaziden manifesteren.
Een verhoging van cholesterol- en triglyceridenspiegels is geassocieerd met de therapie met thiaziden;
bij een dosering van 12,5 mg in het geneesmiddel, zijn echter minimale of geen effecten gemeld.
Hyperurikemie kan voorkomen of een uitgesproken jicht kan worden versneld bij sommige patiënten
die met thiaziden worden behandeld.
Verstoorde elektrolytenbalans
Zoals geldt voor alle patiënten die met thiazidediuretica worden behandeld, dient periodieke bepaling
van serumelektrolyten te worden uitgevoerd op geschikte tijdsintervallen.
Thiaziden, inclusief hydrochloorthiazide, kunnen een verstoorde vocht- of elektrolytenbalans
(inclusief hypokaliëmie, hyponatriëmie en hypochloremische alkalose) veroorzaken.
Waarschuwingssignalen van een verstoorde vocht- of elektrolytenbalans zijn droge mond, dorst,
asthenie, lethargie, sufheid, rusteloosheid, spierpijn of krampen, spiervermoeidheid, hypotensie,
oligurie, tachycardie en gastro-intestinale stoornissen zoals misselijkheid en braken (zie rubriek 4.8).
- Hypokaliëmie
Hoewel zich hypokaliëmie kan ontwikkelen bij het gebruik van thiazidediuretica, kan de gelijktijdige
behandeling met telmisartan de diureticageïnduceerde hypokaliëmie verminderen. De kans op
hypokaliëmie is het grootst in patiënten met levercirrose, in patiënten met een versnelde diurese, in
patiënten met een inadequate orale inname van elektrolyten en in patiënten die worden behandeld met
corticosteroïden of adrenocorticotroop hormoon (ACTH) (zie rubriek 4.5).
- Hyperkaliëmie
Omgekeerd, vanwege antagonisme van angiotensine II (AT1)-receptoren door het telmisartan in het
geneesmiddel, kan hyperkaliëmie optreden. Hoewel klinisch significante hyperkaliëmie niet is
gedocumenteerd voor telmisartan/HCTZ, zijn onder andere nierinsufficiëntie en/of hartfalen en
diabetes mellitus risicofactoren voor de ontwikkeling van hyperkaliëmie. Kaliumsparende diuretica,
kaliumsupplementen of kaliumbevattende zoutvervangers dienen met voorzichtigheid te worden
gebruikt met telmisartan/HCTZ (zie rubriek 4.5).
- Hyponatriëmie en hypochloremische alkalose
Er is geen bewijs dat telmisartan/HCTZ diureticageïnduceerde hyponatriëmie vermindert of voorkomt.
Chloridedeficiëntie is doorgaans mild en vereist normaliter geen behandeling.
- Hypercalciëmie
Thiaziden kunnen de urinaire calciumexcretie verminderen en een intermitterende en lichte stijging
van het serumcalcium veroorzaken in afwezigheid van bekende stoornissen in het
calciummetabolisme. Een kenmerkende hypercalciëmie kan wijzen op een verborgen
hyperparathyroïdie. De behandeling met thiaziden dient te worden gestaakt voor het uitvoeren van
onderzoek op de bijschildklierfunctie.
- Hypomagnesiëmie
Voor thiaziden is aangetoond dat zij de urinaire excretie van magnesium kunnen verhogen, wat kan
resulteren in hypomagnesiëmie (zie rubriek 4.5).
Overigen
Zoals geldt voor alle antihypertensieve middelen kan een te grote daling in de bloeddruk in patiënten
met ischemische cardiopathie of ischemische cardiovasculaire aandoeningen resulteren in een
myocardinfarct of een beroerte.
Algemeen
Overgevoeligheidsreacties op HCTZ kunnen optreden in patiënten met of zonder voorgeschiedenis
van allergie of bronchiaal astma, maar zijn waarschijnlijker bij patiënten met deze voorgeschiedenis.
Exacerbatie of activering van een systemische lupus erythematodes is gemeld bij het gebruik van
thiazidediuretica, waaronder HCTZ.
Er zijn gevallen van fotosensibiliteitsreacties gerapporteerd bij gebruik van thiazidediuretica (zie
rubriek 4.8). Als zich een fotosensibiliteitsreactie voordoet tijdens de behandeling, wordt aangeraden
de behandeling te staken. Als een volgende toediening van het diureticum toch noodzakelijk wordt
geacht, dan wordt aangeraden de blootgestelde huid te beschermen tegen zonlicht en kunstmatige
UVA-straling.
Choroïdale effusie, acute myopie en afgesloten kamerhoekglaucoom
Hydrochloorthiazide, een sulfonamide, kan een idiosyncratische reactie veroorzaken, resulterend in
choroïdale effusie met gezichtsvelddefect, acute tijdelijke myopie en acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom. Symptomen omvatten acute aanval van afgenomen visuele scherpte of oculaire
pijn, meestal optredend binnen uren tot weken na de start van de inname van het geneesmiddel.
Onbehandeld acuut afgesloten kamerhoekglaucoom kan tot permanent verlies van het
gezichtsvermogen leiden. De primaire behandeling is het zo snel mogelijk staken van de behandeling
met hydrochloorthiazide. Overwogen dient te worden of snelle medische of chirurgische behandeling
nodig is als de intraoculaire druk niet onder controle is. Een van de risicofactoren voor het
ontwikkelen van acuut afgesloten kamerhoekglaucoom kan zijn een voorgeschiedenis van
sulfonamide- of penicilline-allergie.
Niet-melanome huidkanker
Er is een verhoogd risico op niet-melanome huidkanker (NMSC) [basaalcelcarcinoom (BCC) en
plaveiselcelcarcinoom (SCC)] bij blootstelling aan een toenemende cumulatieve dosis HCTZ
waargenomen bij twee epidemiologische onderzoeken op basis van het Deense Nationaal
Kankerregister. De fotosensibiliserende werking van HCTZ zou kunnen werken als een mogelijk
mechanisme voor NMSC.
Patiënten die HCTZ innemen moeten worden geïnformeerd over het risico op NMSC en moet worden
geadviseerd hun huid regelmatig te controleren op nieuwe laesies en verdachte huidlaesies
onmiddellijk te melden. Er dienen mogelijke preventieve maatregelen zoals beperkte blootstelling aan
zonlicht en uv-stralen en, in het geval van blootstelling, afdoende bescherming aan de patiënten te
worden aanbevolen om het risico op huidkanker tot een minimum te beperken. Verdachte huidlaesies
moeten onmiddellijk worden onderzocht, mogelijk met inbegrip van histologisch onderzoek van
biopsieën. Het gebruik van HCTZ bij patiënten die eerder NMSC hebben gehad moet mogelijk ook
worden heroverwogen (zie ook rubriek 4.8).
Lactose
Elke tablet bevat lactose. Patiënten met zeldzame erfelijke aandoeningen als galactose-intolerantie,
algehele lactasedeficiëntie of glucose-galactose malabsorptie, dienen dit geneesmiddel niet te
gebruiken.
Sorbitol
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten bevatten 169 mg sorbitol per tablet.
Elke tablet bevat minder dan 1 mmol natrium (23 mg) per tablet, dat wil zeggen dat het in wezen
`natriumvrij' is.
4.5
Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie
Lithium
Reversibele verhogingen van serum-lithiumconcentraties en toxiciteit zijn gemeld gedurende
gelijktijdige toediening van lithium en ACE-remmers. Zeldzame gevallen zijn ook gemeld met
angiotensine II-antagonisten (inclusief telmisartan/HCTZ). Gelijktijdige toediening van lithium en
telmisartan/HCTZ wordt niet aangeraden (zie rubriek 4.4). Indien de combinatie noodzakelijk blijkt,
wordt aangeraden de serumlithiumspiegel nauwlettend te volgen gedurende het gelijktijdige gebruik.
Geneesmiddelen die worden geassocieerd met kaliumverlies en hypokaliëmie (bv. andere kaliuretische
diuretica, laxantia, corticosteroïden, ACTH, amfotericine, carbenoxolon, penicilline G, salicylzuur en
zijn derivaten)
Indien deze middelen gelijktijdig met de HCTZ-telmisartan combinatie worden voorgeschreven, wordt
aangeraden de serum-kaliumspiegels in de gaten te houden. Deze middelen kunnen het effect van
HCTZ op het serumkalium versterken (zie rubriek 4.4).
Geneesmiddelen die het serumkalium kunnen verhogen of hyperkaliëmie kunnen induceren (bv. ACE-
remmers, kaliumsparende diuretica, kaliumsupplementen, zoutvervangers die kalium bevatten,
cyclosporine of andere geneesmiddelen zoals heparine natrium).
Indien deze geneesmiddelen gelijktijdig met de HCTZ-telmisartan combinatie worden
voorgeschreven, wordt aangeraden de serum-kaliumspiegels in de gaten te houden. Gebaseerd op de
ervaring met het gebruik van andere geneesmiddelen die het renine-angiotensine systeem remmen, kan
het gelijktijdig gebruik van de bovengenoemde geneesmiddelen leiden tot verhogingen in het
serumkalium en wordt daarom niet aangeraden (zie rubriek 4.4).
Geneesmiddelen die worden beïnvloed door stoornissen in het serumkalium
Periodieke controle van het serumkalium en ECG wordt aanbevolen wanneer telmisartan/HCTZ
tegelijkertijd wordt toegediend met geneesmiddelen die worden beïnvloed door stoornissen in het
serumkalium (bv. digitalisglycosiden, antiaritmica) en de volgende geneesmiddelen die het torsades de
pointes induceren (waaronder enkele antiaritmica), omdat hypokaliëmie een factor is die kan leiden tot
torsades de pointes.
-
klasse Ia antiaritmica (bv. kinidine, hydrokinine, disopyramide)
- klasse III antiaritmica (bv. amiodaron, sotalol, dofelitide, ibutilide)
- enkele antipsychotica: (bv. thioridazine, chloorpromazine, levomepromazine, trifluoperazine
cyamemazine, sulpiride, sultopride, amisulpride, tiapride, pimozide, haloperidol, droperidol)
- overige: (bv. bepridil, cisapride, difemanil, erytromycine i.v., halofantrine, mizolastine,
pentamidine, sparfloxacine, terfenadine, vincamine i.v.)
Digitalisglycosiden
Thiazidegeïnduceerde hypokaliëmie of hypomagnesiëmie werken het optreden van digitalis-
geïnduceerde aritmie in de hand (zie rubriek 4.4).
Andere antihypertensiva
Telmisartan kan het hypotensieve effect van andere antihypertensiva vergroten.
De gegevens uit klinische studies laten zien dat dubbele blokkade van het renine-angiotensine-
aldosteronsysteem (RAAS) bij het gecombineerde gebruik van ACE-remmers, angiotensine II-
receptorantagonisten en aliskiren in verband wordt gebracht met een hogere frequentie van
bijwerkingen zoals hypotensie, hyperkaliëmie en een verminderde nierfunctie (inclusief acuut
nierfalen) in vergelijking met het gebruik van een enkel geneesmiddel dat op het RAAS werkt (zie
rubrieken 4.3, 4.4 en 5.1).
Antidiabetica (oraal en insuline)
Dosisaanpassing van het antidiabeticum kan noodzakelijk zijn (zie rubriek 4.4).
Metformine
Metformine dient met voorzichtigheid te worden gebruikt: kans op melkzuuracidose geïnduceerd door
mogelijk functioneel nierfalen bij HCTZ.
Cholestyramine en colestipol-harsen
De absorptie van HCTZ verslechtert in de aanwezigheid van anionuitwisselings-harsen.
Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen
NSAID's (bv. acetylsalicylzuur bij anti-inflammatoire dosisregimes, COX-2-remmers en niet-
selectieve NSAID's) kunnen het diuretische, natriuretische en antihypertensieve effect van
thiazidediuretica en het antihypertensieve effect van angiotensine II-receptorantagonisten
verminderen.
Bij sommige patiënten met een verminderde nierfunctie (bv. gedehydreerde patiënten of oudere
patiënten met een verminderde nierfunctie) kan het gelijktijdig toedienen van een angiotensine II-
receptorantagonist en middelen die cyclo-oxygenase remmen leiden tot een verdere verslechtering van
de nierfunctie, inclusief mogelijk acuut nierfalen, dat meestal omkeerbaar is. Daarom dient deze
combinatie voorzichtig te worden toegepast, vooral bij ouderen. Patiënten moeten voldoende
gehydrateerd zijn en het monitoren van de nierfunctie na aanvang van de combinatietherapie, en
vervolgens periodiek, dient overwogen te worden.
In één studie leidde de gezamenlijke toediening van telmisartan en ramipril tot een toename tot 2,5
maal van de AUC0-24 en Cmax van ramipril en ramiprilaat. De klinische relevantie van deze
waarneming is niet bekend.
Bloeddrukverhogende amines (bv. noradrenaline)
Het effect van bloeddrukverhogende amines kan worden verminderd.
Niet-depolariserende skeletspierrelaxantia (bv. tubocurarine)
Het effect van niet-depolariserende skeletspierrelaxantia kan worden versterkt door HCTZ.
Geneesmiddelen bij de behandeling van jicht (bv. probenecide, sulfinpyrazon en allopurinol)
Dosisaanpassing van uricosurica kan noodzakelijk zijn, aangezien HCTZ de serum urinezuurspiegels
kan verhogen. Verhoging van de dosis probenecide of sulfinpyrazon kan noodzakelijk zijn.
Gelijktijdige toediening van thiazide kan de incidentie van overgevoeligheidsreacties op allopurinol
verhogen.
Bètablokkers en diazoxide
Het hyperglykemisch effect van bètablokkers en diazoxide kan door thiaziden worden versterkt.
Anticholinergica (bv. atropine, biperideen): kunnen de biologische beschikbaarheid van
thiazideachtige diuretica verhogen door vermindering van de gastro-intestinale motiliteit en de
maagledigingssnelheid.
Amantadine
Thiaziden kunnen de kans op bijwerkingen veroorzaakt door amantadine vergroten.
Cytotoxische geneesmiddelen (bv. cyclofosfamide, methotrexaat)
Thiaziden kunnen de renale excretie van cytotoxische geneesmiddelen verminderen en hun
myelosuppressieve effecten versterken.
Gebaseerd op de farmacologische eigenschappen kan worden verwacht dat de volgende
geneesmiddelen het hypotensieve effect versterken van alle antihypertensiva inclusief telmisartan:
Baclofen, amifostine.
Verder kan orthostatische hypotensie worden versterkt door alcohol, barbituraten, narcotica of
antidepressiva.
4.6
Vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding
Zwangerschap
Het gebruik van angiotensine II-receptorantagonisten gedurende het eerste trimester van de
zwangerschap wordt niet aanbevolen (zie rubriek 4.4). Het gebruik van angiotensine II-
receptorantagonisten is gecontra-indiceerd gedurende het tweede en derde trimester van de
zwangerschap (zie rubrieken 4.3 en 4.4).
Er zijn geen toereikende gegevens over het gebruik van telmisartan/HCTZ bij zwangere vrouwen.
Uit experimenteel onderzoek bij dieren is reproductietoxiciteit gebleken (zie rubriek 5.3).
Er kunnen geen duidelijke conclusies getrokken worden uit resultaten van epidemiologisch onderzoek
naar het risico van teratogene effecten als gevolg van blootstelling aan ACE-remmers tijdens het eerste
trimester van de zwangerschap; een kleine toename in het risico kan echter niet worden uitgesloten.
Hoewel er geen gecontroleerde epidemiologische gegevens zijn over het risico met
angiotensine II-receptorantagonisten kan het risico vergelijkbaar zijn bij deze klasse van
geneesmiddelen. Patiënten die een zwangerschap plannen moeten omgezet worden op een alternatieve
antihypertensieve therapie met een bekend veiligheidsprofiel voor gebruik tijdens zwangerschap,
tenzij het voortzetten van de angiotensine II-receptorantagonistentherapie noodzakelijk wordt geacht.
Als zwangerschap wordt vastgesteld dient de behandeling met angiotensine II-receptorantagonisten
onmiddellijk te worden gestaakt, en moet, indien nodig, worden begonnen met een alternatieve
therapie.
Het is bekend dat blootstelling aan angiotensine II-receptorantagonisten gedurende het tweede en
derde trimester foetale toxiciteit (verslechterde nierfunctie, oligohydramnie, achterstand in
schedelverharding) en neonatale toxiciteit (nierfalen, hypotensie, hyperkaliëmie) kan induceren (zie
rubriek 5.3).
Als blootstelling vanaf het tweede trimester van de zwangerschap heeft plaatsgevonden, wordt een
echoscopie van de nierfunctie en de schedel aanbevolen. Pasgeborenen van wie de moeder
Er is beperkte ervaring met het gebruik van HCTZ tijdens de zwangerschap, met name in het eerste
trimester. Dieronderzoek heeft onvoldoende gegevens opgeleverd. Hydrochloorthiazide passeert de
placenta. Op basis van het farmacologische werkingsmechanisme van HCTZ kan het gebruik hiervan
tijdens het tweede en derde trimester de foetoplacentaire perfusie verstoren en leiden tot foetale en
neonatale effecten zoals icterus, verstoring van de elektrolytenbalans en trombocytopenie.
Hydrochloorthiazide dient niet te worden gebruikt voor zwangerschapsoedeem,
zwangerschapshypertensie of pre-eclampsie, omdat dit het risico op verminderd plasmavolume en
placentaire hypoperfusie oplevert, terwijl het geen positieve invloed op het beloop van de ziekte heeft.
Hydrochloorthiazide dient niet te worden gebruikt voor essentiële hypertensie bij zwangere vrouwen,
behalve in het zeldzame geval dat er geen andere behandeling mogelijk is.
Borstvoeding
Omdat er geen informatie beschikbaar is over het gebruik van telmisartan/HCTZ bij het geven van
borstvoeding, wordt telmisartan/HCTZ niet aangeraden. Alternatieve behandelingen met beter
bekende veiligheidsprofielen verdienen de voorkeur, vooral bij het geven van borstvoeding aan
pasgeboren of prematuur geboren zuigelingen.
Hydrochloorthiazide wordt in kleine hoeveelheden in de moedermelk uitgescheiden. Hoge doses
thiazides kunnen door sterke diurese de melkproductie remmen. Het gebruik van telmisartan/HCTZ
tijdens het geven van borstvoeding wordt niet aanbevolen. Als telmisartan/HCTZ gebruikt wordt
tijdens het geven van borstvoeding dient de dosis zo laag mogelijk te worden gehouden.
Vruchtbaarheid
In preklinische studies is geen effect van telmisartan en HCTZ op de mannelijke en vrouwelijke
vruchtbaarheid gezien.
4.7
Beïnvloeding van de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen
MicardisPlus kan invloed hebben op de rijvaardigheid en op het vermogen om machines te bedienen.
Duizeligheid of sufheid kan af en toe voorkomen bij gebruik van telmisartan/HCTZ.
4.8
Bijwerkingen
Samenvatting van het veiligheidsprofiel
De vaakst gemelde bijwerking is duizeligheid. Ernstig angio-oedeem komt in zeldzame gevallen voor
( 1/10.000, < 1/1.000).
De totale incidentie van bijwerkingen die zijn gemeld bij telmisartan/HCTZ was vergelijkbaar met die
van telmisartan alleen, in gerandomiseerde gecontroleerde studies met 1.471 gerandomiseerde
patiënten die werden behandeld met telmisartan en HCTZ (835) of alleen met telmisartan (636). Voor
de bijwerkingen werd geen dosisafhankelijkheid vastgesteld en er werd geen correlatie gezien met
geslacht, leeftijd of ras van de patiënten.
Lijst van de bijwerkingen in tabelvorm
De bijwerkingen gemeld in de klinische studies en die vaker (p 0.05) voorkwamen bij telmisartan en
HCTZ dan bij placebo zijn hieronder weergegeven volgens systeem/orgaanklassen. Bijwerkingen die
bekend zijn voor de afzonderlijke componenten maar die niet werden gezien in de klinische studies,
kunnen voorkomen tijdens de behandeling met telmisartan/HCTZ.
De bijwerkingen zijn geclassificeerd met de frequentieaanduidingen aan de hand van de volgende
indeling: zeer vaak ( 1/10); vaak ( 1/100, < 1/10); soms ( 1/1.000, < 1/100); zelden ( 1/10.000,
< 1/1.000); zeer zelden (< 1/10.000), niet bekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden
bepaald).
Infecties en parasitaire aandoeningen
Zelden:
Bronchitis, faryngitis, sinusitis
Immuunsysteemaandoeningen
Zelden:
Exacerbatie of activering van systemisch lupus
erythematodes1
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Soms:
Hypokaliëmie
Zelden:
Hyperurikemie, hyponatriëmie
Psychische stoornissen
Soms:
Angst
Zelden:
Depressie
Zenuwstelselaandoeningen
Vaak:
Duizeligheid
Soms:
Syncope, paraesthesie
Zelden:
Slapeloosheid, slaapstoornissen
Oogaandoeningen
Zelden:
Visusstoornissen, wazig zicht
Evenwichtsorgaan- en ooraandoeningen
Soms:
Vertigo
Hartaandoeningen
Soms:
Tachycardie, aritmieën
Bloedvataandoeningen
Soms:
Hypotensie, orthostatische hypotensie
Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen
Soms:
Dyspnoe
Zelden:
Respiratoire stress (waaronder pneumonitis en
pulmonair oedeem)
Maagdarmstelselaandoeningen
Soms:
Diarree, droge mond, flatulentie
Zelden:
Buikpijn, constipatie, dyspepsie, braken, gastritis
Lever- en galaandoeningen
Zelden:
Afwijkende leverfunctie/leveraandoening2
Huid- en onderhuidaandoeningen
Zelden:
Angio-oedeem (ook met fatale afloop), erytheem,
pruritus, huiduitslag, hyperhidrosis, urticaria
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Soms:
Rugpijn, spierspasmen, myalgie
Zelden:
Artralgie, spierkrampen, pijn in extremiteit
Erectiele disfunctie
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
Soms:
Pijn in de borst
Zelden:
Griepachtige verschijnselen, pijn
Onderzoeken
Soms:
Urinezuurtoename in het bloed
Zelden:
Creatininetoename in het bloed,
creatinefosfokinasetoename in het bloed, verhoogde
leverenzymen
1: gebaseerd op post-marketingervaring
2: voor een verdere beschrijving, zie de sub-rubriek 'Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen'
Aanvullende informatie over de afzonderlijke bestanddelen
Bijwerkingen die eerder zijn gemeld voor de afzonderlijke bestanddelen kunnen mogelijke
bijwerkingen van MicardisPlus zijn, zelfs als deze niet zijn waargenomen tijdens klinisch onderzoek.
Telmisartan:
Bijwerkingen traden in dezelfde frequentie op bij patiënten die met placebo en telmisartan werden
behandeld.
De totale incidentie van bijwerkingen gemeld voor telmisartan (41,4%) was gewoonlijk vergelijkbaar
met placebo (43,9%) in de placebogecontroleerde studies. De bijwerkingen hieronder weergegeven
zijn verzameld uit alle studies bij patiënten die werden behandeld met telmisartan voor hypertensie of
bij patiënten van 50 jaar en ouder met een hoog risico op cardiovasculaire aandoeningen.
Infecties en parasitaire aandoeningen
Soms:
Bovenste luchtweg infectie, urineweginfectie,
inclusief cystitis
Zelden:
Sepsis waaronder met fatale afloop3
Bloed- en lymfestelselaandoeningen
Soms:
Anemie
Zelden:
Eosinofilie, trombocytopenie
Immuunsysteemaandoeningen
Zelden:
Overgevoeligheidsreacties, anafylactische reacties
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Soms:
Hyperkaliëmie
Zelden:
Hypoglykemie (bij diabetische patiënten)
Hartaandoeningen
Soms:
Bradycardie
Zenuwstelselaandoeningen
Zelden:
Slaperigheid
Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen
Soms:
Hoesten
Zeer zelden:
Interstitiëlelongziekte3
Maagdarmstelselaandoeningen
Zelden:
Maagklachten
Eczeem, erythema fixatum, toxische huideruptie
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Zelden:
Artrose, tendinitis
Nier- en urinewegaandoeningen
Soms:
Nierinsufficiëntie (inclusief acuut nierfalen)
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
Soms :
Zwakte
Onderzoeken
Zelden:
Afname hemoglobine
3: voor een verdere beschrijving, zie de sub-rubriek 'Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen'
Hydrochloorthiazide:
Hydrochloorthiazide kan hypovolemie veroorzaken of verergeren, hetgeen kan leiden tot een
verstoring van de elektrolytenbalans (zie rubriek 4.4).
Bijwerkingen die gemeld zijn met een niet bekende frequentie bij het gebruik van hydrochloorthiazide
alleen, zijn:
Infecties en parasitaire aandoeningen
Niet bekend:
Sialoadenitis
Neoplasmata, benigne, maligne en niet-gespecificeerd (inclusief cysten en poliepen)
Niet bekend:
Niet-melanome huidkanker (basaalcelcarcinoom en
plaveiselcelcarcinoom)
Bloed- en lymfestelselaandoeningen
Zelden:
Trombocytopenie (soms met purpura)
Niet bekend:
Aplastische anemie, hemolytische anemie,
beenmergdepressie, leukopenie, neutropenie,
agranulocytose
Immuunsysteemaandoeningen
Niet bekend:
Anafylactische reacties, overgevoeligheidsreacties
Endocriene aandoeningen
Niet bekend:
Ontoereikende controle diabetes mellitus
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Vaak:
Hypomagnesiëmie
Zelden:
Hypercalciëmie
Zeer zelden:
Hypochloremische alkalose
Niet bekend:
Anorexie, verminderde eetlust, verstoorde
elektrolytenbalans, hypercholesterolemie,
hyperglykemie, hypovolemie
Psychische stoornissen
Niet bekend:
Rusteloosheid
Zenuwstelselaandoeningen
Zelden:
Hoofdpijn
Duizelingen
Oogaandoeningen
Niet bekend:
Xanthopsie, acute myopie, acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom, choroïdale effusie
Bloedvataandoeningen
Niet bekend:
Necrotiserende vasculitis
Maagdarmstelselaandoeningen
Vaak:
Nausea
Niet bekend:
Pancreatitis, maagklachten
Lever- en galaandoeningen
Niet bekend:
Hepatocellulaire geelzucht, cholestatische geelzucht
Huid- en onderhuidaandoeningen
Niet bekend:
Cutane lupus erythematodes, fotosensibiliteitsreacties
cutane vasculitis, toxische epidermale necrolyse,
erythema multiforme
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Niet bekend:
Zwakte
Nier- en urinewegaandoeningen
Niet bekend:
Interstitiële nefritis, nierinsufficiëntie, glucosurie
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
Niet bekend:
Pyrexie
Onderzoeken
Niet bekend:
Verhoogd triglyceriden
Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen
Afwijkende leverfunctie/leveraandoening
De meeste gevallen van afwijkende leverfunctie/leveraandoening tijdens post-marketingervaring van
telmisartan traden op bij patiënten van Japanse origine. Patiënten van Japanse origine hebben een
grotere kans op het krijgen van deze bijwerkingen.
Sepsis
In het klinisch onderzoek PRoFESS werd een verhoogde incidentie van sepsis waargenomen bij
behandeling met telmisartan vergeleken met placebo. Dit kan berusten op toeval of gerelateerd zijn
aan een tot nu toe onbekend mechanisme (zie rubriek 5.1).
Interstitiële longziekte
Gevallen van interstitiële longziekte zijn gemeld tijdens postmarketing-gebruik met een associatie met
de tijd met de inname van telmisartan. Een causaal verband kon echter niet worden vastgesteld.
Niet-melanome huidkanker
Op basis van beschikbare gegevens van epidemiologische onderzoeken werd een cumulatief
dosisafhankelijk verband tussen HCTZ en NMSC waargenomen (zie ook rubriek 4.4 en 5.1).
Melding van vermoedelijke bijwerkingen
Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op
deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico's van het geneesmiddel voortdurend worden
4.9
Overdosering
Er is beperkte informatie beschikbaar van overdoseringen met telmisartan bij mensen. In welke mate
HCTZ door hemodialyse wordt verwijderd is niet vastgesteld.
Symptomen
De meest duidelijke verschijnselen van een overdosering met telmisartan waren hypotensie en
tachycardie; bradycardie, duizeligheid, braken, verhoogd serumcreatinine en acuut nierfalen zijn ook
gerapporteerd. Overdosering met HCTZ is geassocieerd met elektrolytendepletie (hypokaliëmie,
hypochloremie) en hypovolemie door excessieve diurese. De meest gebruikelijke tekenen van
overdosering zijn misselijkheid en slaperigheid. Hypokaliëmie kan resulteren in spierspasmen en/of
aritmie aan het licht brengen geassocieerd met het gelijktijdig gebruik van digitalisglycosiden of
bepaalde antiaritmica.
Behandeling
Telmisartan wordt niet verwijderd door hemodialyse. De patiënt dient nauwkeurig in de gaten te
worden gehouden en de behandeling dient symptomatisch en ondersteunend te zijn. De behandeling is
afhankelijk van het tijdstip van ingestie en de ernst van de symptomen. Denkbare maatregelen zijn
onder andere het laten braken of maagspoelen. Actieve koolstof kan zinvol zijn in de behandeling van
een overdosering. Serumelektrolyten en creatinine dienen frequent te worden gecontroleerd. Als
hypotensie optreedt dient de patiënt in rugligging te worden geplaatst, en zout en volume suppletie
dienen snel te worden toegediend.
5.
FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN
5.1
Farmacodynamische eigenschappen
Farmacotherapeutische categorie: angiotensine II-antagonisten en diuretica: ATC-code C09DA07.
MicardisPlus is een combinatie van een angiotensine II-receptorantagonist, telmisartan, en een
thiazidediureticum, hydrochloorthiazide. De combinatie van deze bestanddelen heeft een additieve
antihypertensieve werking, en doet de bloeddruk in sterkere mate dalen dan de afzonderlijke
bestanddelen. MicardisPlus geeft in een éénmaal daagse dosering een effectieve en geleidelijke daling
in de bloeddruk over de gehele therapeutische breedte.
Werkingsmechanisme
Telmisartan is een oraal toe te dienen effectieve en specifieke angiotensine II-receptor subtype 1
(AT1)-antagonist. Telmisartan verdringt angiotensine II met een zeer hoge affiniteit van zijn
bindingsplaats op het AT1-receptor subtype, welke verantwoordelijk is voor de bekende effecten van
angiotensine II. Telmisartan vertoont geen partieel agonisme op de AT1-receptor. Telmisartan bindt
selectief aan de AT1-receptor. De binding is langdurig. Telmisartan laat geen affiniteit voor andere
receptoren zien, inclusief AT2 en andere minder gekarakteriseerde AT-receptoren. De functionele rol
van deze receptoren is niet bekend, noch het effect van eventuele overstimulatie door angiotensine II,
waarvan de spiegels verhoogd worden door telmisartan. Plasma-aldosteronspiegels worden verlaagd
door telmisartan. Telmisartan remt het humaan plasmarenine niet en blokkeert geen ionkanalen.
Telmisartan heeft geen remmend effect op het angiotensineconverterend enzym (kininase II), het
enzym dat ook bradykinine afbreekt. Er is dan ook geen toename van door bradykinine gemedieerde
bijwerkingen te verwachten.
Een dosis van 80 mg telmisartan, toegediend aan gezonde vrijwilligers, blokkeerde bijna volledig door
angiotensine II geïnduceerde bloeddrukverhogingen. Dit blokkerende effect wordt gedurende 24 uur
behouden en is nog steeds meetbaar na 48 uur.
Farmacodynamische effecten
Behandeling van essentiële hypertensie
Na de eerste toediening van telmisartan, wordt het antihypertensieve effect geleidelijk zichtbaar
binnen 3 uur. De maximale reductie van de bloeddruk wordt in het algemeen 4-8 weken na aanvang
van de behandeling bereikt en deze blijft gelijk bij langdurige therapie. Het antihypertensieve effect
houdt gedurende 24 uur constant aan, inclusief de laatste 4 uur voor de volgende dosering zoals is
aangetoond met ambulante bloeddrukmetingen. Dit wordt bevestigd door metingen op het tijdstip van
maximaal effect en onmiddellijk voor de volgende dosis (de ratio's tussen dal- en piekconcentraties in
placebo gecontroleerd klinisch onderzoek na een dosis van 40 mg en 80 mg telmisartan waren
consistent boven de 80%).
Bij patiënten met hypertensie reduceert telmisartan zowel de systolische als de diastolische bloeddruk
zonder de hartfrequentie te beïnvloeden. De antihypertensieve effectiviteit van telmisartan is
vergelijkbaar met die van geneesmiddelen die representatief zijn voor andere klassen van
antihypertensiva (dit is aangetoond in klinische onderzoeken waarin telmisartan werd vergeleken met
amlodipine, atenolol, enalapril, hydrochloorthiazide en lisinopril).
Na abrupt afbreken van de behandeling met telmisartan keert de bloeddruk geleidelijk terug naar de
waarden van voor de behandeling over een periode van een paar dagen zonder dat er aanwijzingen zijn
voor rebound hypertensie.
De incidentie van een droge hoest was significant lager in patiënten die met telmisartan werden
behandeld dan in diegenen die ACE-remmers toegediend kregen tijdens klinische onderzoeken waarin
de twee antihypertensieve behandelingen direct met elkaar werden vergeleken.
Klinische werkzaamheid en veiligheid
Cardiovasculaire preventie
ONTARGET (ONgoing Telmisartan Alone and in Combination with Ramipril Global Endpoint Trial)
vergeleek de effecten van telmisartan, ramipril en de combinatie van telmisartan en ramipril op de
cardiovasculaire uitkomsten bij 25.620 patiënten in de leeftijd van 55 jaar en ouder met een
voorgeschiedenis van coronairarteriële ziekte, beroerte, TIA, perifere arteriële ziekte, of type 2
diabetes mellitus met bewezen eindorgaanschade (bv. retinopathie, hypertrofie van de linkerventrikel,
macro- of microalbuminurie); dit is een populatie met risico op cardiovasculaire gebeurtenissen.
Patiënten werden naar één van de drie volgende behandelgroepen gerandomiseerd: telmisartan 80 mg
n = 8.542), ramipril 10 mg (n = 8.576), of de combinatie van telmisartan 80 mg plus ramipril 10 mg
(n = 8.502), en gevolgd gedurende een periode van gemiddeld 4,5 jaar.
Telmisartan liet een vergelijkbaar effect als ramipril zien in het reduceren van het primaire
samengestelde eindpunt van cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct, niet-fatale
beroerte of ziekenhuisopname wegens congestief hartfalen. De incidentie van het primaire eindpunt
was gelijk in de groep behandeld met alleen telmisartan (16,7%) en alleen ramipril (16,5%). De hazard
ratio voor telmisartan versus ramipril was 1,01 (97,5% BI 0,93-1,10, p (non-inferioriteit) = 0,0019 met
een marge van 1,13). Het percentage sterfte door alle oorzaken was respectievelijk 11,6% en 11,8% bij
met telmisartan en ramipril behandelde patiënten.
TRANSCEND randomiseerde ACE-I intolerante patiënten met anderszins vergelijkbare
inclusiecriteria als bij ONTARGET naar telmisartan 80 mg (n = 2.954) of placebo (n = 2.972), beide
gegeven bovenop de standaardzorg. De gemiddelde duur van de follow-up was 4 jaar en 8 maanden.
Er werd geen statistisch significant verschil in de incidentie van het primaire samengestelde eindpunt
(cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct, niet-fatale beroerte of ziekenhuisopname
wegens congestief hartfalen) gevonden [15,7% in de telmisartan- en 17,0% in de placebogroep met
een hazard ratio van 0,92 (95% BI 0,81-1,05, p = 0,22)]. Er werd bewijs gevonden voor een voordeel
van telmisartan ten opzichte van placebo in het vooraf gespecificeerde secundaire samengestelde
eindpunt van cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct, niet-fatale beroerte [0,87 (95%
BI 0,76-1,00, p = 0,048)]. Er werden geen aanwijzingen gevonden voor profijt voor cardiovasculaire
mortaliteit (hazard ratio 1,03, 95% BI 0,85-1,24).
Hoesten en angio-oedeem werden minder vaak gerapporteerd bij patiënten die werden behandeld met
telmisartan dan bij patiënten die werden behandeld met ramipril, terwijl hypotensie vaker werd
gerapporteerd bij telmisartan.
Gecombineerd gebruik van telmisartan met ramipril bracht geen extra voordeel boven ramipril alleen
of telmisartan alleen. Cardiovasculaire mortaliteit en mortaliteit door alle oorzaken waren in aantallen
hoger bij de combinatietherapie. Bovendien was er sprake van een significant hogere incidentie van
hyperkaliëmie, nierfalen, hypotensie en syncope in de combinatie-arm. Daarom wordt het gebruik van
een combinatie van telmisartan en ramipril niet aanbevolen bij deze populatie.
In het klinisch onderzoek genaamd `Prevention Regimen For Effectively avoiding Second Strokes'
(PRoFESS) bij patiënten van 50 jaar en ouder, die recentelijk een beroerte hadden doorgemaakt, werd
een verhoogde incidentie van sepsis waargenomen bij behandeling met telmisartan vergeleken met
placebo, 0,70% vs. 0,49% [RR 1,43 (95% betrouwbaarheidsinterval 1,00-2,06)]; de incidentie van
sepsis met fatale afloop was verhoogd bij patiënten die met telmisartan werden behandeld (0,33%) vs.
patiënten die met placebo werden behandeld (0,16%) [RR 2,07 (95%
betrouwbaarheidsinterval 1,14-3,76]. De toegenomen frequentie van sepsis die werd waargenomen bij
gebruik van telmisartan kan berusten op toeval of gerelateerd zijn aan een tot nu toe onbekend
mechanisme.
In twee grote, gerandomiseerde, gecontroleerde trials (ONTARGET (ONgoing Telmisartan Alone and
in combination with Ramipril Global Endpoint Trial) en VA NEPHRON-D (The Veterans Affairs
Nephropathy in Diabetes) is het gebruik van de combinatie van een ACE-remmer met een
angiotensine II-receptorantagonist onderzocht.
ONTARGET was een studie bij patiënten met een voorgeschiedenis van cardiovasculair of
cerebrovasculair lijden, of diabetes mellitus type 2 in combinatie met tekenen van eind-orgaanschade.
Zie voor meer gedetailleerde informatie hierboven onder het kopje "
'Cardiovasculaire preventie'.
VA NEPHRON-D was een studie bij patiënten met diabetes mellitus type 2 en diabetische
nefropathie.
In deze studies werd geen relevant positief effect op de nierfunctie en/of cardiovasculaire uitkomsten
en de mortaliteit gevonden, terwijl een verhoogd risico op hyperkaliëmie, acute nierbeschadiging en/of
hypotensie werd gezien in vergelijking met monotherapie. Gezien hun overeenkomstige
farmacodynamische eigenschappen zijn deze uitkomsten ook relevant voor andere ACE-remmers en
angiotensine II-receptorantagonisten.
ACE-remmers en angiotensine II-receptorantagonisten dienen daarom niet gelijktijdig te worden
ingenomen bij patiënten met diabetische nefropathie.
Epidemiologische studies hebben aangetoond dat langdurige behandeling met HCTZ het risico van
cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit verlaagt.
De effecten van de telmisartan/HCTZ vaste dosis combinatie op de mortaliteit en cardiovasculaire
morbiditeit zijn op dit moment onbekend.
Niet-melanome huidkanker
Op basis van beschikbare gegevens van epidemiologische onderzoeken werd een cumulatief
dosisafhankelijk verband tussen HCTZ en NMSC waargenomen. Eén onderzoek omvatte een
populatie die bestond uit 71 533 gevallen van BCC en 8629 gevallen van SCC die werden gekoppeld
aan respectievelijk 1 430 833 en 172 462 populatiecontroles. Een hoog gebruik van HCTZ
( 50 000 mg cumulatief) werd in verband gebracht met een aangepaste AR van 1,29
(95% BI: 1,23-1,35) voor BCC en 3,98 (95% BI: 3,68-4,31) voor SCC. Er werd voor zowel BCC als
SCC een duidelijk cumulatief dosisafhankelijk verband waargenomen. Een ander onderzoek wees op
een mogelijk verband tussen lipkanker (SCC) en blootstelling aan HCTZ: 633 gevallen van lipkanker
werden gekoppeld aan 63 067 populatiecontroles met behulp van een risicogestuurde
bemonsteringsstrategie. Er werd een cumulatief dosisafhankelijk verband aangetoond met een
aangepaste AR van 2,1 (95% BI: 1,7-2,6) stijgend tot AR 3,9 (3,0-4,9) voor hoog gebruik
(~25 000 mg) en AR 7,7 (5,7-10,5) voor de hoogste cumulatieve dosis (~100 000 mg) (zie ook
rubriek 4.4).
Pediatrische patiënten
Het Europees Geneesmiddelenbureau heeft besloten af te zien van de verplichting voor de fabrikant
om de resultaten in te dienen van onderzoek met MicardisPlus in alle subgroepen van pediatrische
patiënten met hypertensie (zie rubriek 4.2 voor informatie over pediatrisch gebruik).
5.2
Farmacokinetische eigenschappen
Gelijktijdige toediening van HCTZ en telmisartan heeft bij gezonde vrijwilligers ogenschijnlijk geen
effect op de farmacokinetiek van de beide afzonderlijke geneesmiddelen.
Absorptie
Telmisartan: Na orale toediening worden piek-plasmaconcentraties van telmisartan binnen 0,5-1,5 uur
na toediening bereikt. De absolute biologische beschikbaarheid van telmisartan bij 40 mg en 160 mg
was 42% respectievelijk 58%. Voedsel veroorzaakt een lichte daling van de oppervlakte onder de
plasmaconcentratie­tijd curve (AUC) van telmisartan, van ongeveer 6% bij de 40 mg tablet en
ongeveer 19% na een dosis van 160 mg. Vanaf drie uur na toediening zijn de plasmaconcentraties van
telmisartan ingenomen op een lege maag of met eten vergelijkbaar. Verwacht wordt dat de kleine
reductie in de oppervlakte onder de curve geen afname in het therapeutische effect veroorzaakt.
Telmisartan vertoont na herhaalde toediening geen significante accumulatie in plasma.
Hydrochloorthiazide: Na orale toediening van de vaste doseringscombinatie worden piek-
plasmaconcentraties van HCTZ binnen ongeveer 1,0-3,0 uur na toediening bereikt. Gebaseerd op
cumulatieve renale excretie van HCTZ was de biologische beschikbaarheid ongeveer 60%.
Biotransformatie
Telmisartan wordt gemetaboliseerd door conjugatie tot een farmacologisch inactief acylglucuronide.
Het glucuronide van de oorspronkelijke verbinding is de enige metaboliet die bij mensen is
geïdentificeerd. Na een enkelvoudige dosis 14C-gelabelled telmisartan vertegenwoordigt het
glucuronide ongeveer 11% van de gemeten radioactiviteit in plasma. De cytochroom P450 iso-
enzymen zijn niet betrokken bij het metabolisme van telmisartan.
Hydrochloorthiazide wordt door de mens niet gemetaboliseerd.
Eliminatie
Telmisartan: Na toediening van intraveneus of oraal 14C-gelabelled telmisartan wordt het grootste
gedeelte van de dosis (> 97%) geëlimineerd met de feces via excretie met de gal. Slechts zeer kleine
hoeveelheden werden in de urine aangetroffen. Volledige plasmaklaring van telmisartan na orale
toediening is > 1.500 ml/min. De terminale eliminatiehalfwaardetijd is > 20 uur.
Hydrochloorthiazide wordt vrijwel geheel in onveranderde vorm met de urine uitgescheiden.
Ongeveer 60% van de orale dosis wordt binnen 48 uur geëlimineerd. De renale klaring is ongeveer
250-300 ml/min. De terminale eliminatiehalfwaardetijd van hydrochloorthiazide is 10-15 uur.
Lineariteit/non-lineariteit
Telmisartan: De farmacokinetiek van oraal toegediend telmisartan is niet lineair bij doses van
20-160 mg, met bovenproportionele stijgingen van de plasmaconcentraties (Cmax en AUC) bij
verhoging van de doses.
Hydrochloorthiazide vertoont lineaire farmacokinetiek.
Farmacokinetiek bij specifieke populaties
Ouderen
De farmacokinetiek van telmisartan verschilt niet tussen oudere patiënten en patiënten jonger dan
65 jaar.
Geslacht
De plasmaconcentraties van telmisartan zijn doorgaans 2-3 keer hoger in vrouwen dan in mannen. In
het klinisch geneesmiddelonderzoek zijn bij vrouwen echter geen significante verhogingen in de
bloeddrukrespons of in de incidentie van orthostatische hypotensie gevonden. Dosisaanpassing is niet
noodzakelijk. Er was een neiging naar hogere plasmaconcentraties HCTZ in vrouwen ten opzichte van
mannen. Dit wordt niet van klinisch belang geacht.
Nierinsufficiëntie
Renale excretie draagt niet bij aan de klaring van telmisartan. Gebaseerd op beperkte ervaring met
patiënten met milde tot matige nierinsufficiëntie (creatinineklaring van 30-60 ml/min, gemiddeld
ongeveer 50 ml/min) is dosisaanpassing niet noodzakelijk bij patiënten met een verminderde renale
functie. Telmisartan wordt niet verwijderd door hemodialyse. Bij patiënten met verminderde
nierfunctie is de eliminatiesnelheid van HCTZ verminderd. In een afzonderlijke studie in patiënten
met een creatinineklaring van 90 ml/min was de eliminatiehalfwaardetijd van HCTZ verhoogd. In
patiënten zonder nierfunctie is de eliminatiehalfwaardetijd ongeveer 34 uur.
Leverinsufficiëntie
In farmacokinetische studies bij patiënten met leverinsufficiëntie werd een toename in de absolute
biologische beschikbaarheid tot bijna 100% waargenomen. De halfwaardetijd verandert niet bij
patiënten met leverinsufficiëntie.
Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek
In preklinisch veiligheidsonderzoek met gelijktijdige toediening van telmisartan en HCTZ in
normotensieve ratten en honden veroorzaakten doses, gelijkwaardig aan de blootstelling in de
klinische therapeutische range, geen additionele bevindingen die niet reeds waren waargenomen bij de
toediening van de afzonderlijke bestanddelen. De waargenomen toxicologische bevindingen zijn
ogenschijnlijk niet relevant voor therapeutisch gebruik bij mensen.
Toxicologische bevindingen die ook bekend waren vanuit de preklinische studies met angiotensine
converterende enzymremmers en angiotensine II-receptorantagonisten waren: een afname in de
parameters van de rode bloedcellen (erytrocyten, hemoglobine, hematocriet), veranderingen in de
renale hemodynamiek (toename in bloed-ureumgehalte en creatinine), verhoogde
plasmarenineactiviteit, hypertrofie/hyperplasie van de renale juxtaglomerulaire cellen en beschadiging
van het maagslijmvlies. Maaglaesies konden worden voorkomen/verminderd door orale toediening
van een zoutoplossing en het gegroepeerd onderbrengen van de dieren. In honden werd renale
tubulaire dilatatie en atrofie waargenomen. Deze bevindingen worden toegeschreven aan de
farmacologische activiteit van telmisartan.
Er is geen duidelijk bewijs waargenomen voor een teratogeen effect, echter bij toxische doses van
telmisartan werd een effect op de postnatale ontwikkeling van de nakomelingen waargenomen, zoals
een lager lichaamsgewicht en een vertraagd openen van de ogen.
In in vitro studies zijn voor telmisartan geen aanwijzingen gevonden voor mutageniteit of relevante
clastogene activiteit, en er is ook geen aanwijzing gevonden voor carcinogeniteit bij ratten en muizen.
Studies met HCTZ toonden twijfelachtige aanwijzingen voor genotoxische en carcinogene effecten in
experimentele modellen. Echter, de uitgebreide humane ervaring met HCTZ heeft geen verband
aangetoond tussen het gebruik en een verhoging in neoplasmata.
Voor de foetotoxiciteit van de combinatie van telmisartan/hydrochloorthiazide, zie rubriek 4.6.
6.
FARMACEUTISCHE GEGEVENS
6.1
Lijst van hulpstoffen
Lactosemonohydraat,
Magnesiumstearaat,
Maïszetmeel,
Meglumine,
Microkristallijne cellulose,
Povidon (K25),
IJzeroxide rood (E172),
Natriumhydroxide,
Natriumzetmeelglycolaat (type A),
Sorbitol (E420).
6.2
Gevallen van onverenigbaarheid
Niet van toepassing.
6.3
Houdbaarheid
3 jaar
6.4
Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaren
Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities wat betreft de temperatuur. Bewaren in
de oorspronkelijke verpakking ter bescherming tegen vocht.
Aard en inhoud van de verpakking
Aluminium/aluminium blisters (PA/Al/PVC/Al of PA/PA/Al/PVC/Al). Een blister bevat 7 of
10 tabletten.
Verpakkingsgrootten:
Blister met 14, 28, 56, 84 of 98 tabletten
Geperforeerde eenheidsblisterverpakkingen met 28 x 1, 30 x 1 of 90 x 1 tablet.
Niet alle genoemde verpakkingsgrootten worden in de handel gebracht.
6.6
Speciale voorzorgsmaatregelen voor het verwijderen en andere instructies
Vanwege de hygroscopische eigenschappen van de tabletten, moet MicardisPlus bewaard blijven in de
afgesloten blisterverpakking. De tabletten mogen pas kort voor de inname uit de blisterverpakking
worden gehaald.
Af en toe werd gezien dat tussen de blisterholtes de buitenste laag van de blisterverpakking los kwam
van de binnenlaag. Geen actie noodzakelijk indien dit zich voordoet.
Al het ongebruikte geneesmiddel of afvalmateriaal dient te worden vernietigd overeenkomstig lokale
voorschriften.
7.
HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
8.
NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
EU/1/02/213/001-005, 011, 013-014
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
EU/1/02/213/006-010, 012, 015-016
9.
DATUM VAN EERSTE VERLENING VAN DE VERGUNNING/VERLENGING VAN
DE VERGUNNING

Datum van eerste verlening van de vergunning: 19 april 2002
Datum van laatste verlenging: 23 april 2007
10.
DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST
Gedetailleerde informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees
Geneesmiddelenbureau http://www.ema.europa.eu.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten
2.
KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
Elke tablet bevat 80 mg telmisartan en 25 mg hydrochloorthiazide.
Hulpstoffen met bekend effect
Elke tablet bevat 99 mg lactosemonohydraat, overeenkomend met 94 mg watervrije lactose.
Elke tablet bevat 338 mg sorbitol (E420).
Voor de volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek 6.1.
3.
FARMACEUTISCHE VORM
Tablet.
Geel met witte, langwerpige tablet, 6,2 mm groot, gegraveerd met het bedrijfslogo en de code `H9'.
4.
KLINISCHE GEGEVENS
4.1
Therapeutische indicaties
Behandeling van essentiële hypertensie.
MicardisPlus is als combinatiepreparaat (80 mg telmisartan /25 mg hydrochloorthiazide (HCTZ))
geïndiceerd voor gebruik bij volwassenen bij wie de bloeddruk onvoldoende gereguleerd kan worden
met MicardisPlus
80 mg/12,5 (80 mg telmisartan/12,5 mg HCTZ) of patiënten die in de voorgeschiedenis zijn
gestabiliseerd op telmisartan en HCTZ afzonderlijk ingenomen.
4.2
Dosering en wijze van toediening
Dosering
De vaste doseringscombinatie dient te worden ingenomen door patiënten bij wie de bloeddruk
onvoldoende gereguleerd kan worden met telmisartan alleen. Individuele titratie met beide
componenten afzonderlijk wordt aanbevolen, alvorens over te gaan op de vaste doseringscombinatie.
Indien het vanuit klinisch oogpunt is aangewezen, kan direct overstappen van de monotherapie naar de
vaste combinaties worden overwogen.
MicardisPlus 80 mg/25 mg kan eenmaal per dag worden toegediend aan patiënten bij wie de
bloeddruk onvoldoende gereguleerd kan worden met MicardisPlus 80 mg/12,5 mg of in
patiënten die in de voorgeschiedenis gestabiliseerd zijn met telmisartan en HCTZ afzonderlijk
toegediend.
MicardisPlus is ook verkrijgbaar in de sterkten 40 mg/12,5 mg en 80 mg/12,5 mg.
Ouderen
Aanpassing van de dosering is niet nodig.
Nierinsufficiëntie
Periodieke controle van de nierfunctie is aanbevolen (zie rubriek 4.4).
Pediatrische patiënten
De veiligheid en werkzaamheid van de vaste doseringscombinatie bij kinderen en jongvolwassenen
jonger dan 18 jaar zijn niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar.
Wijze van toediening
De tabletten van de vaste doseringscombinatie zijn bedoeld voor éénmaal daagse orale toediening en
dienen ingenomen te worden met vloeistof, met of zonder voedsel.
Te nemen voorzorgen voorafgaand aan gebruik of toediening van het geneesmiddel
MicardisPlus dient in een gesloten blisterverpakking bewaard te worden vanwege de hygroscopische
eigenschap van de tabletten. Tabletten dienen vlak voor toediening uit de blisterverpakking te worden
genomen (zie rubriek 6.6).
4.3
Contra-indicaties
Overgevoeligheid voor de werkzame stoffen of voor een van de in rubriek 6.1 vermelde
hulpstoffen.
Overgevoeligheid voor andere sulfonamide afgeleide stoffen (aangezien HCTZ een van
sulfonamiden afgeleid geneesmiddel is).
Tweede en derde trimester van de zwangerschap (zie rubrieken 4.4 en 4.6).
Cholestasis en galwegobstructies.
Ernstige leverinsufficiëntie.
Ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 30 ml/min).
Refractaire hypokaliëmie, hypercalciëmie.
Het gelijktijdig gebruik van telmisartan/HCTZ met aliskiren-bevattende geneesmiddelen is gecontra-
indiceerd bij patiënten met diabetes mellitus of nierinsufficiëntie (GFR < 60 ml/min/1,73 m2) (zie
rubrieken 4.5 en 5.1).
4.4
Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik
Zwangerschap
Therapie met angiotensine II-receptorantagonisten moet niet gestart worden tijdens zwangerschap.
Patiënten die een zwangerschap plannen moeten omgezet worden op een alternatieve
antihypertensieve therapie met een bekend veiligheidsprofiel voor gebruik tijdens zwangerschap,
tenzij het voortzetten van de angiotensine II-receptorantagonisttherapie noodzakelijk wordt geacht.
Als zwangerschap wordt vastgesteld dient de behandeling met angiotensine II-receptorantagonisten
onmiddellijk te worden gestaakt, en moet, indien nodig, met een alternatieve therapie begonnen
worden (zie rubrieken 4.3 en 4.6).
Leverinsufficiëntie
Telmisartan/HCTZ mag niet worden gegeven aan patiënten met cholestasis, galwegobstructies of
ernstige leverinsufficiëntie (zie rubriek 4.3) aangezien telmisartan grotendeels met de gal wordt
uitgescheiden. Het is te verwachten dat deze patiënten een lagere hepatische klaring voor telmisartan
hebben.
Daarnaast dient telmisartan/HCTZ met voorzichtigheid te worden gebruikt bij patiënten met een
slechte leverfunctie of een progressieve leveraandoening, aangezien kleine veranderingen in de vocht-
en elektrolytenbalans een hepatisch coma kunnen veroorzaken. Er is geen klinische ervaring met
telmisartan/HCTZ bij patiënten met leverinsufficiëntie.
Nierinsufficiëntie en niertransplantatie
Telmisartan/HCTZ mag niet worden gebruikt door patiënten met ernstige renale dysfunctie
(creatinineklaring < 30 ml/min) (zie rubriek 4.3). Er is geen ervaring met het toedienen van
telmisartan/HCTZ bij patiënten met een recente niertransplantatie. De ervaring met telmisartan/HCTZ
bij patiënten met milde tot matige renale insufficiëntie is beperkt, en daarom wordt periodieke controle
van kalium, creatinine en urinezuur serumspiegels aanbevolen. Thiazidediuretica geassocieerde
azotemie kan voorkomen bij patiënten met nierinsufficiëntie.
Intravasculaire hypovolemie
Symptomatische hypotensie, vooral na de eerste dosering, kan voorkomen bij patiënten die een
volume- en/of natriumdepletie hebben door therapie met een sterk werkzaam diureticum, een zoutarm
dieet, diarree of braken. Dergelijke condities dienen voor toediening van telmisartan/HCTZ
gecorrigeerd te worden.
Dubbele blokkade van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem (RAAS)
Er is bewijs dat bij gelijktijdig gebruik van ACE-remmers, angiotensine II-receptorantagonisten of
aliskiren het risico op hypotensie, hyperkaliëmie en een verminderde nierfunctie (inclusief acuut
nierfalen) toeneemt. Dubbele blokkade van RAAS door het gecombineerde gebruik van ACE-
remmers, angiotensine II-receptorantagonisten of aliskiren wordt daarom niet aanbevolen (zie
rubrieken 4.5 en 5.1).
Als behandeling met dubbele blokkade absoluut noodzakelijk wordt geacht, mag dit alleen onder
supervisie van een specialist plaatsvinden en moeten de nierfunctie, elektrolyten en bloeddruk
regelmatig worden gecontroleerd.
ACE-remmers en angiotensine II-receptorantagonisten dienen niet gelijktijdig te worden ingenomen
door patiënten met diabetische nefropathie.
Overige condities met stimulatie van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem
Bij patiënten, wiens vasculaire tonus en nierfunctie voornamelijk van de activiteit van het renine-
angiotensine-aldosteronsysteem afhankelijk zijn (b.v. patiënten met ernstige decompensatio cordis of
onderliggende nierziekten, inclusief stenose van de nierarterie) is de behandeling met geneesmiddelen
die dit systeem beïnvloeden geassocieerd met acute hypotensie, hyperazotemie, oligurie, of in
zeldzame gevallen, acuut nierfalen (zie rubriek 4.8).
Primair aldosteronisme
Patiënten met primair aldosteronisme reageren in het algemeen niet op antihypertensiva die hun
werking uitoefenen door inhibitie van het renine-angiotensine systeem. Het gebruik van
telmisartan/HCTZ wordt daarom niet aanbevolen.
Aorta en mitralisklep stenose, obstructieve hypertrofe cardiomyopathie
Zoals geldt voor andere vasodilatatoren is voorzichtigheid geboden bij patiënten die lijden aan aorta-
of mitralisstenose, of obstructieve hypertrofe cardiomyopathie.
Metabole en endocriene effecten
Therapie met thiaziden kan de glucosetolerantie verslechteren, terwijl hypoglykemie kan voorkomen
bij diabetische patiënten die behandeld worden met insuline of antidiabetica samen met telmisartan.
Daarom moet worden overwogen om bij deze patiënten de bloedglucose goed in de gaten te houden;
indien geïndiceerd kan een aanpassing in de dosering van insuline of antidiabetica noodzakelijk zijn.
Een latente diabetes mellitus kan zich gedurende therapie met thiaziden manifesteren.
Een verhoging van cholesterol- en triglyceridenspiegels is geassocieerd met de therapie met thiaziden;
bij een dosering van 12,5 mg in het geneesmiddel, zijn echter minimale of geen effecten gemeld.
Verstoorde elektrolytenbalans
Zoals geldt voor alle patiënten die met thiazidediuretica worden behandeld, dient periodieke bepaling
van serumelektrolyten te worden uitgevoerd op geschikte tijdsintervallen.
Thiaziden, inclusief hydrochloorthiazide, kunnen een verstoorde vocht- of elektrolytenbalans
(inclusief hypokaliëmie, hyponatriëmie en hypochloremische alkalose) veroorzaken.
Waarschuwingssignalen van een verstoorde vocht- of elektrolytenbalans zijn droge mond, dorst,
asthenie, lethargie, sufheid, rusteloosheid, spierpijn of krampen, spiervermoeidheid, hypotensie,
oligurie, tachycardie en gastro-intestinale stoornissen zoals misselijkheid en braken (zie rubriek 4.8).
- Hypokaliëmie
Hoewel zich hypokaliëmie kan ontwikkelen bij het gebruik van thiazidediuretica, kan de gelijktijdige
behandeling met telmisartan de diureticageïnduceerde hypokaliëmie verminderen. De kans op
hypokaliëmie is het grootst in patiënten met levercirrose, in patiënten met een versnelde diurese, in
patiënten met een inadequate orale inname van elektrolyten en in patiënten die worden behandeld met
corticosteroïden of adrenocorticotroop hormoon (ACTH) (zie rubriek 4.5).
- Hyperkaliëmie
Omgekeerd, vanwege antagonisme van angiotensine II (AT1)-receptoren door het telmisartan in het
geneesmiddel, kan hyperkaliëmie optreden. Hoewel klinisch significante hyperkaliëmie niet is
gedocumenteerd voor telmisartan/HCTZ, zijn onder andere nierinsufficiëntie en/of hartfalen en
diabetes mellitus risicofactoren voor de ontwikkeling van hyperkaliëmie. Kaliumsparende diuretica,
kaliumsupplementen of kaliumbevattende zoutvervangers dienen met voorzichtigheid te worden
gebruikt met telmisartan/HCTZ (zie rubriek 4.5).
- Hyponatriëmie en hypochloremische alkalose
Er is geen bewijs dat telmisartan/HCTZ diureticageïnduceerde hyponatriëmie vermindert of voorkomt.
Chloridedeficiëntie is doorgaans mild en vereist normaliter geen behandeling.
- Hypercalciëmie
Thiaziden kunnen de urinaire calciumexcretie verminderen en een intermitterende en lichte stijging
van het serumcalcium veroorzaken in afwezigheid van bekende stoornissen in het
calciummetabolisme. Een kenmerkende hypercalciëmie kan wijzen op een verborgen
hyperparathyroïdie. De behandeling met thiaziden dient te worden gestaakt voor het uitvoeren van
onderzoek op de bijschildklierfunctie.
- Hypomagnesiëmie
Voor thiaziden is aangetoond dat zij de urinaire excretie van magnesium kunnen verhogen, wat kan
resulteren in hypomagnesiëmie (zie rubriek 4.5).
Etnische verschillen
Zoals bij alle andere angiotensine II-receptorantagonisten is telmisartan ogenschijnlijk minder effectief
in de bloeddrukverlaging in negroïde patiënten, mogelijk vanwege de hogere prevalentie van lage
reninespiegels in de negroïde hypertensieve populatie.
Overigen
Zoals geldt voor alle antihypertensieve middelen kan een te grote daling in de bloeddruk in patiënten
met ischemische cardiopathie of ischemische cardiovasculaire aandoeningen resulteren in een
myocardinfarct of een beroerte.
Algemeen
Overgevoeligheidsreacties op HCTZ kunnen optreden in patiënten met of zonder voorgeschiedenis
van allergie of bronchiaal astma, maar zijn waarschijnlijker bij patiënten met deze voorgeschiedenis.
Exacerbatie of activering van een systemische lupus erythematodes is gemeld bij het gebruik van
thiazidediuretica, waaronder HCTZ.
Choroïdale effusie, acute myopie en afgesloten kamerhoekglaucoom
Hydrochloorthiazide, een sulfonamide, kan een idiosyncratische reactie veroorzaken, resulterend in
choroïdale effusie met gezichtsvelddefect, acute tijdelijke myopie en acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom. Symptomen omvatten acute aanval van afgenomen visuele scherpte of oculaire
pijn, meestal optredend binnen uren tot weken na de start van de inname van het geneesmiddel.
Onbehandeld acuut afgesloten kamerhoekglaucoom kan tot permanent verlies van het
gezichtsvermogen leiden. De primaire behandeling is het zo snel mogelijk staken van de behandeling
met hydrochloorthiazide. Overwogen dient te worden of snelle medische of chirurgische behandeling
nodig is als de intraoculaire druk niet onder controle is. Een van de risicofactoren voor het
ontwikkelen van acuut afgesloten kamerhoekglaucoom kan zijn een voorgeschiedenis van
sulfonamide- of penicilline-allergie.
Niet-melanome huidkanker
Er is een verhoogd risico op niet-melanome huidkanker (NMSC) [basaalcelcarcinoom (BCC) en
plaveiselcelcarcinoom (SCC)] bij blootstelling aan een toenemende cumulatieve dosis HCTZ
waargenomen bij twee epidemiologische onderzoeken op basis van het Deense Nationaal
Kankerregister. De fotosensibiliserende werking van HCTZ zou kunnen werken als een mogelijk
mechanisme voor NMSC.
Patiënten die HCTZ innemen moeten worden geïnformeerd over het risico op NMSC en moet worden
geadviseerd hun huid regelmatig te controleren op nieuwe laesies en verdachte huidlaesies
onmiddellijk te melden. Er dienen mogelijke preventieve maatregelen zoals beperkte blootstelling aan
zonlicht en uv-stralen en, in het geval van blootstelling, afdoende bescherming aan de patiënten te
worden aanbevolen om het risico op huidkanker tot een minimum te beperken. Verdachte huidlaesies
moeten onmiddellijk worden onderzocht, mogelijk met inbegrip van histologisch onderzoek van
biopsieën. Het gebruik van HCTZ bij patiënten die eerder NMSC hebben gehad moet mogelijk ook
worden heroverwogen (zie ook rubriek 4.8).
Lactose
Elke tablet bevat lactose. Patiënten met zeldzame erfelijke aandoeningen als galactose-intolerantie,
algehele lactasedeficiëntie of glucose-galactose malabsorptie, dienen dit geneesmiddel niet te
gebruiken.
Sorbitol
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten bevatten 338 mg sorbitol per tablet. Patiënten met erfelijke
fructose-intolerantie mogen dit geneesmiddel niet innemen/toegediend krijgen.
Elke tablet bevat minder dan 1 mmol natrium (23 mg) per tablet, dat wil zeggen dat het in wezen
`natriumvrij' is.
4.5
Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie
Lithium
Reversibele verhogingen van serum-lithiumconcentraties en toxiciteit zijn gemeld gedurende
gelijktijdige toediening van lithium en ACE-remmers. Zeldzame gevallen zijn ook gemeld met
angiotensine II-antagonisten (inclusief telmisartan/HCTZ). Gelijktijdige toediening van lithium en
telmisartan/HCTZ wordt niet aangeraden (zie rubriek 4.4). Indien de combinatie noodzakelijk blijkt,
wordt aangeraden de serumlithiumspiegel nauwlettend te volgen gedurende het gelijktijdige gebruik.
Geneesmiddelen die het serumkalium kunnen verhogen of hyperkaliëmie kunnen induceren (bv. ACE-
remmers, kaliumsparende diuretica, kaliumsupplementen, zoutvervangers die kalium bevatten,
cyclosporine of andere geneesmiddelen zoals heparine natrium).
Indien deze geneesmiddelen gelijktijdig met de HCTZ-telmisartan combinatie worden
voorgeschreven, wordt aangeraden de serum-kaliumspiegels in de gaten te houden. Gebaseerd op de
ervaring met het gebruik van andere geneesmiddelen die het renine-angiotensine systeem remmen, kan
het gelijktijdig gebruik van de bovengenoemde geneesmiddelen leiden tot verhogingen in het
serumkalium en wordt daarom niet aangeraden (zie rubriek 4.4).
Geneesmiddelen die worden beïnvloed door stoornissen in het serumkalium
Periodieke controle van het serumkalium en ECG wordt aanbevolen wanneer telmisartan/HCTZ
tegelijkertijd wordt toegediend met geneesmiddelen die worden beïnvloed door stoornissen in het
serumkalium (bv. digitalisglycosiden, antiaritmica) en de volgende geneesmiddelen die het torsades de
pointes induceren (waaronder enkele antiaritmica), omdat hypokaliëmie een factor is die kan leiden tot
torsades de pointes.
-
klasse Ia antiaritmica (bv. kinidine, hydrokinine, disopyramide)
- klasse III antiaritmica (bv. amiodaron, sotalol, dofelitide, ibutilide)
- enkele antipsychotica: (bv. thioridazine, chloorpromazine, levomepromazine, trifluoperazine
cyamemazine, sulpiride, sultopride, amisulpride, tiapride, pimozide, haloperidol, droperidol)
- overige: (bv. bepridil, cisapride, difemanil, erytromycine i.v., halofantrine, mizolastine,
pentamidine, sparfloxacine, terfenadine, vincamine i.v.)
Digitalisglycosiden
Thiazidegeïnduceerde hypokaliëmie of hypomagnesiëmie werken het optreden van digitalis-
geïnduceerde aritmie in de hand (zie rubriek 4.4).
Digoxine
Wanneer telmisartan gecombineerd werd toegediend met digoxine, werd een mediane toename van de
digoxinepiekplasmaconcentratie (49%) en -dalconcentratie (20%) waargenomen. Bij het initiëren, het
aanpassen en het stoppen van telmisartan dient de digoxinespiegel gecontroleerd te worden, om de
spiegel binnen het therapeutisch bereik te houden.
Andere antihypertensiva
Telmisartan kan het hypotensieve effect van andere antihypertensiva vergroten.
De gegevens uit klinische studies laten zien dat dubbele blokkade van het renine-angiotensine-
aldosteronsysteem (RAAS) bij het gecombineerde gebruik van ACE-remmers, angiotensine II-
receptorantagonisten en aliskiren in verband wordt gebracht met een hogere frequentie van
bijwerkingen zoals hypotensie, hyperkaliëmie en een verminderde nierfunctie (inclusief acuut
nierfalen) in vergelijking met het gebruik van een enkel geneesmiddel dat op het RAAS werkt (zie
rubrieken 4.3, 4.4 en 5.1).
Antidiabetica (oraal en insuline)
Dosisaanpassing van het antidiabeticum kan noodzakelijk zijn (zie rubriek 4.4).
Metformine
Metformine dient met voorzichtigheid te worden gebruikt: kans op melkzuuracidose geïnduceerd door
mogelijk functioneel nierfalen bij HCTZ.
Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen
NSAID's (bv. acetylsalicylzuur bij anti-inflammatoire dosisregimes, COX-2-remmers en niet-
selectieve NSAID's) kunnen het diuretische, natriuretische en antihypertensieve effect van
thiazidediuretica en het antihypertensieve effect van angiotensine II-receptorantagonisten
verminderen.
Bij sommige patiënten met een verminderde nierfunctie (bv. gedehydreerde patiënten of oudere
patiënten met een verminderde nierfunctie) kan het gelijktijdig toedienen van een angiotensine II-
receptorantagonist en middelen die cyclo-oxygenase remmen leiden tot een verdere verslechtering van
de nierfunctie, inclusief mogelijk acuut nierfalen, dat meestal omkeerbaar is. Daarom dient deze
combinatie voorzichtig te worden toegepast, vooral bij ouderen. Patiënten moeten voldoende
gehydrateerd zijn en het monitoren van de nierfunctie na aanvang van de combinatietherapie, en
vervolgens periodiek, dient overwogen te worden.
In één studie leidde de gezamenlijke toediening van telmisartan en ramipril tot een toename tot 2,5
maal van de AUC0-24 en Cmax van ramipril en ramiprilaat. De klinische relevantie van deze
waarneming is niet bekend.
Bloeddrukverhogende amines (bv. noradrenaline)
Het effect van bloeddrukverhogende amines kan worden verminderd.
Niet-depolariserende skeletspierrelaxantia (bv. tubocurarine)
Het effect van niet-depolariserende skeletspierrelaxantia kan worden versterkt door HCTZ.
Geneesmiddelen bij de behandeling van jicht (bv. probenecide, sulfinpyrazon en allopurinol)
Dosisaanpassing van uricosurica kan noodzakelijk zijn, aangezien HCTZ de serum urinezuurspiegels
kan verhogen. Verhoging van de dosis probenecide of sulfinpyrazon kan noodzakelijk zijn.
Gelijktijdige toediening van thiazide kan de incidentie van overgevoeligheidsreacties op allopurinol
verhogen.
Calciumzouten
Thiazidediuretica kunnen de serumcalciumspiegels verhogen door een verminderde excretie. Indien
calciumsupplementen of calciumsparende geneesmiddelen (bv. vitamine D-therapie) moeten worden
voorgeschreven, dienen de serumcalciumspiegels te worden gecontroleerd en dient de calciumdosis te
worden aangepast.
Bètablokkers en diazoxide
Het hyperglykemisch effect van bètablokkers en diazoxide kan door thiaziden worden versterkt.
Anticholinergica (bv. atropine, biperideen): kunnen de biologische beschikbaarheid van
thiazideachtige diuretica verhogen door vermindering van de gastro-intestinale motiliteit en de
maagledigingssnelheid.
Amantadine
Thiaziden kunnen de kans op bijwerkingen veroorzaakt door amantadine vergroten.
Cytotoxische geneesmiddelen (bv. cyclofosfamide, methotrexaat)
Thiaziden kunnen de renale excretie van cytotoxische geneesmiddelen verminderen en hun
myelosuppressieve effecten versterken.
Gebaseerd op de farmacologische eigenschappen kan worden verwacht dat de volgende
geneesmiddelen het hypotensieve effect versterken van alle antihypertensiva inclusief telmisartan:
Baclofen, amifostine.
Verder kan orthostatische hypotensie worden versterkt door alcohol, barbituraten, narcotica of
antidepressiva.
Vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding
Zwangerschap
Het gebruik van angiotensine II-receptorantagonisten gedurende het eerste trimester van de
zwangerschap wordt niet aanbevolen (zie rubriek 4.4). Het gebruik van angiotensine II-
receptorantagonisten is gecontra-indiceerd gedurende het tweede en derde trimester van de
zwangerschap (zie rubrieken 4.3 en 4.4).
Er zijn geen toereikende gegevens over het gebruik van telmisartan/HCTZ bij zwangere vrouwen.
Uit experimenteel onderzoek bij dieren is reproductietoxiciteit gebleken (zie rubriek 5.3).
Er kunnen geen duidelijke conclusies getrokken worden uit resultaten van epidemiologisch onderzoek
naar het risico van teratogene effecten als gevolg van blootstelling aan ACE-remmers tijdens het eerste
trimester van de zwangerschap; een kleine toename in het risico kan echter niet worden uitgesloten.
Hoewel er geen gecontroleerde epidemiologische gegevens zijn over het risico met angiotensine II-
receptorantagonisten kan het risico vergelijkbaar zijn bij deze klasse van geneesmiddelen. Patiënten
die een zwangerschap plannen moeten omgezet worden op een alternatieve antihypertensieve therapie
met een bekend veiligheidsprofiel voor gebruik tijdens zwangerschap, tenzij het voortzetten van de
angiotensine II-receptorantagonistentherapie noodzakelijk wordt geacht. Als zwangerschap wordt
vastgesteld dient de behandeling met angiotensine II-receptorantagonisten onmiddellijk te worden
gestaakt, en moet, indien nodig, worden begonnen met een alternatieve therapie.
Het is bekend dat blootstelling aan angiotensine II-receptorantagonisten gedurende het tweede en
derde trimester foetale toxiciteit (verslechterde nierfunctie, oligohydramnie, achterstand in
schedelverharding) en neonatale toxiciteit (nierfalen, hypotensie, hyperkaliëmie) kan induceren (zie
rubriek 5.3).
Als blootstelling vanaf het tweede trimester van de zwangerschap heeft plaatsgevonden, wordt een
echoscopie van de nierfunctie en de schedel aanbevolen. Pasgeborenen van wie de moeder
angiotensine II-receptorantagonisten heeft gebruikt dienen nauwkeurig gecontroleerd te worden op
hypotensie (zie rubrieken 4.3 en 4.4).
Er is beperkte ervaring met het gebruik van HCTZ tijdens de zwangerschap, met name in het eerste
trimester. Dieronderzoek heeft onvoldoende gegevens opgeleverd. Hydrochloorthiazide passeert de
placenta. Op basis van het farmacologische werkingsmechanisme van HCTZ kan het gebruik hiervan
tijdens het tweede en derde trimester de foetoplacentaire perfusie verstoren en leiden tot foetale en
neonatale effecten zoals icterus, verstoring van de elektrolytenbalans en trombocytopenie.
Hydrochloorthiazide dient niet te worden gebruikt voor zwangerschapsoedeem,
zwangerschapshypertensie of pre-eclampsie, omdat dit het risico op verminderd plasmavolume en
placentaire hypoperfusie oplevert, terwijl het geen positieve invloed op het beloop van de ziekte heeft.
Hydrochloorthiazide dient niet te worden gebruikt voor essentiële hypertensie bij zwangere vrouwen,
behalve in het zeldzame geval dat er geen andere behandeling mogelijk is.
Borstvoeding
Omdat er geen informatie beschikbaar is over het gebruik van telmisartan/HCTZ bij het geven van
borstvoeding, wordt telmisartan/HCTZ niet aangeraden. Alternatieve behandelingen met beter
bekende veiligheidsprofielen verdienen de voorkeur, vooral bij het geven van borstvoeding aan
pasgeboren of prematuur geboren zuigelingen.
Hydrochloorthiazide wordt in kleine hoeveelheden in de moedermelk uitgescheiden. Hoge doses
thiazides kunnen door sterke diurese de melkproductie remmen. Het gebruik van telmisartan/HCTZ
tijdens het geven van borstvoeding wordt niet aanbevolen. Als telmisartan/HCTZ gebruikt wordt
tijdens het geven van borstvoeding dient de dosis zo laag mogelijk te worden gehouden.
4.7
Beïnvloeding van de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen
MicardisPlus kan invloed hebben op de rijvaardigheid en op het vermogen om machines te bedienen.
Duizeligheid of sufheid kan af en toe voorkomen bij gebruik van telmisartan/HCTZ.
4.8
Bijwerkingen
Samenvatting van het veiligheidsprofiel
De vaakst gemelde bijwerking is duizeligheid. Ernstig angio-oedeem komt in zeldzame gevallen voor
( 1/10.000, < 1/1.000).
De totale incidentie van bijwerkingen die zijn gemeld bij MicardisPlus 80 mg/25 mg was vergelijkbaar
met die van MicardisPlus 80 mg/12,5 mg. Voor de bijwerkingen werd geen dosisafhankelijkheid
vastgesteld en er werd geen correlatie gezien met geslacht, leeftijd of ras van de patiënten.
Lijst van de bijwerkingen in tabelvorm
De bijwerkingen gemeld in de klinische studies en die vaker (p 0.05) voorkwamen bij telmisartan en
HCTZ dan bij placebo zijn hieronder weergegeven volgens systeem/orgaanklassen. Bijwerkingen die
bekend zijn voor de afzonderlijke componenten maar die niet werden gezien in de klinische studies,
kunnen voorkomen tijdens de behandeling met telmisartan/HCTZ.
De bijwerkingen zijn geclassificeerd met de frequentieaanduidingen aan de hand van de volgende
indeling: zeer vaak ( 1/10); vaak ( 1/100, < 1/10); soms ( 1/1.000, < 1/100); zelden ( 1/10.000,
< 1/1.000); zeer zelden (< 1/10.000), niet bekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden
bepaald).
Binnen de onderstaande frequentiegroepen worden bijwerkingen in afnemende mate van ernst
genoemd.
Infecties en parasitaire aandoeningen
Zelden:
Bronchitis, faryngitis, sinusitis
Immuunsysteemaandoeningen
Zelden:
Exacerbatie of activering van systemisch lupus
erythematodes1
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Soms:
Hypokaliëmie
Zelden:
Hyperurikemie, hyponatriëmie
Psychische stoornissen
Soms:
Angst
Zelden:
Depressie
Zenuwstelselaandoeningen
Vaak:
Duizeligheid
Soms:
Syncope, paraesthesie
Zelden:
Slapeloosheid, slaapstoornissen
Oogaandoeningen
Zelden:
Visusstoornissen, wazig zicht
Evenwichtsorgaan- en ooraandoeningen
Vertigo
Hartaandoeningen
Soms:
Tachycardie, aritmieën
Bloedvataandoeningen
Soms:
Hypotensie, orthostatische hypotensie
Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen
Soms:
Dyspnoe
Zelden:
Respiratoire stress (waaronder pneumonitis en
pulmonair oedeem)
Maagdarmstelselaandoeningen
Soms:
Diarree, droge mond, flatulentie
Zelden:
Buikpijn, constipatie, dyspepsie, braken, gastritis
Lever- en galaandoeningen
Zelden:
Afwijkende leverfunctie/leveraandoening2
Huid- en onderhuidaandoeningen
Zelden:
Angio-oedeem (ook met fatale afloop), erytheem,
pruritus, huiduitslag, hyperhidrosis, urticaria
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Soms:
Rugpijn, spierspasmen, myalgie
Zelden:
Artralgie, spierkrampen, pijn in extremiteit
Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen
Soms:
Erectiele disfunctie
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
Soms:
Pijn in de borst
Zelden:
Griepachtige verschijnselen, pijn
Onderzoeken
Soms:
Urinezuurtoename in het bloed
Zelden:
Creatininetoename in het bloed,
creatinefosfokinasetoename in het bloed, verhoogde
leverenzymen
1: gebaseerd op post-marketingervaring
2: voor een verdere beschrijving, zie de sub-rubriek 'Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen'
Aanvullende informatie over de afzonderlijke bestanddelen
Bijwerkingen die eerder zijn gemeld voor de afzonderlijke bestanddelen kunnen mogelijke
bijwerkingen van MicardisPlus zijn, zelfs als deze niet zijn waargenomen tijdens klinisch onderzoek.
Telmisartan:
Bijwerkingen traden in dezelfde frequentie op bij patiënten die met placebo en telmisartan werden
behandeld.
De totale incidentie van bijwerkingen gemeld voor telmisartan (41,4%) was gewoonlijk vergelijkbaar
met placebo (43,9%) in de placebogecontroleerde studies. De bijwerkingen hieronder weergegeven
zijn verzameld uit alle studies bij patiënten die werden behandeld met telmisartan voor hypertensie of
bij patiënten van 50 jaar en ouder met een hoog risico op cardiovasculaire aandoeningen.
Bovenste luchtweg infectie, urineweginfectie,
inclusief cystitis
Zelden:
Sepsis waaronder met fatale afloop3
Bloed- en lymfestelselaandoeningen
Soms:
Anemie
Zelden:
Eosinofilie, trombocytopenie
Immuunsysteemaandoeningen
Zelden:
Overgevoeligheidsreacties, anafylactische reacties
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Soms:
Hyperkaliëmie
Zelden:
Hypoglykemie (bij diabetische patiënten)
Hartaandoeningen
Soms:
Bradycardie
Zenuwstelselaandoeningen
Zelden:
Slaperigheid
Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen
Soms:
Hoesten
Zeer zelden:
Interstitiëlelongziekte3
Maagdarmstelselaandoeningen
Zelden:
Maagklachten
Huid- en onderhuidaandoeningen
Zelden:
Eczeem, erythema fixatum, toxische huideruptie
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Zelden:
Artrose, tendinitis
Nier- en urinewegaandoeningen
Soms:
Nierinsufficiëntie (inclusief acuut nierfalen)
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
Soms :
Zwakte
Onderzoeken
Zelden:
Afname hemoglobine
3: voor een verdere beschrijving, zie de sub-rubriek 'Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen'
Hydrochloorthiazide:
Hydrochloorthiazide kan hypovolemie veroorzaken of verergeren, hetgeen kan leiden tot een
verstoring van de elektrolytenbalans (zie rubriek 4.4).
Bijwerkingen die gemeld zijn met een niet bekende frequentie bij het gebruik van hydrochloorthiazide
alleen, zijn:
Infecties en parasitaire aandoeningen
Niet bekend:
Sialoadenitis
Niet-melanome huidkanker (basaalcelcarcinoom en
plaveiselcelcarcinoom)
Bloed- en lymfestelselaandoeningen
Zelden:
Trombocytopenie (soms met purpura)
Niet bekend:
Aplastische anemie, hemolytische anemie,
beenmergdepressie, leukopenie, neutropenie,
agranulocytose
Immuunsysteemaandoeningen
Niet bekend:
Anafylactische reacties, overgevoeligheidsreacties
Endocriene aandoeningen
Niet bekend:
Ontoereikende controle diabetes mellitus
Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Vaak:
Hypomagnesiëmie
Zelden:
Hypercalciëmie
Zeer zelden:
Hypochloremische alkalose
Niet bekend:
Anorexie, verminderde eetlust, verstoorde
elektrolytenbalans, hypercholesterolemie,
hyperglykemie, hypovolemie
Psychische stoornissen
Niet bekend:
Rusteloosheid
Zenuwstelselaandoeningen
Zelden:
Hoofdpijn
Niet bekend:
Duizelingen
Oogaandoeningen
Niet bekend:
Xanthopsie, acute myopie, acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom, choroïdale effusie
Bloedvataandoeningen
Niet bekend:
Necrotiserende vasculitis
Maagdarmstelselaandoeningen
Vaak:
Nausea
Niet bekend:
Pancreatitis, maagklachten
Lever- en galaandoeningen
Niet bekend:
Hepatocellulaire geelzucht, cholestatische geelzucht
Huid- en onderhuidaandoeningen
Niet bekend:
Cutane lupus erythematodes, fotosensibiliteitsreacties
cutane vasculitis, toxische epidermale necrolyse,
erythema multiforme
Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen
Niet bekend:
Zwakte
Nier- en urinewegaandoeningen
Niet bekend:
Interstitiële nefritis, nierinsufficiëntie, glucosurie
Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen
Pyrexie
Onderzoeken
Niet bekend:
Verhoogd triglyceriden
Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen
Afwijkende leverfunctie/leveraandoening
De meeste gevallen van afwijkende leverfunctie/leveraandoening tijdens post-marketingervaring van
telmisartan traden op bij patiënten van Japanse origine. Patiënten van Japanse origine hebben een
grotere kans op het krijgen van deze bijwerkingen
Sepsis
In het klinisch onderzoek PRoFESS werd een verhoogde incidentie van sepsis waargenomen bij
behandeling met telmisartan vergeleken met placebo. Dit kan berusten op toeval of gerelateerd zijn
aan een tot nu toe onbekend mechanisme (zie rubriek 5.1).
Interstitiële longziekte
Gevallen van interstitiële longziekte zijn gemeld tijdens postmarketing-gebruik met een associatie met
de tijd met de inname van telmisartan. Een causaal verband kon echter niet worden vastgesteld.
Niet-melanome huidkanker
Op basis van beschikbare gegevens van epidemiologische onderzoeken werd een cumulatief
dosisafhankelijk verband tussen HCTZ en NMSC waargenomen (zie ook rubriek 4.4 en 5.1).
Melding van vermoedelijke bijwerkingen
Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op
deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico's van het geneesmiddel voortdurend worden
gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen
te melden via het nationale meldsysteem zoals vermeld in aanhangsel V.
4.9
Overdosering
Er is beperkte informatie beschikbaar van overdoseringen met telmisartan bij mensen. In welke mate
HCTZ door hemodialyse wordt verwijderd is niet vastgesteld.
Symptomen
De meest duidelijke verschijnselen van een overdosering met telmisartan waren hypotensie en
tachycardie; bradycardie, duizeligheid, braken, verhoogd serumcreatinine en acuut nierfalen zijn ook
gerapporteerd. Overdosering met HCTZ is geassocieerd met elektrolytendepletie (hypokaliëmie,
hypochloremie) en hypovolemie door excessieve diurese. De meest gebruikelijke tekenen van
overdosering zijn misselijkheid en slaperigheid. Hypokaliëmie kan resulteren in spierspasmen en/of
aritmie aan het licht brengen geassocieerd met het gelijktijdig gebruik van digitalisglycosiden of
bepaalde antiaritmica.
Behandeling
Telmisartan wordt niet verwijderd door hemodialyse. De patiënt dient nauwkeurig in de gaten te
worden gehouden en de behandeling dient symptomatisch en ondersteunend te zijn. De behandeling is
afhankelijk van het tijdstip van ingestie en de ernst van de symptomen. Denkbare maatregelen zijn
onder andere het laten braken of maagspoelen. Actieve koolstof kan zinvol zijn in de behandeling van
een overdosering. Serumelektrolyten en creatinine dienen frequent te worden gecontroleerd. Als
hypotensie optreedt dient de patiënt in rugligging te worden geplaatst, en zout en volume suppletie
dienen snel te worden toegediend.
FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN
5.1
Farmacodynamische eigenschappen
Farmacotherapeutische categorie: angiotensine II-antagonisten en diuretica: ATC-code C09DA07.
MicardisPlus is een combinatie van een angiotensine II-receptorantagonist, telmisartan, en een
thiazidediureticum, hydrochloorthiazide. De combinatie van deze bestanddelen heeft een additieve
antihypertensieve werking, en doet de bloeddruk in sterkere mate dalen dan de afzonderlijke
bestanddelen. MicardisPlus geeft in een éénmaal daagse dosering een effectieve en geleidelijke daling
in de bloeddruk over de gehele therapeutische breedte.
Werkingsmechanisme
Telmisartan is een oraal toe te dienen effectieve en specifieke angiotensine II-receptor subtype 1
(AT1)-antagonist. Telmisartan verdringt angiotensine II met een zeer hoge affiniteit van zijn
bindingsplaats op het AT1-receptor subtype, welke verantwoordelijk is voor de bekende effecten van
angiotensine II. Telmisartan vertoont geen partieel agonisme op de AT1-receptor. Telmisartan bindt
selectief aan de AT1-receptor. De binding is langdurig. Telmisartan laat geen affiniteit voor andere
receptoren zien, inclusief AT2 en andere minder gekarakteriseerde AT-receptoren. De functionele rol
van deze receptoren is niet bekend, noch het effect van eventuele overstimulatie door angiotensine II,
waarvan de spiegels verhoogd worden door telmisartan. Plasma-aldosteronspiegels worden verlaagd
door telmisartan. Telmisartan remt het humaan plasmarenine niet en blokkeert geen ionkanalen.
Telmisartan heeft geen remmend effect op het angiotensineconverterend enzym (kininase II), het
enzym dat ook bradykinine afbreekt. Er is dan ook geen toename van door bradykinine gemedieerde
bijwerkingen te verwachten.
Een dosis van 80 mg telmisartan, toegediend aan gezonde vrijwilligers, blokkeerde bijna volledig door
angiotensine II geïnduceerde bloeddrukverhogingen. Dit blokkerende effect wordt gedurende 24 uur
behouden en is nog steeds meetbaar na 48 uur.
Hydrochloorthiazide is een thiazidediureticum. Het mechanisme van het antihypertensieve effect van
thiazidediuretica is niet volledig bekend. Thiaziden beïnvloeden de renale tubulaire mechanismen van
de reabsorptie van elektrolyten en verhogen direct de excretie van natrium en chloride in ongeveer
gelijke hoeveelheden. De diuretische werking van HCTZ vermindert het plasmavolume, verhoogt de
plasma-renine activiteit, verhoogt de aldosteronsecretie met een daaropvolgende verhoging van het
urinaire verlies aan kalium en bicarbonaat, en verlaagt het serumkalium. Vermoedelijk door blokkade
van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem, blijkt de gelijktijdige toediening van telmisartan het
kaliumverlies dat door deze diuretica wordt veroorzaakt tegen te gaan. Bij HCTZ treedt de werking
binnen 2 uur in, met een maximaal effect na ongeveer 4 uur, en de werking houdt ongeveer 6-12 uur
aan.
Farmacodynamische effecten
Behandeling van essentiële hypertensie
Na de eerste toediening van telmisartan, wordt het antihypertensieve effect geleidelijk zichtbaar
binnen 3 uur. De maximale reductie van de bloeddruk wordt in het algemeen 4-8 weken na aanvang
van de behandeling bereikt en deze blijft gelijk bij langdurige therapie. Het antihypertensieve effect
houdt gedurende 24 uur constant aan, inclusief de laatste 4 uur voor de volgende dosering zoals is
aangetoond met ambulante bloeddrukmetingen. Dit wordt bevestigd door metingen op het tijdstip van
maximaal effect en onmiddellijk voor de volgende dosis (de ratio's tussen dal- en piekconcentraties in
placebo gecontroleerd klinisch onderzoek na een dosis van 40 mg en 80 mg telmisartan waren
consistent boven de 80%).
Bij patiënten met hypertensie reduceert telmisartan zowel de systolische als de diastolische bloeddruk
zonder de hartfrequentie te beïnvloeden. De antihypertensieve effectiviteit van telmisartan is
vergelijkbaar met die van geneesmiddelen die representatief zijn voor andere klassen van
antihypertensiva (dit is aangetoond in klinische onderzoeken waarin telmisartan werd vergeleken met
amlodipine, atenolol, enalapril, hydrochloorthiazide en lisinopril).
In een gepoolde analyse van 2 vergelijkbare dubbelblinde placebogecontroleerde klinische studies met
een duur van 8 weken tegen valsartan/hydrochloorthiazide 160 mg/25 mg (n=2.121 patiënten
geëvalueerd voor werkzaamheid) werd een significant groter bloeddrukverlagend effect van
2,2/1,2 mm Hg (SBD/DBD) aangetoond (verschil in aangepast gemiddelde verschillen van de
uitgangswaarden, respectievelijk) in het voordeel van telmisartan/hydrochloorthiazide 80 mg/25 mg
combinatie.
Na abrupt afbreken van de behandeling met telmisartan keert de bloeddruk geleidelijk terug naar de
waarden van voor de behandeling over een periode van een paar dagen zonder dat er aanwijzingen zijn
voor rebound hypertensie.
De incidentie van een droge hoest was significant lager in patiënten die met telmisartan werden
behandeld dan in diegenen die ACE-remmers toegediend kregen tijdens klinische onderzoeken waarin
de twee antihypertensieve behandelingen direct met elkaar werden vergeleken.
Klinische werkzaamheid en veiligheid
Cardiovasculaire preventie
ONTARGET (ONgoing Telmisartan Alone and in Combination with Ramipril Global Endpoint Trial)
vergeleek de effecten van telmisartan, ramipril en de combinatie van telmisartan en ramipril op de
cardiovasculaire uitkomsten bij 25.620 patiënten in de leeftijd van 55 jaar en ouder met een
voorgeschiedenis van coronairarteriële ziekte, beroerte, TIA, perifere arteriële ziekte, of type 2
diabetes mellitus met bewezen eindorgaanschade (bv. retinopathie, hypertrofie van de linkerventrikel,
macro- of microalbuminurie); dit is een populatie met risico op cardiovasculaire gebeurtenissen.
Patiënten werden naar één van de drie volgende behandelgroepen gerandomiseerd: telmisartan 80 mg
n = 8.542), ramipril 10 mg (n = 8.576), of de combinatie van telmisartan 80 mg plus ramipril 10 mg
(n = 8.502), en gevolgd gedurende een periode van gemiddeld 4,5 jaar.
Telmisartan liet een vergelijkbaar effect als ramipril zien in het reduceren van het primaire
samengestelde eindpunt van cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct, niet-fatale
beroerte of ziekenhuisopname wegens congestief hartfalen. De incidentie van het primaire eindpunt
was gelijk in de groep behandeld met alleen telmisartan (16,7%) en alleen ramipril (16,5%). De hazard
ratio voor telmisartan versus ramipril was 1,01 (97,5% BI 0,93-1,10, p (non-inferioriteit) = 0,0019 met
een marge van 1,13). Het percentage sterfte door alle oorzaken was respectievelijk 11,6% en 11,8% bij
met telmisartan en ramipril behandelde patiënten.
Telmisartan bleek even werkzaam als ramipril op het vooraf vastgestelde secundaire eindpunt, bij
cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct en niet-fatale beroerte [0,99 (97,5%
BI 0,90-1,08, p (non-inferioriteit) = 0,0004)], het primaire eindpunt in de referentiestudie HOPE (The
Heart Outcomes Prevention Evaluation Study), waarin het effect van ramipril versus placebo werd
onderzocht.
TRANSCEND randomiseerde ACE-I intolerante patiënten met anderszins vergelijkbare
inclusiecriteria als bij ONTARGET naar telmisartan 80 mg (n = 2.954) of placebo (n = 2.972), beide
gegeven bovenop de standaardzorg. De gemiddelde duur van de follow-up was 4 jaar en 8 maanden.
Er werd geen statistisch significant verschil in de incidentie van het primaire samengestelde eindpunt
(cardiovasculaire mortaliteit, niet-fataal myocardinfarct, niet-fatale beroerte of ziekenhuisopname
wegens congestief hartfalen) gevonden [15,7% in de telmisartan- en 17,0% in de placebogroep met
een hazard ratio van 0,92 (95% BI 0,81-1,05, p = 0,22)]. Er werd bewijs gevonden voor een voordeel
Hoesten en angio-oedeem werden minder vaak gerapporteerd bij patiënten die werden behandeld met
telmisartan dan bij patiënten die werden behandeld met ramipril, terwijl hypotensie vaker werd
gerapporteerd bij telmisartan.
Gecombineerd gebruik van telmisartan met ramipril bracht geen extra voordeel boven ramipril alleen
of telmisartan alleen. Cardiovasculaire mortaliteit en mortaliteit door alle oorzaken waren in aantallen
hoger bij de combinatietherapie. Bovendien was er sprake van een significant hogere incidentie van
hyperkaliëmie, nierfalen, hypotensie en syncope in de combinatie-arm. Daarom wordt het gebruik van
een combinatie van telmisartan en ramipril niet aanbevolen bij deze populatie.
In het klinisch onderzoek genaamd `Prevention Regimen For Effectively avoiding Second Strokes'
(PRoFESS) bij patiënten van 50 jaar en ouder, die recentelijk een beroerte hadden doorgemaakt, werd
een verhoogde incidentie van sepsis waargenomen bij behandeling met telmisartan vergeleken met
placebo, 0,70% vs. 0,49% [RR 1,43 (95% betrouwbaarheidsinterval 1,00-2,06)]; de incidentie van
sepsis met fatale afloop was verhoogd bij patiënten die met telmisartan werden behandeld (0,33 %) vs.
patiënten die met placebo werden behandeld (0,16%) [RR 2,07 (95%
betrouwbaarheidsinterval 1,14-3,76]. De toegenomen frequentie van sepsis die werd waargenomen bij
gebruik van telmisartan kan berusten op toeval of gerelateerd zijn aan een tot nu toe onbekend
mechanisme.
In twee grote, gerandomiseerde, gecontroleerde trials (ONTARGET (ONgoing Telmisartan Alone and
in combination with Ramipril Global Endpoint Trial) en VA NEPHRON-D (The Veterans Affairs
Nephropathy in Diabetes) is het gebruik van de combinatie van een ACE-remmer met een
angiotensine II-receptorantagonist onderzocht.
ONTARGET was een studie bij patiënten met een voorgeschiedenis van cardiovasculair of
cerebrovasculair lijden, of diabetes mellitus type 2 in combinatie met tekenen van eind-orgaanschade.
Zie voor meer gedetailleerde informatie hierboven onder het kopje 'Cardiovasculaire preventie'.
VA NEPHRON-D was een studie bij patiënten met diabetes mellitus type 2 en diabetische
nefropathie.
In deze studies werd geen relevant positief effect op de nierfunctie en/of cardiovasculaire uitkomsten
en de mortaliteit gevonden, terwijl een verhoogd risico op hyperkaliëmie, acute nierbeschadiging en/of
hypotensie werd gezien in vergelijking met monotherapie. Gezien hun overeenkomstige
farmacodynamische eigenschappen zijn deze uitkomsten ook relevant voor andere ACE-remmers en
angiotensine II-receptorantagonisten.
ACE-remmers en angiotensine II-receptorantagonisten dienen daarom niet gelijktijdig te worden
ingenomen bij patiënten met diabetische nefropathie.
ALTITUDE (Aliskiren Trial in Type 2 Diabetes Using Cardiovascular and Renal Disease Endpoints)
was een studie die was opgezet om het voordeel van de toevoeging van aliskiren aan de
standaardbehandeling van een ACE-remmer of een angiotensine II-receptorantagonist te onderzoeken
bij patiënten met diabetes mellitus type 2 en chronisch nierlijden, cardiovasculair lijden of beide. De
studie werd vroegtijdig beëindigd vanwege een verhoogd risico op negatieve uitkomsten.
Cardiovasculaire mortaliteit en beroerte kwamen beide numeriek vaker voor in de aliskirengroep dan
in de placebogroep, terwijl bijwerkingen en belangrijke ernstige bijwerkingen (hyperkaliëmie,
hypotensie en renale disfunctie) vaker in de aliskirengroep werden gerapporteerd dan in de
placebogroep.
Epidemiologische studies hebben aangetoond dat langdurige behandeling met HCTZ het risico van
cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit verlaagt.
De effecten van de telmisartan/HCTZ vaste dosis combinatie op de mortaliteit en cardiovasculaire
morbiditeit zijn op dit moment onbekend.
Pediatrische patiënten
Het Europees Geneesmiddelenbureau heeft besloten af te zien van de verplichting voor de fabrikant
om de resultaten in te dienen van onderzoek met MicardisPlus in alle subgroepen van pediatrische
patiënten met hypertensie (zie rubriek 4.2 voor informatie over pediatrisch gebruik).
5.2
Farmacokinetische eigenschappen
Gelijktijdige toediening van HCTZ en telmisartan heeft bij gezonde vrijwilligers ogenschijnlijk geen
effect op de farmacokinetiek van de beide afzonderlijke geneesmiddelen.
Absorptie
Telmisartan: Na orale toediening worden piek-plasmaconcentraties van telmisartan binnen 0,5-1,5 uur
na toediening bereikt. De absolute biologische beschikbaarheid van telmisartan bij 40 mg en 160 mg
was 42% respectievelijk 58%. Voedsel veroorzaakt een lichte daling van de oppervlakte onder de
plasmaconcentratie­tijd curve (AUC) van telmisartan, van ongeveer 6% bij de 40 mg tablet en
ongeveer 19% na een dosis van 160 mg. Vanaf drie uur na toediening zijn de plasmaconcentraties van
telmisartan ingenomen op een lege maag of met eten vergelijkbaar. Verwacht wordt dat de kleine
reductie in de oppervlakte onder de curve geen afname in het therapeutische effect veroorzaakt.
Telmisartan vertoont na herhaalde toediening geen significante accumulatie in plasma.
Hydrochloorthiazide: Na orale toediening van de vaste doseringscombinatie worden piek-
plasmaconcentraties van HCTZ binnen ongeveer 1,0-3,0 uur na toediening bereikt. Gebaseerd op
cumulatieve renale excretie van HCTZ was de biologische beschikbaarheid ongeveer 60%.
Distributie
Telmisartan wordt sterk gebonden aan plasma-eiwitten (> 99,5%), voornamelijk aan albumine en alfa-
1-zuur-glycoproteïne. Het schijnbare verdelingsvolume van telmisartan is ongeveer 500 liter, wat wijst
op additionele binding aan weefsels.
Hydrochloorthiazide wordt in het plasma voor 68% gebonden aan eiwitten en het schijnbare
verdelingsvolume is 0,83-1,14 l/kg.
Biotransformatie
Telmisartan wordt gemetaboliseerd door conjugatie tot een farmacologisch inactief acylglucuronide.
Het glucuronide van de oorspronkelijke verbinding is de enige metaboliet die bij mensen is
geïdentificeerd. Na een enkelvoudige dosis 14C-gelabelled telmisartan vertegenwoordigt het
glucuronide ongeveer 11% van de gemeten radioactiviteit in plasma. De cytochroom P450 iso-
enzymen zijn niet betrokken bij het metabolisme van telmisartan.
Hydrochloorthiazide wordt door de mens niet gemetaboliseerd.
Eliminatie
Telmisartan: Na toediening van intraveneus of oraal 14C-gelabelled telmisartan wordt het grootste
gedeelte van de dosis (> 97%) geëlimineerd met de feces via de excretie met de gal. Slechts zeer
Lineariteit/non-lineariteit
Telmisartan: De farmacokinetiek van oraal toegediend telmisartan is niet lineair bij doses van
20-160 mg, met bovenproportionele stijgingen van de plasmaconcentraties (Cmax en AUC) bij
verhoging van de doses.
Hydrochloorthiazide vertoont lineaire farmacokinetiek.
Farmacokinetiek bij specifieke populaties
Ouderen
De farmacokinetiek van telmisartan verschilt niet tussen oudere patiënten en patiënten jonger dan
65 jaar.
Geslacht
De plasmaconcentraties van telmisartan zijn doorgaans 2 3 keer hoger in vrouwen dan in mannen. In
het klinisch geneesmiddelonderzoek zijn bij vrouwen echter geen significante verhogingen in de
bloeddrukrespons of in de incidentie van orthostatische hypotensie gevonden. Dosisaanpassing is niet
noodzakelijk. Er was een neiging naar hogere plasmaconcentraties HCTZ in vrouwen ten opzichte van
mannen. Dit wordt niet van klinisch belang geacht.
Nierinsufficiëntie
Renale excretie draagt niet bij aan de klaring van telmisartan. Gebaseerd op beperkte ervaring met
patiënten met milde tot matige nierinsufficiëntie (creatinineklaring van 30-60 ml/min, gemiddeld
ongeveer 50 ml/min) is dosisaanpassing niet noodzakelijk bij patiënten met een verminderde renale
functie. Telmisartan wordt niet verwijderd door hemodialyse. Bij patiënten met verminderde
nierfunctie is de eliminatiesnelheid van HCTZ verminderd. In een afzonderlijke studie in patiënten
met een creatinineklaring van 90 ml/min was de eliminatiehalfwaardetijd van HCTZ verhoogd. In
patiënten zonder nierfunctie is de eliminatiehalfwaardetijd ongeveer 34 uur.
Leverinsufficiëntie
In farmacokinetische studies bij patiënten met leverinsufficiëntie werd een toename in de absolute
biologische beschikbaarheid tot bijna 100% waargenomen. De halfwaardetijd verandert niet bij
patiënten met leverinsufficiëntie.
5.3
Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek
Er is geen aanvullend preklinisch onderzoek uitgevoerd met het vaste combinatieproduct
80 mg/25 mg. Vorig preklinisch veiligheidsonderzoek met gelijktijdige toediening van telmisartan en
HCTZ in normotensieve ratten en honden veroorzaakten doses, gelijkwaardig aan de blootstelling in
de klinische therapeutische range, geen additionele bevindingen die niet reeds waren waargenomen bij
de toediening van de afzonderlijke bestanddelen. De waargenomen toxicologische bevindingen zijn
ogenschijnlijk niet relevant voor therapeutisch gebruik bij mensen.
Toxicologische bevindingen die ook bekend waren vanuit de preklinische studies met angiotensine
converterende enzymremmers en angiotensine II-receptorantagonisten waren: een afname in de
parameters van de rode bloedcellen (erytrocyten, hemoglobine, hematocriet), veranderingen in de
renale hemodynamiek (toename in bloed-ureumgehalte en creatinine), verhoogde
plasmarenineactiviteit, hypertrofie/hyperplasie van de renale juxtaglomerulaire cellen en beschadiging
van het maagslijmvlies. Maaglaesies konden worden voorkomen/verminderd door orale toediening
van een zoutoplossing en het gegroepeerd onderbrengen van de dieren. In honden werd renale
tubulaire dilatatie en atrofie waargenomen. Deze bevindingen worden toegeschreven aan de
farmacologische activiteit van telmisartan.
6.
FARMACEUTISCHE GEGEVENS
6.1
Lijst van hulpstoffen
Lactosemonohydraat,
Magnesiumstearaat,
Maïszetmeel,
Meglumine,
Microkristallijne cellulose,
Povidon (K25),
IJzeroxide geel (E172),
Natriumhydroxide,
Natriumzetmeelglycolaat (type A),
Sorbitol (E420).
6.2
Gevallen van onverenigbaarheid
Niet van toepassing.
6.3
Houdbaarheid
3 jaar
6.4
Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaren
Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities wat betreft de temperatuur. Bewaren in
de oorspronkelijke verpakking ter bescherming tegen vocht.
6.5
Aard en inhoud van de verpakking
Aluminium/aluminium blisters (PA/Al/PVC/Al of PA/PA/Al/PVC/Al). Een blister bevat 7 of
10 tabletten.
Verpakkingsgrootten:
Blister met 14, 28, 56, 84 of 98 tabletten
Geperforeerde eenheidsblisterverpakkingen met 28 x 1, 30 x 1 of 90 x 1 tablet.
Niet alle genoemde verpakkingsgrootten worden in de handel gebracht.
6.6
Speciale voorzorgsmaatregelen voor het verwijderen en andere instructies
Vanwege de hygroscopische eigenschappen van de tabletten, moet MicardisPlus bewaard blijven in de
afgesloten blisterverpakking. De tabletten mogen pas kort voor de inname uit de blisterverpakking
worden gehaald.
Af en toe werd gezien dat tussen de blisterholtes de buitenste laag van de blisterverpakking los kwam
van de binnenlaag. Geen actie noodzakelijk indien dit zich voordoet.
7.
HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
8.
NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
EU/1/02/213/017-023
9.
DATUM VAN EERSTE VERLENING VAN DE VERGUNNING/VERLENGING VAN
DE VERGUNNING

Datum van eerste verlening van de vergunning: 19 april 2002
Datum van laatste verlenging: 23 april 2007
10.
DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST
Gedetailleerde informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees
Geneesmiddelenbureau http://www.ema.europa.eu.
A.
FABRIKANT(EN) VERANTWOORDELIJK VOOR VRIJGIFTE
B.
VOORWAARDEN OF BEPERKINGEN TEN AANZIEN VAN LEVERING
EN GEBRUIK

C.
ANDERE VOORWAARDEN EN EISEN DIE DOOR DE HOUDER VAN DE
HANDELSVERGUNNING MOETEN WORDEN NAGEKOMEN

D.
VOORWAARDEN OF BEPERKINGEN MET BETREKKING TOT EEN
VEILIG EN DOELTREFFEND GEBRUIK VAN HET GENEESMIDDEL

FABRIKANT(EN) VERANTWOORDELIJK VOOR VRIJGIFTE
Naam en adres van de fabrikant(en) verantwoordelijk voor vrijgifte
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
Boehringer Ingelheim Hellas Single Member S.A.
5th km Paiania ­ Markopoulo
Koropi Attiki, 19441
Griekenland
Rottendorf Pharma GmbH
Ostenfelder Straße 51 - 61
59320 Ennigerloh
Duitsland
In de gedrukte bijsluiter van het geneesmiddel moeten de naam en het adres van de fabrikant die
verantwoordelijk is voor vrijgifte van de desbetreffende batch zijn opgenomen.
B.
VOORWAARDEN OF BEPERKINGEN TEN AANZIEN VAN LEVERING EN
GEBRUIK

Aan medisch voorschrift onderworpen geneesmiddel.
C.
ANDERE VOORWAARDEN EN EISEN DIE DOOR DE HOUDER VAN DE
HANDELSVERGUNNING MOETEN WORDEN NAGEKOMEN

Periodieke veiligheidsverslagen
De vereisten voor de indiening van periodieke veiligheidsverslagen worden vermeld in de lijst met
Europese referentiedata (EURD-lijst), waarin voorzien wordt in artikel 107c, onder punt 7 van
Richtlijn 2001/83/EG en eventuele hieropvolgende aanpassingen gepubliceerd op het Europese
webportaal voor geneesmiddelen.
D.
VOORWAARDEN OF BEPERKINGEN MET BETREKKING TOT EEN VEILIG EN
DOELTREFFEND GEBRUIK VAN HET GENEESMIDDEL


Risk Management Plan (RMP)
De vergunninghouder voert de verplichte onderzoeken en maatregelen uit ten behoeve van de
geneesmiddelenbewaking, zoals uitgewerkt in het overeengekomen RMP en weergegeven in
module 1.8.2 van de handelsvergunning, en in eventuele daaropvolgende overeengekomen
RMP-aanpassingen.
Een aanpassing van het RMP moet elke drie jaar worden ingediend.
Bovendien moet een aanpassing van het RMP worden ingediend:
op verzoek van het Europees Geneesmiddelenbureau;
steeds wanneer het risicomanagementsysteem gewijzigd wordt, met name als gevolg van het
beschikbaar komen van nieuwe informatie die kan leiden tot een belangrijke wijziging van de
bestaande verhouding tussen de voordelen en risico's of nadat een belangrijke mijlpaal (voor
geneesmiddelenbewaking of voor beperking van de risico's tot een minimum) is bereikt.
ETIKETTERING EN BIJSLUITER
Kartonnen doos
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)
Elke tablet bevat 40 mg telmisartan en 12,5 mg hydrochloorthiazide
3.
LIJST VAN HULPSTOFFEN
Bevat lactosemonohydraat en sorbitol (E420).
Lees de bijsluiter voor meer informatie.
4.
FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD
14 tabletten
28 tabletten
30 x 1 tabletten
56 tabletten
84 tabletten
90 x 1 tabletten
98 tabletten
28 x 1 tabletten
5.
WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)
Oraal gebruik.
Lees voor het gebruik de bijsluiter.
6.
EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HET
ZICHT EN BEREIK VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN

Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
7.
ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG
8.
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
EXP
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING
Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities wat betreft de temperatuur.
Bewaren in de oorspronkelijke verpakking ter bescherming tegen vocht.

10.
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HET VERWIJDEREN VAN
NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVAN AFGELEIDE
AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)

11.
NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE
HANDEL BRENGEN

Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
D-55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
12.
NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
EU/1/02/213/001
14 tabletten
EU/1/02/213/002
28 tabletten
EU/1/02/213/003
28 x 1 tabletten
EU/1/02/213/013
30 x 1 tabletten
EU/1/02/213/004
56 tabletten
EU/1/02/213/011
84 tabletten
EU/1/02/213/014
90 x 1 tabletten
EU/1/02/213/005
98 tabletten
13.
PARTIJNUMMER
Lot
14.
ALGEMENE INDELING VOOR DE AFLEVERING
15.
INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK
16
INFORMATIE IN BRAILLE
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg
17.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - 2D MATRIXCODE
2D matrixcode met het unieke identificatiekenmerk.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - VOOR MENSEN LEESBARE GEGEVENS
PC: {nummer} [productcode]
SN: {nummer} [serienummer]
NN: {nummer} [nationaal vergoedings- of nationaal identificatienummer]
7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN

Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
EXP
4.
PARTIJNUMMER
Lot
5.
OVERIGE
MA
DI
WO
DO
VR
ZA
ZO
E.A.V. blister 7 of 10 stuks en andere niet 7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN

Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
EXP
4.
PARTIJNUMMER
Lot
5.
OVERIGE
Kartonnen doos
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)
Elke tablet bevat 80 mg telmisartan en 12,5 mg hydrochloorthiazide
3.
LIJST VAN HULPSTOFFEN
Bevat lactosemonohydraat en sorbitol (E420).
Lees de bijsluiter voor meer informatie.
4.
FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD
14 tabletten
28 tabletten
30 x 1 tabletten
56 tabletten
84 tabletten
90 x 1 tabletten
98 tabletten
28 x 1 tabletten
5.
WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)
Oraal gebruik.
Lees voor het gebruik de bijsluiter.
6.
EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HET
ZICHT EN BEREIK VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN

Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
7.
ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG
8.
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
EXP
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING
Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities wat betreft de temperatuur.
Bewaren in de oorspronkelijke verpakking ter bescherming tegen vocht.

10.
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HET VERWIJDEREN VAN
NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVAN AFGELEIDE
AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)

11.
NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE
HANDEL BRENGEN

Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
D-55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
12.
NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
EU/1/02/213/006
14 tabletten
EU/1/02/213/007
28 tabletten
EU/1/02/213/008
28 x 1 tabletten
EU/1/02/213/015
30 x 1 tabletten
EU/1/02/213/009
56 tabletten
EU/1/02/213/012
84 tabletten
EU/1/02/213/016
90 x 1 tabletten
EU/1/02/213/010
98 tabletten
13.
PARTIJNUMMER
Lot
14.
ALGEMENE INDELING VOOR DE AFLEVERING
15.
INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK
16
INFORMATIE IN BRAILLE
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg
17.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - 2D MATRIXCODE
2D matrixcode met het unieke identificatiekenmerk.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - VOOR MENSEN LEESBARE GEGEVENS
PC: {nummer} [productcode]
SN: {nummer} [serienummer]
NN: {nummer} [nationaal vergoedings- of nationaal identificatienummer]
7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN

Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
EXP
4.
PARTIJNUMMER
Lot
5.
OVERIGE
MA
DI
WO
DO
VR
ZA
ZO
E.A.V. blister 7 of 10 stuks en andere niet 7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN

Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
EXP
4.
PARTIJNUMMER
Lot
5.
OVERIGE
Kartonnen doos
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)
Elke tablet bevat 80 mg telmisartan en 25 mg hydrochloorthiazide
3.
LIJST VAN HULPSTOFFEN
Bevat lactosemonohydraat en sorbitol (E420).
Lees de bijsluiter voor meer informatie.
4.
FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD
14 tabletten
28 tabletten
30 x 1 tabletten
56 tabletten
90 x 1 tabletten
98 tabletten
28 x 1 tabletten
5.
WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)
Oraal gebruik.
Lees voor het gebruik de bijsluiter.
6.
EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HET
ZICHT EN BEREIK VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN

Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
7.
ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG
8.
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
EXP
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING
Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities wat betreft de temperatuur.
Bewaren in de oorspronkelijke verpakking ter bescherming tegen vocht.

10.
BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HET VERWIJDEREN VAN
NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVAN AFGELEIDE
AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)

11.
NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE
HANDEL BRENGEN

Boehringer Ingelheim International GmbH
Binger Str. 173
D-55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
12.
NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN
EU/1/02/213/017
14 tabletten
EU/1/02/213/018
28 tabletten
EU/1/02/213/019
28 x 1 tabletten
EU/1/02/213/020
30 x 1 tabletten
EU/1/02/213/021
56 tabletten
EU/1/02/213/022
90 x 1 tabletten
EU/1/02/213/023
98 tabletten
13.
PARTIJNUMMER
Lot
14.
ALGEMENE INDELING VOOR DE AFLEVERING
15.
INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK
16
INFORMATIE IN BRAILLE
MicardisPlus 80 mg/25 mg
17.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - 2D MATRIXCODE
2D matrixcode met het unieke identificatiekenmerk.
UNIEK IDENTIFICATIEKENMERK - VOOR MENSEN LEESBARE GEGEVENS
PC: {nummer} [productcode]
SN: {nummer} [serienummer]
NN: {nummer} [nationaal vergoedings- of nationaal identificatienummer]
7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN

Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
EXP
4.
PARTIJNUMMER
Lot
5.
OVERIGE
MA
DI
WO
DO
VR
ZA
ZO
E.A.V. blister 7 of 10 stuks en andere niet 7 stuks blister
1.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
2.
NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
BRENGEN

Boehringer Ingelheim (Logo)
3.
UITERSTE GEBRUIKSDATUM
EXP
4.
PARTIJNUMMER
Lot
5.
OVERIGE
MicardisPlus 40 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat belangrijke
informatie in voor u.
-
Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later weer nodig.
- Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
- Geef dit geneesmiddel niet door aan anderen, want het is alleen aan u voorgeschreven. Het kan
schadelijk zijn voor anderen, ook al hebben zij dezelfde klachten als u.
- Krijgt u last van een van de bijwerkingen die in rubriek 4 staan? Of krijgt u een bijwerking die
niet in deze bijsluiter staat? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
Inhoud van deze bijsluiter
1.
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
2.
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
3.
Hoe neemt u dit middel in?
4.
Mogelijke bijwerkingen
5.
Hoe bewaart u dit middel?
6.
Inhoud van de verpakking en overige informatie
1.
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
MicardisPlus is een combinatie van twee werkzame stoffen, telmisartan en hydrochloorthiazide in één
tablet. Beide stoffen helpen bij het onder controle houden van hoge bloeddruk.
- Telmisartan behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als angiotensine II-
antagonisten. Angiotensine II is een verbinding die in het lichaam voorkomt; het vernauwt de
bloedvaten, waardoor uw bloeddruk stijgt. Telmisartan blokkeert dit effect van angiotensine
II, waardoor de bloedvaten verwijden en uw bloeddruk wordt verlaagd.
- Hydrochloorthiazide behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als
thiazidediuretica, het verhoogt de urineproductie, waardoor uw bloeddruk wordt verlaagd.
Hoge bloeddruk kan, als deze niet behandeld wordt, schade toebrengen aan bloedvaten in
verschillende organen wat soms kan leiden tot hartaanvallen, hart- of nierfalen, een beroerte of
blindheid. Gewoonlijk zijn er geen symptomen van hoge bloeddruk voordat dergelijke schade
optreedt. Dus is het belangrijk de bloeddruk regelmatig te meten om te controleren of deze nog binnen
de normale waarden ligt.
MicardisPlus wordt gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk (essentiële hypertensie) bij
volwassenen van wie de bloeddruk niet voldoende wordt beheerst wanneer alleen telmisartan wordt
gebruikt.
2.
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?
U bent allergisch voor een van de stoffen in dit geneesmiddel. Deze stoffen kunt u vinden in
rubriek 6.
U bent allergisch (overgevoelig) voor hydrochloorthiazide of voor andere sulfonamide-afgeleide
middelen.
U bent langer dan 3 maanden zwanger; het is ook beter om het gebruik van MicardisPlus te
vermijden in het begin van de zwangerschap (zie de rubriek over zwangerschap).
U heeft last van ernstige leveraandoeningen zoals cholestase of een galwegobstructie (een
probleem met de afvoer van gal uit de lever en galblaas) of een andere ernstige leveraandoening.
U heeft een ernstige nieraandoening.
Uw arts heeft vastgesteld dat u een lage kaliumspiegel of een hoge calciumspiegel in uw bloed
heeft, die niet verbetert na een behandeling.
U heeft diabetes of een nierfunctiestoornis en u wordt behandeld met een bloeddrukverlagend
geneesmiddel dat aliskiren bevat.
Als één van de bovenstaande gevallen voor u van toepassing is, raadpleeg dan uw arts of apotheker
voordat u MicardisPlus inneemt.
Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit middel?
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt wanneer u één of meer van de volgende
aandoeningen of ziektes heeft of heeft gehad:
- lage bloeddruk (hypotensie), treedt vaak op als gevolg van uitdroging (overmatig verlies van
lichaamsvocht) of een zouttekort vanwege diuretische therapie (`plaspillen'), een zoutarm
dieet, diarree, overgeven of hemodialyse
- een nierziekte of een niertransplantatie
- renale arteriestenose (vernauwing van de bloedvaten naar één of beide nieren)
- leveraandoening
- hartafwijking
- diabetes
- jicht
- toegenomen aldosteronspiegel (het vasthouden van water en zouten in het lichaam met
tegelijkertijd een verstoorde balans van bloedmineralen)
- systemische lupus erythematodes (ook wel `lupus' of `SLE' genoemd), een ziekte waarbij het
eigen immuunsysteem het lichaam aanvalt
- de werkzame stof hydrochloorthiazide kan een ongebruikelijke reactie veroorzaken,
resulterend in een afname van het zien en pijn in de ogen. Dit kunnen symptomen zijn van
vochtophoping in de vasculaire laag van het oog (choroïdale effusie) of een verhoogde druk in
uw ogen, en dit kan optreden enkele uren tot weken na het innemen van MicardisPlus. Het kan
leiden tot een permanente afname van het zien als het niet behandeld wordt
- als u huidkanker heeft gehad of als u tijdens de behandeling een verdachte huidafwijking
krijgt. Behandeling met hydrochloorthiazide, vooral langdurig gebruik met hoge doses, kan
het risico op sommige soorten huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker) vergroten.
Bescherm uw huid tegen blootstelling aan de zon en uv-stralen terwijl u MicardisPlus
inneemt.
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt:
als u een van de volgende geneesmiddelen voor de behandeling van hoge bloeddruk inneemt:
- een ACE-remmer (bv. enalapril, lisinopril, ramipril), in het bijzonder als u diabetes-gerelateerde
nierproblemen heeft
- aliskiren.
Uw arts zal mogelijk uw nierfunctie, bloeddruk en het aantal elektrolyten (bv. kalium) in uw bloed
controleren. Zie ook de informatie in rubriek `Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?'
als u digoxine gebruikt.
Vertel het uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Het gebruik van
MicardisPlus wordt niet aanbevolen tijdens het begin van de zwangerschap en MicardisPlus dient niet
te worden gebruikt als u langer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten
voor uw baby kan hebben bij gebruik vanaf die periode (zie de rubriek over zwangerschap).
Behandeling met hydrochloorthiazide kan een verstoring in de elektrolytenbalans in uw lichaam
veroorzaken. Typische verschijnselen van een verstoring van de vocht- of elektrolytenbalans zijn
droge mond, zwakte, apathie, sufheid, rusteloosheid, spierpijn of -krampen, misselijkheid (gevoel van
U moet het ook aan uw arts vertellen als uw huid gevoeliger is geworden voor de zon, waarbij
verbrandingsverschijnselen (zoals roodheid, jeuken, opzwellen, blaren) sneller optreden dan normaal.
In het geval van een operatie of narcose, dient u uw arts te vertellen dat u MicardisPlus gebruikt.
MicardisPlus kan minder effectief zijn in het verlagen van de bloeddruk bij negroïde patiënten.
Kinderen en jongeren tot 18 jaar
Het gebruik van MicardisPlus door kinderen en jongeren tot 18 jaar wordt niet aangeraden.
Gebruikt u nog andere geneesmiddelen?
Gebruikt u naast MicardisPlus nog andere geneesmiddelen, heeft u dat kort geleden gedaan of bestaat
de mogelijkheid dat u binnenkort andere geneesmiddelen gaat gebruiken? Vertel dat dan uw arts of
apotheker. Uw arts kan de dosering van deze andere geneesmiddelen wijzigen of andere
voorzorgsmaatregelen nemen. In sommige gevallen zult u moeten stoppen met het gebruik van één
van deze geneesmiddelen. Dit geldt vooral voor de geneesmiddelen hieronder beschreven als die
tegelijkertijd met MicardisPlus worden gebruikt:
- Lithiumbevattende geneesmiddelen voor de behandeling van enkele soorten depressies.
- Geneesmiddelen geassocieerd met een lage kaliumspiegel in het bloed (hypokaliëmie) zoals
andere diuretica (`plaspillen'), laxantia (bv. castorolie), corticosteroïden (bv. prednison),
ACTH (een hormoon), amfotericine (een antischimmelmiddel), carbenoxolon (voor de
behandeling van mondzweren), natriumpenicilline G (een antibioticum) en salicylzuur en
daarvan afgeleide stoffen.
- Geneesmiddelen die de kaliumspiegel in het bloed kunnen verhogen zoals kaliumsparende
diuretica, kaliumsupplementen, zoutvervangers die kalium bevatten, ACE-remmers,
cyclosporine (een immunosuppressief geneesmiddel, d.w.z. een geneesmiddel dat de werking
van het afweersysteem tijdelijk vermindert en zo ongewenste afweerreacties voorkomt) en
andere geneesmiddelen zoals natriumheparine (een antistollingsmiddel).
- Geneesmiddelen die beïnvloed worden door wijzigingen van de kaliumspiegel in het bloed
zoals hartmedicatie (digoxine) of geneesmiddelen die uw hartslag reguleren (bv. kinidine,
disopyramide, amiodaron, sotalol), geneesmiddelen voor de behandeling van psychische
aandoeningen (bv. thioridazine, chloorpromazine, levomepromazine) en andere
geneesmiddelen zoals bepaalde antibiotica (bv. sparfloxacine, pentamidine) of bepaalde
geneesmiddelen om allergische reacties te behandelen (bv. terfenadine).
- Geneesmiddelen voor de behandeling van diabetes (insulines of orale middelen zoals
metformine).
- Cholestyramine en colestipol, geneesmiddelen om vetspiegels in het bloed te verlagen.
- Geneesmiddelen om de bloeddruk te verhogen, zoals noradrenaline.
- Spierverslappende geneesmiddelen, zoals tubocurarine.
- Calciumsupplementen en/of vitamine D-supplementen.
- Anti-cholinerge geneesmiddelen (geneesmiddelen die ter behandeling van verschillende
aandoeningen gebruikt worden, zoals maag- en darmkrampen, spasme van de urineblaas,
astma, reisziekte, spierkrampen, ziekte van Parkinson en als een hulpstof bij anesthesie), zoals
atropine en biperiden.
- Amantadine (geneesmiddel om de ziekte van Parkinson te behandelen en dat ook gebruikt
wordt om bepaalde ziekten, veroorzaakt door virussen, te behandelen of te voorkomen).
- Andere geneesmiddelen gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk, corticosteroïden,
pijnstillers (zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen [NSAID's]),
geneesmiddelen voor de behandeling van kanker, jicht of artritis.
- Als u een ACE-remmer of aliskiren inneemt (zie ook de informatie in de rubrieken `Wanneer
mag u dit middel niet gebruiken?' en `Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit
middel?').
- Een middel voor de behandeling van hartfalen (digoxine).
Het effect van MicardisPlus kan afnemen wanneer u NSAID's (niet-steroïde anti-inflammatoire
geneesmiddelen, bv. aspirine of ibuprofen) gebruikt.
Waarop moet u letten met eten en alcohol?
U kunt MicardisPlus met en zonder voedsel innemen.
Vermijd gebruik van alcohol totdat u uw arts gesproken heeft. Alcohol kan de bloeddrukverlaging
groter maken en/of het risico dat u duizelig wordt of dat u zich licht in het hoofd voelt verhogen.
Zwangerschap en borstvoeding
Zwangerschap
Neem contact op met uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Gewoonlijk
zal uw arts u adviseren te stoppen met het gebruik van MicardisPlus voordat u zwanger wordt of zodra
u weet dat u zwanger bent en in plaats daarvan een ander geneesmiddel voorschrijven. MicardisPlus
wordt niet aanbevolen voor gebruik tijdens de zwangerschap. MicardisPlus mag niet gebruikt worden
als u meer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten voor uw baby kan
hebben als het na de derde zwangerschapsmaand wordt gebruikt.
Borstvoeding
Neem contact op met uw arts als u borstvoeding geeft of hiermee wilt beginnen. MicardisPlus wordt
niet aanbevolen voor moeders die borstvoeding geven. Uw arts kan een andere behandeling voor u
kiezen als u borstvoeding wilt geven.
Rijvaardigheid en het gebruik van machines
Sommige mensen die MicardisPlus innemen voelen zich duizelig of vermoeid. Als u zich duizelig of
moe voelt, ga dan niet autorijden of machines bedienen.
MicardisPlus bevat natrium
Dit middel bevat minder dan 1 mmol natrium (23 mg) per tablet, dat wil zeggen dat het in wezen
`natriumvrij' is.
MicardisPlus bevat melksuiker (lactose)
Indien uw arts u heeft meegedeeld dat u bepaalde suikers niet verdraagt, neem dan contact op met uw
arts voordat u dit middel inneemt.
MicardisPlus bevat sorbitol
Dit middel bevat 169 mg sorbitol per tablet.
3.
Hoe neemt u dit middel in?
Neem dit geneesmiddel altijd in precies zoals uw arts u dat heeft verteld. Twijfelt u over het juiste
gebruik? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
De aanbevolen dosering is één tablet per dag. Probeer uw tablet elke dag op hetzelfde tijdstip in te
nemen. U kunt MicardisPlus met of zonder voedsel innemen. De tabletten moeten met wat water of
een andere alcoholvrije drank worden doorgeslikt. Het is belangrijk dat u MicardisPlus elke dag
inneemt totdat uw arts hier verandering in aanbrengt.
Indien uw lever niet goed werkt, mag de dosis niet hoger zijn dan 40 mg/12,5 mg per dag.
Bent u vergeten dit middel in te nemen?
Als u vergeten bent om uw geneesmiddel in te nemen, hoeft u zich geen zorgen te maken. Neem het in
zodra u het zich herinnert en ga dan door zoals tevoren. Wanneer u uw tablet één dag niet heeft
ingenomen, neem dan de normale dosis de volgende dag.
Neem geen dubbele dosis om een vergeten
dosis in te halen.
Heeft u nog andere vragen over het gebruik van dit geneesmiddel? Neem dan contact op met uw arts
of apotheker.
4.
Mogelijke bijwerkingen
Zoals elk geneesmiddel kan ook dit geneesmiddel bijwerkingen hebben, al krijgt niet iedereen
daarmee te maken.
Sommige bijwerkingen kunnen ernstig zijn en vereisen onmiddellijk medische zorg.
U moet onmiddellijk contact opnemen met uw arts als u één van de volgende verschijnselen ervaart:
Sepsis* (vaak `bloedvergiftiging' genoemd), een ernstige infectie met een ontstekingsreactie in het
gehele lichaam, snelle zwelling van huid en slijmvliezen (angio-oedeem), blaarvorming en schilfering
van de bovenlaag van de huid (toxische epidermale necrolyse); deze bijwerkingen komen zelden voor
(kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers) of de frequentie is niet bekend (toxische
epidermale necrolyse), maar zijn bijzonder ernstig en patiënten moeten stoppen met het gebruik van
dit geneesmiddel en onmiddellijk een arts raadplegen. Als deze verschijnselen niet behandeld worden,
kunnen ze dodelijk zijn. Sepsis is voorgekomen bij het gebruik van alleen telmisartan, maar het kan
niet uitgesloten worden dat het ook kan voorkomen bij het gebruik van MicardisPlus.
Mogelijke bijwerkingen van MicardisPlus
Vaak voorkomende bijwerking (kan voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Duizeligheid.
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Te weinig kalium in het bloed, in ernstige vorm te herkennen aan spierkrampen of spierzwakte en
vermoeidheid (hypokaliëmie), angst, flauwvallen (syncope), het waarnemen van kriebelingen, jeuk of
tintelingen zonder dat daar aanleiding voor is (paresthesie), draaierig voelen (vertigo), versnelde
hartslag (tachycardie), hartritmestoornissen, lage bloeddruk, een plotselinge daling van de bloeddruk
wanneer u opstaat, kortademigheid (dyspnoe), diarree, droge mond, winderigheid, rugpijn,
spierspasmen, spierpijn, erectiele disfunctie (het onvermogen om een erectie te krijgen of te houden),
pijn op de borst, verhoogde urinezuurspiegel.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Ontsteking van de luchtwegen gekenmerkt door hoesten en het opgeven van slijm (bronchitis),
activering of verergering van systemische lupus erythematodes (een ziekte waarbij het afweersysteem
van het lichaam het lichaam zelf aanvalt, wat leidt tot gewrichtspijn, huiduitslag en koorts), keelpijn,
ontstoken bijholtes, (ernstige) neerslachtigheid (depressie), slapeloosheid (insomnia), stoornissen in
Bijwerkingen gerapporteerd met een van de individuele componenten kunnen mogelijke bijwerkingen
van MicardisPlus zijn, ook al zijn die niet waargenomen bij klinische studies met dit product.
Telmisartan
Bij patiënten die alleen telmisartan gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen gemeld:
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Bovenste luchtweginfectie (bv. keelpijn, ontstoken bijholtes, verkoudheid), urineweginfectie,
bloedarmoede (anemie), te veel kalium in het bloed soms zich uitend in spierkrampen, diarree,
misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn (hyperkaliëmie), vertraagde hartslag (bradycardie), hoesten,
verminderde werking van de nieren waaronder acuut nierfalen, zwakte.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Bloedafwijking (tekort aan bloedplaatjes) gepaard gaande met blauwe plekken en bloedingsneiging
(trombocytopenie), verhoogd aantal bepaalde witte bloedcellen (eosinofilie), ernstige allergische
reacties (bv. overgevoeligheidsreacties, anafylactische reacties, huiduitslag), een lage
bloedglucosespiegel (bij diabetische patiënten), slaperigheid, maagklachten, eczeem (een
huidaandoening), meestal bij ouderen voorkomende aantasting van de gewrichten zonder dat er sprake
is van een ontsteking (artrose), peesontsteking, verlaagd hemoglobine (een eiwit in het bloed).
Zeer zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de
10.000 gebruikers)
Progressieve littekenvorming in het longweefsel (interstitiële longziekte)**
* Het kan zijn dat dit op toeval berust of dat het komt door een tot nu toe onbekend mechanisme.
** Progressieve littekenvorming in het longweefsel is gemeld tijdens het gebruik van telmisartan. Het
is echter niet bekend of telmisartan dit heeft veroorzaakt.
Hydrochloorthiazide
Bij patiënten die alleen hydrochloorthiazide gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen
gemeld:
Vaak voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Gevoel van ziek zijn (misselijkheid), lage magnesiumwaarden in het bloed.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Afname in het aantal bloedplaatjes waardoor er een groter risico is op bloeding of blauwe plekken
(kleine purperrode markeringen op de huid of ander weefsel die worden veroorzaakt door een
bloeding), hoge calciumwaarden in het bloed, hoofdpijn.
Zeer zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de
10.000 gebruikers)
Verhoogde pH (verstoord zuur-base-evenwicht) vanwege lage chloridewaarden in het bloed.
Niet bekend (frequentie kan niet vastgesteld worden met de beschikbare gegevens)
Ontsteking van de speekselklieren, huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker), afname in het
aantal (of zelfs geen) bloedcellen inclusief een verlaagd aantal rode bloedcellen (anemie) en witte
Het melden van bijwerkingen
Krijgt u last van bijwerkingen, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Dit geldt ook voor
mogelijke bijwerkingen die niet in deze bijsluiter staan. U kunt bijwerkingen ook rechtstreeks melden
via het nationale meldsysteem zoals vermeld in aanhangsel V. Door bijwerkingen te melden, kunt u
ons helpen meer informatie te verkrijgen over de veiligheid van dit geneesmiddel.
5.
Hoe bewaart u dit middel?
Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
Gebruik dit geneesmiddel niet meer na de uiterste houdbaarheidsdatum. Die vindt u op de doos na
`EXP'. Daar staat een maand en een jaar. De laatste dag van die maand is de uiterste
houdbaarheidsdatum.
Voor dit geneesmiddel is geen speciale opslagtemperatuur nodig. Bewaren in de oorspronkelijke
verpakking ter bescherming tegen vocht. Haal alleen vlak voor inname de MicardisPlus tablet uit de
blisterverpakking.
Af en toe komt de buitenste laag van de blisterverpakking los van de binnenlaag tussen de
blisterholtes. U hoeft geen actie te ondernemen indien dit zich voordoet.
Spoel geneesmiddelen niet door de gootsteen of de WC en gooi ze niet in de vuilnisbak. Vraag uw
apotheker wat u met geneesmiddelen moet doen die u niet meer gebruikt. Als u geneesmiddelen op de
juiste manier afvoert, worden ze op een verantwoorde manier vernietigd en komen ze niet in het
milieu terecht.
6.
Inhoud van de verpakking en overige informatie
Welke stoffen zitten er in dit middel?
De werkzame stoffen in dit middel zijn telmisartan en hydrochloorthiazide.
Eén tablet bevat 40 mg telmisartan en 12,5 mg hydrochloorthiazide.
De andere stoffen in dit middel zijn lactosemonohydraat, magnesiumstearaat, maïszetmeel,
meglumine, microkristallijne cellulose, povidon K25, ijzeroxide rood (E172),
natriumhydroxide, natriumzetmeelglycolaat (type A) en sorbitol (E420).
Het kan voorkomen dat niet alle verpakkingsgroottes verkrijgbaar zijn in uw land.
Houder van de vergunning voor het in de
Fabrikant
handel brengen
Boehringer Ingelheim International GmbH
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Binger Str. 173
Binger Strasse 173
55216 Ingelheim am Rhein
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
Duitsland
en
Boehringer Ingelheim Hellas Single Member
S.A.
5th km Paiania ­ Markopoulo
Koropi Attiki, 19441
Griekenland
en
Rottendorf Pharma GmbH
Ostenfelder Straße 51 - 61
59320 Ennigerloh
Duitsland
België/Belgique/Belgien
Lietuva
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
Lietuvos filialas
Tel.: +370 5 2595942

Luxembourg/Luxemburg
. -
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
: +359 2 958 79 98
Ceská republika
Magyarország
Boehringer Ingelheim spol. s r.o.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +420 234 655 111
Magyarországi Fióktelepe
Tel.: +36 1 299 8900
Danmark
Malta
Boehringer Ingelheim Danmark A/S
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tlf: +45 39 15 88 88
Tel: +353 1 295 9620
Deutschland
Nederland
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Boehringer Ingelheim b.v.
Tel: +49 (0) 800 / 77 90 900
Tel: +31 (0) 800 22 55 889
Eesti
Norge
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Boehringer Ingelheim Norway KS
Eesti Filiaal
Tlf: +47 66 76 13 00
Tel: +372 612 8000

Österreich
Boehringer Ingelheim .. Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
T: +30 2 10 89 06 300
Tel: +43 1 80 105-7870
España
Polska
Boehringer Ingelheim España, S.A.
Boehringer Ingelheim Sp.zo.o.
Tel: +34 93 404 51 00
Tel.: +48 22 699 0 699
France
Portugal
Boehringer Ingelheim France S.A.S.
Boehringer Ingelheim Portugal, Lda.
Tél: +33 3 26 50 45 33
Tel: +351 21 313 53 00
Hrvatska
România
Boehringer Ingelheim Zagreb d.o.o.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +385 1 2444 600
Viena - Sucursala Bucuresti
Tel: +40 21 3022800
Ireland
Slovenija
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +353 1 295 9620
Podruznica Ljubljana
Tel: +386 1 586 40 00
Slovenská republika
Vistor hf.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Sími/Tel: +354 535 7000
organizacná zlozka
Tel: +421 2 5810 1211
Italia
Suomi/Finland
Boehringer Ingelheim Italia S.p.A.
Boehringer Ingelheim Finland Ky
Tel: +39 02 5355 1
Puh/Tel: +358 10 3102 800

Sverige
Boehringer Ingelheim .. Boehringer Ingelheim AB
T: +30 2 10 89 06 300
Tel: +46 8 721 21 00
Latvija
United Kingdom (Northern Ireland)
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Latvijas filile
Tel: +353 1 295 9620
Tel: +371 67 240 011
Deze bijsluiter is voor het laatst goedgekeurd in {MM/JJJJ}
Andere informatiebronnen
Meer informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees
Geneesmiddelenbureau: http://www.ema.europa.eu.
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat belangrijke
informatie in voor u.
-
Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later weer nodig.
- Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
- Geef dit geneesmiddel niet door aan anderen, want het is alleen aan u voorgeschreven. Het kan
schadelijk zijn voor anderen, ook al hebben zij dezelfde klachten als u.
- Krijgt u last van een van de bijwerkingen die in rubriek 4 staan? Of krijgt u een bijwerking die
niet in deze bijsluiter staat? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
Inhoud van deze bijsluiter
1.
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
2.
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
3.
Hoe neemt u dit middel in?
4.
Mogelijke bijwerkingen
5.
Hoe bewaart u dit middel?
6.
Inhoud van de verpakking en overige informatie
1.
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
MicardisPlus is een combinatie van twee werkzame stoffen, telmisartan en hydrochloorthiazide in één
tablet. Beide stoffen helpen bij het onder controle houden van hoge bloeddruk.
- Telmisartan behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als angiotensine II-
antagonisten. Angiotensine II is een verbinding die in het lichaam voorkomt; het vernauwt de
bloedvaten, waardoor uw bloeddruk stijgt. Telmisartan blokkeert dit effect van angiotensine
II, waardoor de bloedvaten verwijden en uw bloeddruk wordt verlaagd.
- Hydrochloorthiazide behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als
thiazidediuretica; het verhoogt de urineproductie, waardoor uw bloeddruk wordt verlaagd.
Hoge bloeddruk kan, als deze niet behandeld wordt, schade toebrengen aan bloedvaten in
verschillende organen wat soms kan leiden tot hartaanvallen, hart- of nierfalen, een beroerte of
blindheid. Gewoonlijk zijn er geen symptomen van hoge bloeddruk voordat dergelijke schade
optreedt. Dus is het belangrijk de bloeddruk regelmatig te meten om te controleren of deze nog binnen
de normale waarden ligt.
MicardisPlus wordt gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk (essentiële hypertensie) bij
volwassenen van wie de bloeddruk niet voldoende wordt beheerst wanneer alleen telmisartan wordt
gebruikt.
2.
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?
U bent allergisch voor een van de stoffen in dit geneesmiddel. Deze stoffen kunt u vinden in
rubriek 6.
U bent allergisch (overgevoelig) voor hydrochloorthiazide of voor andere sulfonamide-afgeleide
middelen.
U bent langer dan 3 maanden zwanger; het is ook beter om het gebruik van MicardisPlus te
vermijden in het begin van de zwangerschap (zie de rubriek over zwangerschap).
U heeft last van ernstige leveraandoeningen zoals cholestase of een galwegobstructie (een
probleem met de afvoer van gal uit de lever en galblaas) of een andere ernstige leveraandoening.
U heeft een ernstige nieraandoening.
Uw arts heeft vastgesteld dat u een lage kaliumspiegel of een hoge calciumspiegel in uw bloed
heeft, die niet verbetert na een behandeling.
U heeft diabetes of een nierfunctiestoornis en u wordt behandeld met een bloeddrukverlagend
geneesmiddel dat aliskiren bevat.
Als één van de bovenstaande gevallen voor u van toepassing is, raadpleeg dan uw arts of apotheker
voordat u MicardisPlus inneemt.
Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit middel?
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt wanneer u één of meer van de volgende
aandoeningen of ziektes heeft of heeft gehad:
- lage bloeddruk (hypotensie), treedt vaak op als gevolg van uitdroging (overmatig verlies van
lichaamsvocht) of een zouttekort vanwege diuretische therapie (`plaspillen'), een zoutarm
dieet, diarree, overgeven of hemodialyse
- een nierziekte of een niertransplantatie
- renale arteriestenose (vernauwing van de bloedvaten naar één of beide nieren)
- leveraandoening
- hartafwijking
- diabetes
- jicht
- toegenomen aldosteronspiegel (het vasthouden van water en zouten in het lichaam met
tegelijkertijd een verstoorde balans van bloedmineralen)
- systemische lupus erythematodes (ook wel `lupus' of `SLE' genoemd), een ziekte waarbij het
eigen immuunsysteem het lichaam aanvalt
- de werkzame stof hydrochloorthiazide kan een ongebruikelijke reactie veroorzaken,
resulterend in een afname van het zien en pijn in de ogen. Dit kunnen symptomen zijn van
vochtophoping in de vasculaire laag van het oog (choroïdale effusie) of een verhoogde druk in
uw ogen en dit kan optreden enkele uren tot weken na het innemen van MicardisPlus. Het kan
leiden tot een permanente afname van het zien als het niet behandeld wordt
- als u huidkanker heeft gehad of als u tijdens de behandeling een verdachte huidafwijking
krijgt. Behandeling met hydrochloorthiazide, vooral langdurig gebruik met hoge doses, kan
het risico op sommige soorten huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker) vergroten.
Bescherm uw huid tegen blootstelling aan de zon en uv-stralen terwijl u MicardisPlus
inneemt.
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt:
als u een van de volgende geneesmiddelen voor de behandeling van hoge bloeddruk inneemt:
- een ACE-remmer (bv. enalapril, lisinopril, ramipril), in het bijzonder als u diabetes-
gerelateerde nierproblemen heeft
- aliskiren.
Uw arts zal mogelijk uw nierfunctie, bloeddruk en het aantal elektrolyten (bv. kalium) in uw bloed
controleren. Zie ook de informatie in rubriek `Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?'
als u digoxine gebruikt.
Vertel het uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Het gebruik van
MicardisPlus wordt niet aanbevolen tijdens het begin van de zwangerschap en MicardisPlus dient niet
te worden gebruikt als u langer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten
voor uw baby kan hebben bij gebruik vanaf die periode (zie de rubriek over zwangerschap).
Behandeling met hydrochloorthiazide kan een verstoring in de elektrolytenbalans in uw lichaam
veroorzaken. Typische verschijnselen van een verstoring van de vocht- of elektrolytenbalans zijn
droge mond, zwakte, apathie, sufheid, rusteloosheid, spierpijn of -krampen, misselijkheid (gevoel van
U moet het ook aan uw arts vertellen als uw huid gevoeliger is geworden voor de zon, waarbij
verbrandingsverschijnselen (zoals roodheid, jeuken, opzwellen, blaren) sneller optreden dan normaal.
In het geval van een operatie of narcose, dient u uw arts te vertellen dat u MicardisPlus gebruikt.
MicardisPlus kan minder effectief zijn in het verlagen van de bloeddruk bij negroïde patiënten.
Kinderen en jongeren tot 18 jaar
Het gebruik van MicardisPlus door kinderen en jongeren tot 18 jaar wordt niet aangeraden.
Gebruikt u nog andere geneesmiddelen?
Gebruikt u naast MicardisPlus nog andere geneesmiddelen, heeft u dat kort geleden gedaan of bestaat
de mogelijkheid dat u binnenkort andere geneesmiddelen gaat gebruiken? Vertel dat dan uw arts of
apotheker. Uw arts kan de dosering van deze andere geneesmiddelen wijzigen of andere
voorzorgsmaatregelen nemen. In sommige gevallen zult u moeten stoppen met het gebruik van één
van deze geneesmiddelen. Dit geldt vooral voor de geneesmiddelen hieronder beschreven als die
tegelijkertijd met MicardisPlus worden gebruikt:
- Lithiumbevattende geneesmiddelen voor de behandeling van enkele soorten depressies.
- Geneesmiddelen geassocieerd met een lage kaliumspiegel in het bloed (hypokaliëmie) zoals
andere diuretica (`plaspillen'), laxantia (bv. castorolie), corticosteroïden (bv. prednison),
ACTH (een hormoon), amfotericine (een antischimmelmiddel), carbenoxolon (voor de
behandeling van mondzweren), natriumpenicilline G (een antibioticum) en salicylzuur en
daarvan afgeleide stoffen.
- Geneesmiddelen die de kaliumspiegel in het bloed kunnen verhogen zoals kaliumsparende
diuretica, kaliumsupplementen, zoutvervangers die kalium bevatten, ACE-remmers,
cyclosporine (een immunosuppressief geneesmiddel, d.w.z. een geneesmiddel dat de werking
van het afweersysteem tijdelijk vermindert en zo ongewenste afweerreacties voorkomt) en
andere geneesmiddelen zoals natriumheparine (een antistollingsmiddel).
- Geneesmiddelen die beïnvloed worden door wijzigingen van de kaliumspiegel in het bloed
zoals hartmedicatie (digoxine) of geneesmiddelen die uw hartslag reguleren (bv. kinidine,
disopyramide, amiodaron, sotalol), geneesmiddelen voor de behandeling van psychische
aandoeningen (bv. thioridazine, chloorpromazine, levomepromazine) en andere
geneesmiddelen zoals bepaalde antibiotica (bv. sparfloxacine, pentamidine) of bepaalde
geneesmiddelen om allergische reacties te behandelen (bv. terfenadine).
- Geneesmiddelen voor de behandeling van diabetes (insulines of orale middelen zoals
metformine).
- Cholestyramine en colestipol, geneesmiddelen om vetspiegels in het bloed te verlagen.
- Geneesmiddelen om de bloeddruk te verhogen, zoals noradrenaline.
- Spierverslappende geneesmiddelen, zoals tubocurarine.
- Calciumsupplementen en/of vitamine D-supplementen.
- Anti-cholinerge geneesmiddelen (geneesmiddelen die ter behandeling van verschillende
aandoeningen gebruikt worden, zoals maag- en darmkrampen, spasme van de urineblaas,
astma, reisziekte, spierkrampen, ziekte van Parkinson en als een hulpstof bij anesthesie), zoals
atropine en biperiden.
- Amantadine (geneesmiddel om de ziekte van Parkinson te behandelen en dat ook gebruikt
wordt om bepaalde ziekten, veroorzaakt door virussen, te behandelen of te voorkomen).
- Andere geneesmiddelen gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk, corticosteroïden,
pijnstillers (zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen [NSAID's]),
geneesmiddelen voor de behandeling van kanker, jicht of artritis.
- Als u een ACE-remmer of aliskiren inneemt (zie ook de informatie in de rubrieken `Wanneer
mag u dit middel niet gebruiken?' en `Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit
middel?').
- Een middel voor de behandeling van hartfalen (digoxine).
Het effect van MicardisPlus kan afnemen wanneer u NSAID's (niet-steroïde anti-inflammatoire
geneesmiddelen, bv. aspirine of ibuprofen) gebruikt.
Waarop moet u letten met eten en alcohol?
U kunt MicardisPlus met en zonder voedsel innemen.
Vermijd gebruik van alcohol totdat u uw arts gesproken heeft. Alcohol kan de bloeddrukverlaging
groter maken en/of het risico dat u duizelig wordt of dat u zich licht in het hoofd voelt verhogen.
Zwangerschap en borstvoeding
Zwangerschap
Neem contact op met uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Gewoonlijk
zal uw arts u adviseren te stoppen met het gebruik van MicardisPlus voordat u zwanger wordt of zodra
u weet dat u zwanger bent en in plaats daarvan een ander geneesmiddel voorschrijven. MicardisPlus
wordt niet aanbevolen voor gebruik tijdens de zwangerschap. MicardisPlus mag niet gebruikt worden
als u meer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten voor uw baby kan
hebben als het na de derde zwangerschapsmaand wordt gebruikt.
Borstvoeding
Neem contact op met uw arts als u borstvoeding geeft of hiermee wilt beginnen. MicardisPlus wordt
niet aanbevolen voor moeders die borstvoeding geven. Uw arts kan een andere behandeling voor u
kiezen als u borstvoeding wilt geven.
Rijvaardigheid en het gebruik van machines
Sommige mensen die MicardisPlus innemen voelen zich duizelig of vermoeid. Als u zich duizelig of
moe voelt, ga dan niet autorijden of machines bedienen.
MicardisPlus bevat natrium
Dit middel bevat minder dan 1 mmol natrium (23 mg) per tablet, dat wil zeggen dat het in wezen
`natriumvrij' is.
MicardisPlus bevat melksuiker (lactose)
Indien uw arts u heeft meegedeeld dat u bepaalde suikers niet verdraagt, neem dan contact op met uw
arts voordat u dit middel inneemt.
MicardisPlus bevat sorbitol
Dit middel bevat 338 mg sorbitol per tablet. Sorbitol is een bron van fructose. Als uw arts u heeft
meegedeeld dat u bepaalde suikers niet verdraagt of als bij u erfelijke fructose-intolerantie is
vastgesteld (een zeldzame erfelijke aandoening waarbij een persoon fructose niet kan afbreken), neem
dan contact op met uw arts voordat u dit middel toegediend krijgt.
3.
Hoe neemt u dit middel in?
Neem dit geneesmiddel altijd in precies zoals uw arts u dat heeft verteld. Twijfelt u over het juiste
gebruik? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
De aanbevolen dosering is één tablet per dag.
Probeer uw tablet elke dag op hetzelfde tijdstip in te nemen. U kunt MicardisPlus met of zonder
voedsel innemen. De tabletten moeten met wat water of een andere alcoholvrije drank worden
Indien uw lever niet goed werkt mag de dosis niet hoger zijn dan 40 mg/12,5 mg per dag.
Heeft u te veel van dit middel ingenomen?
Als u per ongeluk te veel tabletten heeft ingenomen, kunt u symptomen ervaren zoals lage bloeddruk
en een snelle hartslag. Trage hartslag, duizeligheid, overgeven, verminderde nierfunctie inclusief
nierfalen zijn ook gemeld. Door het hydrochloorthiazide bestanddeel kan er ook een opmerkelijk lage
bloeddruk en een lage kaliumspiegel in het bloed optreden. Dit kan misselijkheid, slaperigheid en
spierkrampen veroorzaken en/of een onregelmatige hartslag samenhangend met het gelijktijdig
gebruik van geneesmiddelen zoals vingerhoedskruid of bepaalde middelen tegen hartritmestoornissen
(antiaritmica). Neem dan onmiddellijk contact op met uw arts, apotheker of de spoedeisende hulp
afdeling van het dichtstbijzijnde ziekenhuis.
Bent u vergeten dit middel in te nemen?
Als u vergeten bent om uw geneesmiddel in te nemen, hoeft u zich geen zorgen te maken. Neem het in
zodra u het zich herinnert en ga dan door zoals tevoren. Wanneer u uw tablet één dag niet heeft
ingenomen, neem dan de normale dosis de volgende dag.
Neem geen dubbele dosis om een vergeten
dosis in te halen.
Heeft u nog andere vragen over het gebruik van dit geneesmiddel? Neem dan contact op met uw arts
of apotheker.
4.
Mogelijke bijwerkingen
Zoals elk geneesmiddel kan ook dit geneesmiddel bijwerkingen hebben, al krijgt niet iedereen
daarmee te maken.
Sommige bijwerkingen kunnen ernstig zijn en vereisen onmiddellijk medische zorg.
U moet onmiddellijk contact opnemen met uw arts als u één van de volgende verschijnselen ervaart:
Sepsis* (vaak `bloedvergiftiging' genoemd), een ernstige infectie met een ontstekingsreactie in het
gehele lichaam, snelle zwelling van huid en slijmvliezen (angio-oedeem), blaarvorming en schilfering
van de bovenlaag van de huid (toxische epidermale necrolyse); deze bijwerkingen komen zelden voor
(kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers) of de frequentie is niet bekend (toxische
epidermale necrolyse), maar zijn bijzonder ernstig en patiënten moeten stoppen met het gebruik van
dit geneesmiddel en onmiddellijk een arts raadplegen. Als deze verschijnselen niet behandeld worden
kunnen ze dodelijk zijn. Sepsis is voorgekomen bij het gebruik van alleen telmisartan, maar het kan
niet uitgesloten worden dat het ook kan voorkomen bij het gebruik van MicardisPlus.
Mogelijke bijwerkingen van MicardisPlus
Vaak voorkomende bijwerking (kan voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Duizeligheid.
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Te weinig kalium in het bloed, in ernstige vorm te herkennen aan spierkrampen of spierzwakte en
vermoeidheid (hypokaliëmie), angst, flauwvallen (syncope), het waarnemen van kriebelingen, jeuk of
tintelingen zonder dat daar aanleiding voor is (paresthesie), draaierig voelen (vertigo), versnelde
hartslag (tachycardie), hartritmestoornissen, lage bloeddruk, een plotselinge daling van de bloeddruk
wanneer u opstaat, kortademigheid (dyspnoe), diarree, droge mond, winderigheid, rugpijn,
spierspasmen, spierpijn, erectiele disfunctie (het onvermogen om een erectie te krijgen of te houden),
pijn op de borst, verhoogde urinezuurspiegel.
Bijwerkingen gerapporteerd met een van de individuele componenten kunnen mogelijke bijwerkingen
van MicardisPlus zijn, ook al zijn die niet waargenomen bij klinische studies met dit product.
Telmisartan
Bij patiënten die alleen telmisartan gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen gemeld:
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Bovenste luchtweginfectie (bv. keelpijn, ontstoken bijholtes, verkoudheid), urineweginfectie,
bloedarmoede (anemie), te veel kalium in het bloed soms zich uitend in spierkrampen, diarree,
misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn (hyperkaliëmie), vertraagde hartslag (bradycardie), hoesten,
verminderde werking van de nieren waaronder acuut nierfalen, zwakte.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Bloedafwijking (tekort aan bloedplaatjes) gepaard gaande met blauwe plekken en bloedingsneiging
(trombocytopenie), verhoogd aantal bepaalde witte bloedcellen (eosinofilie), ernstige allergische
reacties (bv. overgevoeligheidsreacties, anafylactische reacties, huiduitslag), een lage
bloedglucosespiegel (bij diabetische patiënten), slaperigheid, maagklachten, eczeem (een
huidaandoening), meestal bij ouderen voorkomende aantasting van de gewrichten zonder dat er sprake
is van een ontsteking (artrose), peesontsteking, verlaagd hemoglobine (een eiwit in het bloed).
Zeer zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de
10.000 gebruikers)
Progressieve littekenvorming in het longweefsel (interstitiële longziekte)**
* Het kan zijn dat dit op toeval berust of dat het komt door een tot nu toe onbekend mechanisme.
** Progressieve littekenvorming in het longweefsel is gemeld tijdens het gebruik van telmisartan. Het
is echter niet bekend of telmisartan dit heeft veroorzaakt.
Hydrochloorthiazide:
Bij patiënten die alleen hydrochloorthiazide gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen
gemeld:
Vaak voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Gevoel van ziek zijn (misselijkheid), lage magnesiumwaarden in het bloed.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Afname in het aantal bloedplaatjes waardoor er een groter risico is op bloeding of blauwe plekken
(kleine purperrode markeringen op de huid of ander weefsel die worden veroorzaakt door een
bloeding), hoge calciumwaarden in het bloed, hoofdpijn.
Niet bekend (frequentie kan niet vastgesteld worden met de beschikbare gegevens)
Ontsteking van de speekselklieren, huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker), afname in het
aantal (of zelfs geen) bloedcellen inclusief een verlaagd aantal rode bloedcellen (anemie) en witte
bloedcellen (eosinofilie), ernstige allergische reacties (bv. overgevoeligheidsreacties, anafylactische
reacties), verminderde of verlies van eetlust, rusteloosheid, licht gevoel in het hoofd, wazig of gelig
zien, afname van het zien en pijn in de ogen (mogelijke symptomen van vochtophoping in de
vasculaire laag van het oog (choroïdale effusie) of acute bijziendheid of van acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom), ontsteking van de bloedvaten (necrotiserende vasculitis), ontsteking van de
alvleesklier gepaard gaande met heftige pijn in de bovenbuik uitstralend naar de rug en misselijkheid
en braken (pancreatitis), maagklachten, geel worden van de huid of ogen (geelzucht), lupusachtig
syndroom (een aandoening die lijkt op een ziekte, die systemische lupus erythematodes wordt
genoemd, waarbij het afweersysteem van het lichaam het lichaam zelf aanvalt), huidaandoeningen
zoals ontstoken bloedvaten in de huid, overgevoeligheid voor licht of zonlicht (fotosensibiliteit),
uitslag, roodheid van de huid, blaarvorming op de lippen, ogen of in de mond, schilferende huid,
koorts (mogelijke tekenen van erythema multiforme), zwakte, ontsteking van de nieren gepaard
gaande met bloed in de urine, koorts en pijn in de flanken (nefritis) of verminderde werking van de
nieren, glucose in de urine (glucosurie), koorts, verstoorde balans van bloedmineralen, hoge
cholesterolspiegel in het bloed, verlaagd bloedvolume, verhoogde glucosespiegels in het bloed,
problemen bij de regulering van het glucosegehalte in het bloed/de urine bij patiënten die suikerziekte
hebben (diabetes mellitus), vet in het bloed.
Het melden van bijwerkingen
Krijgt u last van bijwerkingen, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Dit geldt ook voor
mogelijke bijwerkingen die niet in deze bijsluiter staan. U kunt bijwerkingen ook rechtstreeks melden
via het nationale meldsysteem zoals vermeld in aanhangsel V. Door bijwerkingen te melden, kunt u
ons helpen meer informatie te verkrijgen over de veiligheid van dit geneesmiddel.
5.
Hoe bewaart u dit middel?
Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
Gebruik dit geneesmiddel niet meer na de uiterste houdbaarheidsdatum. Die vindt u op de doos na
`EXP'. Daar staat een maand en een jaar. De laatste dag van die maand is de uiterste
houdbaarheidsdatum.
Voor dit geneesmiddel is geen speciale opslagtemperatuur nodig. Bewaren in de oorspronkelijke
verpakking ter bescherming tegen vocht. Haal alleen vlak voor inname de MicardisPlus tablet uit de
blisterverpakking.
Af en toe komt de buitenste laag van de blisterverpakking los van de binnenlaag tussen de
blisterholtes. U hoeft geen actie te ondernemen indien dit zich voordoet.
Spoel geneesmiddelen niet door de gootsteen of de WC en gooi ze niet in de vuilnisbak. Vraag uw
apotheker wat u met geneesmiddelen moet doen die u niet meer gebruikt. Als u geneesmiddelen op de
juiste manier afvoert, worden ze op een verantwoorde manier vernietigd en komen ze niet in het
milieu terecht.
6.
Inhoud van de verpakking en overige informatie
Welke stoffen zitten er in dit middel?
De werkzame stoffen in dit middel zijn telmisartan en hydrochloorthiazide.
De andere stoffen in dit middel zijn lactosemonohydraat, magnesiumstearaat, maïszetmeel,
meglumine, microkristallijne cellulose, povidon K25, ijzeroxide rood (E172),
natriumhydroxide, natriumzetmeelglycolaat (type A) en sorbitol (E420).
Hoe ziet MicardisPlus eruit en hoeveel zit er in een verpakking?
MicardisPlus 80 mg/12,5 mg tabletten zijn rood met witte, langwerpige tabletten met twee lagen, met
daarop het bedrijfslogo en de inscriptie `H8'.
MicardisPlus is verkrijgbaar in blisterverpakkingen van 14, 28, 56, 84 of 98 tabletten of
eenheidsblisterverpakkingen met 28 x 1, 30 x 1 of 90 x 1 tablet.
Het kan voorkomen dat niet alle verpakkingsgroottes verkrijgbaar zijn in uw land.
Houder van de vergunning voor het in de
Fabrikant
handel brengen
Boehringer Ingelheim International GmbH
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Binger Str. 173
Binger Strasse 173
55216 Ingelheim am Rhein
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
Duitsland
en
Boehringer Ingelheim Hellas Single Member
S.A.
5th km Paiania ­ Markopoulo
Koropi Attiki, 19441
Griekenland
en
Rottendorf Pharma GmbH
Ostenfelder Straße 51 - 61
59320 Ennigerloh
Duitsland
België/Belgique/Belgien
Lietuva
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
Lietuvos filialas
Tel.: +370 5 2595942

Luxembourg/Luxemburg
. -
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
: +359 2 958 79 98
Ceská republika
Magyarország
Boehringer Ingelheim spol. s r.o.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +420 234 655 111
Magyarországi Fióktelepe
Tel.: +36 1 299 8900
Danmark
Malta
Boehringer Ingelheim Danmark A/S
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tlf: +45 39 15 88 88
Tel: +353 1 295 9620
Deutschland
Nederland
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Boehringer Ingelheim b.v.
Tel: +49 (0) 800 / 77 90 900
Tel: +31 (0) 800 22 55 889
Eesti
Norge
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Boehringer Ingelheim Norway KS
Eesti Filiaal
Tlf: +47 66 76 13 00
Tel: +372 612 8000

Österreich
Boehringer Ingelheim .. Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
T: +30 2 10 89 06 300
Tel: +43 1 80 105-7870
España
Polska
Boehringer Ingelheim España, S.A.
Boehringer Ingelheim Sp.zo.o.
Tel: +34 93 404 51 00
Tel.: +48 22 699 0 699
France
Portugal
Boehringer Ingelheim France S.A.S.
Boehringer Ingelheim Portugal, Lda.
Tél: +33 3 26 50 45 33
Tel: +351 21 313 53 00
Hrvatska
România
Boehringer Ingelheim Zagreb d.o.o.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +385 1 2444 600
Viena - Sucursala Bucuresti
Tel: +40 21 3022800
Ireland
Slovenija
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +353 1 295 9620
Podruznica Ljubljana
Tel: +386 1 586 40 00
Slovenská republika
Vistor hf.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Sími/Tel: +354 535 7000
organizacná zlozka
Tel: +421 2 5810 1211
Italia
Boehringer Ingelheim Italia S.p.A.
Suomi/Finland
Tel: +39 02 5355 1
Boehringer Ingelheim Finland Ky
Puh/Tel: +358 10 3102 800

Sverige
Boehringer Ingelheim .. Boehringer Ingelheim AB
T: +30 2 10 89 06 300
Tel: +46 8 721 21 00
Latvija
United Kingdom (Northern Ireland)
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Latvijas filile
Tel: +353 1 295 9620
Tel: +371 67 240 011
Deze bijsluiter is voor het laatst goedgekeurd in {MM/JJJJ}
Andere informatiebronnen
Meer informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees
Geneesmiddelenbureau: http://www.ema.europa.eu.
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten
telmisartan/hydrochloorthiazide
Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat belangrijke
informatie in voor u.
-
Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later weer nodig.
- Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
- Geef dit geneesmiddel niet door aan anderen, want het is alleen aan u voorgeschreven. Het kan
schadelijk zijn voor anderen, ook al hebben zij dezelfde klachten als u.
- Krijgt u last van een van de bijwerkingen die in rubriek 4 staan? Of krijgt u een bijwerking die
niet in deze bijsluiter staat? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
Inhoud van deze bijsluiter
1.
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
2.
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
3.
Hoe neemt u dit middel in?
4.
Mogelijke bijwerkingen
5.
Hoe bewaart u dit middel?
6.
Inhoud van de verpakking en overige informatie
1.
Wat is MicardisPlus en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
MicardisPlus is een combinatie van twee werkzame stoffen, telmisartan en hydrochloorthiazide in één
tablet. Beide stoffen helpen bij het onder controle houden van hoge bloeddruk.
- Telmisartan behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als angiotensine II-
antagonisten. Angiotensine II is een verbinding die in het lichaam voorkomt; het vernauwt de
bloedvaten, waardoor uw bloeddruk stijgt. Telmisartan blokkeert dit effect van angiotensine
II, waardoor de bloedvaten verwijden en uw bloeddruk wordt verlaagd.
- Hydrochloorthiazide behoort tot de groep geneesmiddelen die bekend staat als
thiazidediuretica; het verhoogt de urineproductie, waardoor uw bloeddruk wordt verlaagd.
Hoge bloeddruk kan, als deze niet behandeld wordt, schade toebrengen aan bloedvaten in
verschillende organen wat soms kan leiden tot hartaanvallen, hart- of nierfalen, een beroerte of
blindheid. Gewoonlijk zijn er geen symptomen van hoge bloeddruk voordat dergelijke schade
optreedt. Dus is het belangrijk de bloeddruk regelmatig te meten om te controleren of deze nog binnen
de normale waarden ligt.
MicardisPlus wordt gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk (essentiële hypertensie) bij
volwassenen van wie de bloeddruk niet voldoende wordt beheerst door MicardisPlus 80/12,5 mg, of
bij patiënten bij wie in het verleden de bloeddruk was gestabiliseerd toen telmisartan en
hydrochloorthiazide gescheiden werden gebruikt.
2.
Wanneer mag u dit middel niet innemen of moet u er extra voorzichtig mee zijn?
Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?
U bent allergisch voor een van de stoffen in dit geneesmiddel. Deze stoffen kunt u vinden in
rubriek 6.
U bent allergisch (overgevoelig) voor hydrochloorthiazide of voor andere sulfonamide-afgeleide
middelen.
U bent langer dan 3 maanden zwanger; het is ook beter om het gebruik van MicardisPlus te
vermijden in het begin van de zwangerschap (zie de rubriek over zwangerschap).
U heeft last van ernstige leveraandoeningen zoals cholestase of een galwegobstructie (een
probleem met de afvoer van gal uit de lever en galblaas) of een andere ernstige leveraandoening.
U heeft een ernstige nieraandoening.
Uw arts heeft vastgesteld dat u een lage kaliumspiegel of een hoge calciumspiegel in uw bloed
heeft, die niet verbetert na een behandeling.
U heeft diabetes of een nierfunctiestoornis en u wordt behandeld met een bloeddrukverlagend
geneesmiddel dat aliskiren bevat.
Als één van de bovenstaande gevallen voor u van toepassing is, raadpleeg dan uw arts of apotheker
voordat u MicardisPlus inneemt.
Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit middel?
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt wanneer u één of meer van de volgende
aandoeningen of ziektes heeft of heeft gehad:
-
lage bloeddruk (hypotensie), treedt vaak op als gevolg van uitdroging (overmatig verlies van
lichaamsvocht) of een zouttekort vanwege diuretische therapie (`plaspillen'), een zoutarm
dieet, diarree, overgeven of hemodialyse
- een nierziekte of een niertransplantatie
- renale arteriestenose (vernauwing van de bloedvaten naar één of beide nieren)
- leveraandoening
- hartafwijking
- diabetes
- jicht
- toegenomen aldosteronspiegel (het vasthouden van water en zouten in het lichaam met
tegelijkertijd een verstoorde balans van bloedmineralen)
- systemische lupus erythematodes (ook wel `lupus' of `SLE' genoemd), een ziekte waarbij het
eigen immuunsysteem het lichaam aanvalt.
- de werkzame stof hydrochloorthiazide kan een ongebruikelijke reactie veroorzaken,
resulterend in een afname van het zien en pijn in de ogen. Dit kunnen symptomen zijn van
vochtophoping in de vasculaire laag van het oog (choroïdale effusie) of een verhoogde druk in
uw ogen en dit kan optreden enkele uren tot weken na het innemen van MicardisPlus. Het kan
leiden tot een permanente afname van het zien als het niet behandeld wordt
- als u huidkanker heeft gehad of als u tijdens de behandeling een verdachte huidafwijking
krijgt. Behandeling met hydrochloorthiazide, vooral langdurig gebruik met hoge doses, kan
het risico op sommige soorten huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker) vergroten.
Bescherm uw huid tegen blootstelling aan de zon en uv-stralen terwijl u MicardisPlus
inneemt.
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel inneemt:
als u een van de volgende geneesmiddelen voor de behandeling van hoge bloeddruk inneemt:
- een ACE-remmer (bv. enalapril, lisinopril, ramipril), in het bijzonder als u diabetes-
gerelateerde nierproblemen heeft
- aliskiren.
Uw arts zal mogelijk uw nierfunctie, bloeddruk en het aantal elektrolyten (bv. kalium) in uw bloed
controleren. Zie ook de informatie in rubriek `Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?'
als u digoxine gebruikt.
Vertel het uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Het gebruik van
MicardisPlus wordt niet aanbevolen tijdens het begin van de zwangerschap en MicardisPlus dient niet
te worden gebruikt als u langer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten
voor uw baby kan hebben bij gebruik vanaf die periode (zie de rubriek over zwangerschap).
Behandeling met hydrochloorthiazide kan een verstoring in de elektrolytenbalans in uw lichaam
veroorzaken. Typische verschijnselen van een verstoring van de vocht- of elektrolytenbalans zijn
droge mond, zwakte, apathie, sufheid, rusteloosheid, spierpijn of -krampen, misselijkheid (gevoel van
U moet het ook aan uw arts vertellen als uw huid gevoeliger is geworden voor de zon, waarbij
verbrandingsverschijnselen (zoals roodheid, jeuken, opzwellen, blaren) sneller optreden dan normaal.
In het geval van een operatie of narcose, dient u uw arts te vertellen dat u MicardisPlus gebruikt.
MicardisPlus kan minder effectief zijn in het verlagen van de bloeddruk bij negroïde patiënten.
Kinderen en jongeren tot 18 jaar
Het gebruik van MicardisPlus door kinderen en jongeren tot 18 jaar wordt niet aangeraden.
Gebruikt u nog andere geneesmiddelen?
Gebruikt u naast MicardisPlus nog andere geneesmiddelen, heeft u dat kort geleden gedaan of bestaat
de mogelijkheid dat u binnenkort andere geneesmiddelen gaat gebruiken? Vertel dat dan uw arts of
apotheker. Uw arts kan de dosering van deze andere geneesmiddelen wijzigen of andere
voorzorgsmaatregelen nemen. In sommige gevallen zult u moeten stoppen met het gebruik van één
van deze geneesmiddelen. Dit geldt vooral voor de geneesmiddelen hieronder beschreven als die
tegelijkertijd met MicardisPlus worden gebruikt:
- Lithiumbevattende geneesmiddelen voor de behandeling van enkele soorten depressies.
- Geneesmiddelen geassocieerd met een lage kaliumspiegel in het bloed (hypokaliëmie) zoals
andere diuretica (`plaspillen'), laxantia (bv. castorolie), corticosteroïden (bv. prednison),
ACTH (een hormoon), amfotericine (een antischimmelmiddel), carbenoxolon (voor de
behandeling van mondzweren), natriumpenicilline G (een antibioticum) en salicylzuur en
daarvan afgeleide stoffen.
- Geneesmiddelen die de kaliumspiegel in het bloed kunnen verhogen zoals kaliumsparende
diuretica, kaliumsupplementen, zoutvervangers die kalium bevatten, ACE-remmers,
cyclosporine (een immunosuppressief geneesmiddel, d.w.z. een geneesmiddel dat de werking
van het afweersysteem tijdelijk vermindert en zo ongewenste afweerreacties voorkomt) en
andere geneesmiddelen zoals natriumheparine (een antistollingsmiddel).
- Geneesmiddelen die beïnvloed worden door wijzigingen van de kaliumspiegel in het bloed
zoals hartmedicatie (digoxine) of geneesmiddelen die uw hartslag reguleren (bv. kinidine,
disopyramide, amiodaron, sotalol), geneesmiddelen voor de behandeling van psychische
aandoeningen (bv. thioridazine, chloorpromazine, levomepromazine) en andere
geneesmiddelen zoals bepaalde antibiotica (bv. sparfloxacine, pentamidine) of bepaalde
geneesmiddelen om allergische reacties te behandelen (bv. terfenadine).
- Geneesmiddelen voor de behandeling van diabetes (insulines of orale middelen zoals
metformine).
- Cholestyramine en colestipol, geneesmiddelen om vetspiegels in het bloed te verlagen.
- Geneesmiddelen om de bloeddruk te verhogen, zoals noradrenaline.
- Spierverslappende geneesmiddelen, zoals tubocurarine.
- Calciumsupplementen en/of vitamine D-supplementen.
- Anti-cholinerge geneesmiddelen (geneesmiddelen die ter behandeling van verschillende
aandoeningen gebruikt worden, zoals maag- en darmkrampen, spasme van de urineblaas,
astma, reisziekte, spierkrampen, ziekte van Parkinson en als een hulpstof bij anesthesie), zoals
atropine en biperiden.
- Amantadine (geneesmiddel om de ziekte van Parkinson te behandelen en dat ook gebruikt
wordt om bepaalde ziekten, veroorzaakt door virussen, te behandelen of te voorkomen).
- Andere geneesmiddelen gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk, corticosteroïden,
pijnstillers (zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen [NSAID's]),
geneesmiddelen voor de behandeling van kanker, jicht of artritis.
- Als u een ACE-remmer of aliskiren inneemt (zie ook de informatie in de rubrieken `Wanneer
mag u dit middel niet gebruiken?' en `Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit
middel?').
- Een middel voor de behandeling van hartfalen (digoxine).
Het effect van MicardisPlus kan afnemen wanneer u NSAID's (niet-steroïde anti-inflammatoire
geneesmiddelen, bv. aspirine of ibuprofen) gebruikt.
Waarop moet u letten met eten en alcohol?
U kunt MicardisPlus met en zonder voedsel innemen.
Vermijd gebruik van alcohol totdat u uw arts gesproken heeft. Alcohol kan de bloeddrukverlaging
groter maken en/of het risico dat u duizelig wordt of dat u zich licht in het hoofd voelt verhogen.
Zwangerschap en borstvoeding
Zwangerschap
Neem contact op met uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger wilt worden. Gewoonlijk
zal uw arts u adviseren te stoppen met het gebruik van MicardisPlus voordat u zwanger wordt of zodra
u weet dat u zwanger bent en in plaats daarvan een ander geneesmiddel voorschrijven. MicardisPlus
wordt niet aanbevolen voor gebruik tijdens de zwangerschap. MicardisPlus moet niet gebruikt worden
als u meer dan 3 maanden zwanger bent, omdat het ernstige nadelige effecten voor uw baby kan
hebben als het na de derde zwangerschapsmaand wordt gebruikt.
Borstvoeding
Neem contact op met uw arts als u borstvoeding geeft of hiermee wilt beginnen. MicardisPlus wordt
niet aanbevolen voor moeders die borstvoeding geven. Uw arts kan een andere behandeling voor u
kiezen als u borstvoeding wilt geven.
Rijvaardigheid en het gebruik van machines
Sommige mensen die MicardisPlus innemen, voelen zich duizelig of vermoeid. Als u zich duizelig of
moe voelt, ga dan niet autorijden of machines bedienen.
MicardisPlus bevat natrium
Dit middel bevat minder dan 1 mmol natrium (23 mg) per tablet, dat wil zeggen dat het in wezen
`natriumvrij' is.
MicardisPlus bevat melksuiker (lactose)
Indien uw arts u heeft meegedeeld dat u bepaalde suikers niet verdraagt, neem dan contact op met uw
arts voordat u dit middel inneemt.
MicardisPlus bevat sorbitol
Dit middel bevat 338 mg sorbitol per tablet. Sorbitol is een bron van fructose. Als uw arts u heeft
meegedeeld dat u bepaalde suikers niet verdraagt of als bij u erfelijke fructose-intolerantie is
vastgesteld (een zeldzame erfelijke aandoening waarbij een persoon fructose niet kan afbreken), neem
dan contact op met uw arts voordat u dit middel toegediend krijgt.
3.
Hoe neemt u dit middel in?
Neem dit geneesmiddel altijd in precies zoals uw arts u dat heeft verteld. Twijfelt u over het juiste
gebruik? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
De aanbevolen dosering is één tablet per dag. Probeer uw tablet elke dag op hetzelfde tijdstip in te
nemen. U kunt MicardisPlus met of zonder voedsel innemen. De tabletten moeten met wat water of
Indien uw lever niet goed werkt mag de dagelijkse dosis niet hoger zijn dan 40 mg/12,5 mg per dag.
Heeft u te veel van dit middel ingenomen?
Als u per ongeluk te veel tabletten heeft ingenomen, kunt u symptomen ervaren zoals lage bloeddruk
en een snelle hartslag. Trage hartslag, duizeligheid, overgeven, verminderde nierfunctie inclusief
nierfalen zijn ook gemeld. Door het hydrochloorthiazide bestanddeel kan er ook een opmerkelijk lage
bloeddruk en een lage kaliumspiegel in het bloed optreden. Dit kan misselijkheid, slaperigheid en
spierkrampen veroorzaken en/of een onregelmatige hartslag samenhangend met het gelijktijdig
gebruik van geneesmiddelen zoals vingerhoedskruid of bepaalde middelen tegen hartritmestoornissen
(antiaritmica). Neem dan onmiddellijk contact op met uw arts, apotheker of de spoedeisende hulp
afdeling van het dichtstbijzijnde ziekenhuis.
Bent u vergeten dit middel in te nemen?
Als u vergeten bent om uw geneesmiddel in te nemen, hoeft u zich geen zorgen te maken. Neem het in
zodra u het zich herinnert en ga dan door zoals tevoren. Wanneer u uw tablet één dag niet heeft
ingenomen, neem dan de normale dosis de volgende dag.
Neem geen dubbele dosis om een vergeten
dosis in te halen.
Heeft u nog andere vragen over het gebruik van dit geneesmiddel? Neem dan contact op met uw arts
of apotheker.
4.
Mogelijke bijwerkingen
Zoals elk geneesmiddel kan ook dit geneesmiddel bijwerkingen hebben, al krijgt niet iedereen
daarmee te maken.
Sommige bijwerkingen kunnen ernstig zijn en vereisen onmiddellijk medische zorg.
U moet onmiddellijk contact opnemen met uw arts als u één van de volgende verschijnselen ervaart:
Sepsis* (vaak `bloedvergiftiging' genoemd), is een ernstige infectie met een ontstekingsreactie in het
gehele lichaam, snelle zwelling van huid en slijmvliezen (angio-oedeem), blaarvorming en schilfering
van de bovenlaag van de huid (toxisch epidermale necrolyse); deze bijwerkingen komen zelden voor
(kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers) of de frequentie is niet bekend (toxisch
epidermale necrolyse), maar zijn bijzonder ernstig en patiënten moeten stoppen met het gebruik van
dit geneesmiddel en onmiddellijk een arts raadplegen. Als deze verschijnselen niet behandeld worden
kunnen ze dodelijk zijn. Sepsis is voorgekomen bij het gebruik van alleen telmisartan, maar het kan
niet uitgesloten worden dat het ook kan voorkomen bij het gebruik van MicardisPlus.
Mogelijke bijwerkingen van MicardisPlus
Vaak voorkomende bijwerking (kan voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Duizeligheid.
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Te weinig kalium in het bloed, in ernstige vorm te herkennen aan spierkrampen of spierzwakte en
vermoeidheid (hypokaliëmie), angst, flauwvallen (syncope), het waarnemen van kriebelingen, jeuk of
tintelingen zonder dat daar aanleiding voor is (paresthesie), draaierig voelen (vertigo), versnelde
hartslag (tachycardie), hartritmestoornissen, lage bloeddruk, een plotselinge daling van de bloeddruk
wanneer u opstaat, kortademigheid (dyspnoe), diarree, droge mond, winderigheid, rugpijn,
spierspasmen, spierpijn, erectiele disfunctie (het onvermogen om een erectie te krijgen of te houden),
pijn op de borst, verhoogde urinezuurspiegel.
Bijwerkingen gerapporteerd met een van de individuele componenten kunnen mogelijke bijwerkingen
van MicardisPlus zijn, ook al zijn die niet waargenomen bij klinische studies met dit product.
Telmisartan
Bij patiënten die alleen telmisartan gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen gemeld:
Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 100 gebruikers)
Bovenste luchtweginfectie (bv. keelpijn, ontstoken bijholtes, verkoudheid), urineweginfectie,
bloedarmoede (anemie), te veel kalium in het bloed soms zich uitend in spierkrampen, diarree,
misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn (hyperkaliëmie), vertraagde hartslag (bradycardie), hoesten,
verminderde werking van de nieren waaronder acuut nierfalen, zwakte.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Bloedafwijking (tekort aan bloedplaatjes) gepaard gaande met blauwe plekken en bloedingsneiging
(trombocytopenie), verhoogd aantal bepaalde witte bloedcellen (eosinofilie), ernstige allergische
reacties (bv. overgevoeligheidsreacties, anafylactische reacties, huiduitslag), een lage
bloedglucosespiegel (bij diabetische patiënten), slaperigheid, maagklachten, eczeem (een
huidaandoening), meestal bij ouderen voorkomende aantasting van de gewrichten zonder dat er sprake
is van een ontsteking (artrose), peesontsteking, verlaagd hemoglobine (een eiwit in het bloed).
Zeer zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de
10.000 gebruikers)
Progressieve littekenvorming in het longweefsel (interstitiële longziekte)**
* Het kan zijn dat dit op toeval berust of dat het komt door een tot nu toe onbekend mechanisme.
** Progressieve littekenvorming in het longweefsel is gemeld tijdens het gebruik van telmisartan. Het
is echter niet bekend of telmisartan dit heeft veroorzaakt.
Hydrochloorthiazide:
Bij patiënten die alleen hydrochloorthiazide gebruiken, zijn aanvullend de volgende bijwerkingen
gemeld:
Vaak voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 10 gebruikers)
Gevoel van ziek zijn (misselijkheid), lage magnesiumwaarden in het bloed.
Zelden voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij maximaal 1 op de 1000 gebruikers)
Afname in het aantal bloedplaatjes waardoor er een groter risico is op bloeding of blauwe plekken
(kleine purperrode markeringen op de huid of ander weefsel die worden veroorzaakt door een
bloeding), hoge calciumwaarden in het bloed, hoofdpijn.
Niet bekend (frequentie kan niet vastgesteld worden met de beschikbare gegevens)
Ontsteking van de speekselklieren, huid- en lipkanker (niet-melanome huidkanker), afname in het
aantal (of zelfs geen) bloedcellen inclusief een verlaagd aantal rode bloedcellen (anemie) en witte
bloedcellen (eosinofilie), ernstige allergische reacties (bv. overgevoeligheidsreacties, anafylactische
reacties), verminderde of verlies van eetlust, rusteloosheid, licht gevoel in het hoofd, wazig of gelig
zien, afname van het zien en pijn in de ogen (mogelijke symptomen van vochtophoping in de
vasculaire laag van het oog (choroïdale effusie) of acute bijziendheid of van acuut afgesloten
kamerhoekglaucoom), ontsteking van de bloedvaten (necrotiserende vasculitis), ontsteking van de
alvleesklier gepaard gaande met heftige pijn in de bovenbuik uitstralend naar de rug en misselijkheid
en braken (pancreatitis), maagklachten, geel worden van de huid of ogen (geelzucht), lupusachtig
syndroom (een aandoening die lijkt op een ziekte, die systemische lupus erythematodes wordt
genoemd, waarbij het afweersysteem van het lichaam het lichaam zelf aanvalt), huidaandoeningen
zoals ontstoken bloedvaten in de huid, overgevoeligheid voor licht of zonlicht (fotosensibiliteit),
uitslag, roodheid van de huid, blaarvorming op de lippen, ogen of in de mond, schilferende huid,
koorts (mogelijke tekenen van erythema multiforme), zwakte, ontsteking van de nieren gepaard
gaande met bloed in de urine, koorts en pijn in de flanken (nefritis) of verminderde werking van de
nieren, glucose in de urine (glucosurie), koorts, verstoorde balans van bloedmineralen, hoge
cholesterolspiegel in het bloed, verlaagd bloedvolume, verhoogde glucosespiegels in het bloed,
problemen bij de regulering van het glucosegehalte in het bloed/de urine bij patiënten die suikerziekte
hebben (diabetes mellitus), vet in het bloed.
Het melden van bijwerkingen
Krijgt u last van bijwerkingen, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Dit geldt ook voor
mogelijke bijwerkingen die niet in deze bijsluiter staan. U kunt bijwerkingen ook rechtstreeks melden
via het nationale meldsysteem zoals vermeld in aanhangsel V. Door bijwerkingen te melden, kunt u
ons helpen meer informatie te verkrijgen over de veiligheid van dit geneesmiddel.
5.
Hoe bewaart u dit middel?
Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
Gebruik dit geneesmiddel niet meer na de uiterste houdbaarheidsdatum. Die vindt u op de doos na
`EXP'. Daar staat een maand en een jaar. De laatste dag van die maand is de uiterste
houdbaarheidsdatum.
Voor dit geneesmiddel is geen speciale opslagtemperatuur nodig. Bewaren in de oorspronkelijke
verpakking ter bescherming tegen vocht. Haal alleen vlak voor inname de MicardisPlus tablet uit de
blisterverpakking.
Af en toe komt de buitenste laag van de blisterverpakking los van de binnenlaag tussen de
blisterholtes. U hoeft geen actie te ondernemen indien dit zich voordoet.
Spoel geneesmiddelen niet door de gootsteen of de WC en gooi ze niet in de vuilnisbak. Vraag uw
apotheker wat u met geneesmiddelen moet doen die u niet meer gebruikt. Als u geneesmiddelen op de
juiste manier afvoert, worden ze op een verantwoorde manier vernietigd en komen ze niet in het
milieu terecht.
6.
Inhoud van de verpakking en overige informatie
Welke stoffen zitten er in dit middel?
De werkzame stoffen in dit middel zijn telmisartan en hydrochloorthiazide.
De andere stoffen in dit middel zijn lactosemonohydraat, magnesiumstearaat, maïszetmeel,
meglumine, microkristallijne cellulose, povidon K25, ijzeroxide geel (E172), natriumhydroxide,
natriumzetmeelglycolaat (type A) en sorbitol (E420).
Hoe ziet MicardisPlus eruit en hoeveel zit er in een verpakking?
MicardisPlus 80 mg/25 mg tabletten zijn geel met witte, langwerpige tabletten met twee lagen, met
daarop het bedrijfslogo en de inscriptie `H9'.
MicardisPlus is verkrijgbaar in blisterverpakkingen van 14, 28, 56 of 98 tabletten of
eenheidsblisterverpakkingen met 28 x 1, 30 x 1 of 90 x 1 tablet.
Het kan voorkomen dat niet alle verpakkingsgroottes verkrijgbaar zijn in uw land.
Houder van de vergunning voor het in de
Fabrikant
handel brengen
Boehringer Ingelheim International GmbH
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Binger Str. 173
Binger Strasse 173
55216 Ingelheim am Rhein
55216 Ingelheim am Rhein
Duitsland
Duitsland
en
Boehringer Ingelheim Hellas Single Member
S.A.
5th km Paiania ­ Markopoulo
Koropi Attiki, 19441
Griekenland
en
Rottendorf Pharma GmbH
Ostenfelder Straße 51 - 61
59320 Ennigerloh
Duitsland
België/Belgique/Belgien
Lietuva
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
Lietuvos filialas
Tel.: +370 5 2595942

Luxembourg/Luxemburg
. -
SCS Boehringer Ingelheim Comm.V
Tél/Tel: +32 2 773 33 11
: +359 2 958 79 98
Ceská republika
Magyarország
Boehringer Ingelheim spol. s r.o.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +420 234 655 111
Magyarországi Fióktelepe
Tel.: +36 1 299 8900
Danmark
Malta
Boehringer Ingelheim Danmark A/S
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Tlf: +45 39 15 88 88
Tel: +353 1 295 9620
Deutschland
Nederland
Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG
Boehringer Ingelheim b.v.
Tel: +49 (0) 800 / 77 90 900
Tel: +31 (0) 800 22 55 889
Eesti
Norge
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Boehringer Ingelheim Norway KS
Eesti Filiaal
Tlf: +47 66 76 13 00
Tel: +372 612 8000

Österreich
Boehringer Ingelheim .. Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
T: +30 2 10 89 06 300
Tel: +43 1 80 105-7870
España
Polska
Boehringer Ingelheim España, S.A.
Boehringer Ingelheim Sp.zo.o.
Tel: +34 93 404 51 00
Tel.: +48 22 699 0 699
France
Portugal
Boehringer Ingelheim France S.A.S.
Boehringer Ingelheim Portugal, Lda.
Tél: +33 3 26 50 45 33
Tel: +351 21 313 53 00
Hrvatska
România
Boehringer Ingelheim Zagreb d.o.o.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +385 1 2444 600
Viena - Sucursala Bucuresti
Tel: +40 21 3022800
Ireland
Slovenija
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Tel: +353 1 295 9620
Podruznica Ljubljana
Tel: +386 1 586 40 00
Slovenská republika
Vistor hf.
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Sími/Tel: +354 535 7000
organizacná zlozka
Tel: +421 2 5810 1211
Italia
Boehringer Ingelheim Italia S.p.A.
Suomi/Finland
Tel: +39 02 5355 1
Boehringer Ingelheim Finland Ky
Puh/Tel: +358 10 3102 800

Sverige
Boehringer Ingelheim .. Boehringer Ingelheim AB
T: +30 2 10 89 06 300
Tel: +46 8 721 21 00
Latvija
United Kingdom (Northern Ireland)
Boehringer Ingelheim RCV GmbH & Co KG
Boehringer Ingelheim Ireland Ltd.
Latvijas filile
Tel: +353 1 295 9620
Tel: +371 67 240 011
Deze bijsluiter is voor het laatst goedgekeurd in {MM/JJJJ}
Andere informatiebronnen
Meer informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees
Geneesmiddelenbureau: http://www.ema.europa.eu.

Heb je dit medicijn gebruikt? MicardisPlus 80 mg - 12,5 mg te vormen.

Je ervaring helpt anderen een beeld over het gebruik van MicardisPlus 80 mg - 12,5 mg te vormen.

Deel als eerste jouw ervaring over MicardisPlus 80 mg - 12,5 mg

Opgepast

  • Gebruik geen geneesmiddelen zonder het advies van je geneesheer
  • Vertrouw enkel de bijsluiter die meegeleverd werd met je geneesmiddel
  • Gebruik geen geneesmiddelen waarvan de houdbaarheidsdatum verstreken is
  • Bijsluiters zijn aangeleverd door het FAGG
  • FAGG